Atlas Okyanusu’nu Pasifik Okyanusu’na bağlayan dünyanın en önemli kanalları arasındaki Panama Kanalı alarm veriyor. Bir yolcu uçağından geçilen görüntülerde, kuraklık nedeniyle kanala giriş yapamayan ve körfezde bekleyen onlarca gemi olduğu ortaya çıktı. İklim krizinin neden olduğu gelişme, küresel ticaret krizi endişelerini ortaya çıkardı. 1914 yılından 2002 yılına dek, yaklaşık 800 bin geminin geçtiği tahmin edilen Panama Kanalı’ndan her yıl 14 binden fazla gemi geçerken, 109 senelik kanal tarihinde en kurak dönemin yaşandığı kaydedildi. Kanal vasıtasıyla taşınan yük miktarı 203 milyon tonu geçerken, yaşanacak olası bir krizin ticaret zincirinde büyük bir kırılmaya sebebiyet vereceği düşünülüyor. 2021 yılında Akdeniz’i Kızıldeniz’e bağlayan Süveyş Kanalı’nda karaya oturan Evergreen isimli şirkete ait Ever Given isimli dev yük gemisi 7’nci günde kurtarılabilmiş olay nedeniyle tedarik zincirinin aksaması sonrası dünya ekonomisi büyük zarar görmüştü.
200’DEN FAZLA GEMİ BEKLİYOR
80 kilometreden uzun su yolundaki kısıtlamalar, Orta Amerika bölgesindeki düşük yağışın ardından geldi. Uzmanlar tarafından yapılan inceleme sonrası Panama Kanalı’ndan geçmek için bekleyen 200’den fazla ticari gemi olduğu ve su seviyesinin düşüklüğü nedeniyle geçişlerin yavaşladığı ifade edildi. 50 mil uzunluğunda ve işleyebilmesi için günlük 50 milyon galon suyun sirküle edildiği kanal, yağmurla besleniyor. Yeterince yağmur yağmadığı takdirde yetkililer kanaldaki trafiği yavaşlatıyor ve gemi geçişlerine sınırlama getiriyor. Kuraklık nedeniyle vuku bulan problemin 20 gündür devam ettiği ve kanal yönetiminin günlük gemi geçiş sayısını 32 ile sınırlandırdığı kaydedildi.
EKONOMİK KRİZİ TETİKLEYEBİLİR
Dünyanın en işlek ticaret geçitlerinden biri olan kanalda yaşanan tıkanıklık, genellikle su yolunu kullanan şirketleri alternatif rotalar aramaya yöneltti. Kanal yönetiminin aksama nedeniyle şimdiden 200 milyon dolardan fazla zarar ettiği kaydedildi. Bunun kanal vasıtasıyla ticaretlerini sürdüren büyük şirketlere yansıtılacağı, yüksek tarife ile kanaldan geçen veya alternatif rotalar üzerinden taşımacılık maliyetindeki artışı göze alan şirketlerin, söz konusu maliyeti pazara ve tüketiciye yansıtacağı öngörülüyor. Krizin kısa vadede çözülememesi halinde birçok kalem üründe fiyatların armasından ve küresel bir ekonomik krizin cereyan etmesinden endişe duyuluyor. 400 bin dolar olan geçiş ücreti kriz nedeniyle 900 bin dolara kadar yükseldi.
AVRUPA’YA BİR DARBE DAHA
Diğer yandan kanalda bekleyen gemilerin büyük bir çoğunluğunun Amerikan petrolünü Asya ve Avrupa pazarına taşıyan gemiler olduğu ifade edildi. Söz konusu gelişme, Ukrayna ile savaş halindeki Rusya ile yaşanan ihtilaflar sonrası enerji arz problemini çözemeyen Avrupa’da kış öncesi enerji krizi endişelerini de körüklüyor. Uzmanlar kanalın, girildiği anda çıkışı olmayan bir rotaya sahip olduğunu, bu yüzden yaşanacak bir krizin haftalarca devam edebileceğini kaydetti. Kanaldaki bu aksamanın ilerleyen dönemlerde tekrarlanmaması adına da harekete geçildi. Kanal yönetimi, önümüzdeki 10 yıl içinde 4 büyük nehrin kanala bağlanması için 2 milyar dolar ödeyerek ABD Ordusu Mühendisler Birliği’ni görevlendirdi.
