Adana kebabından, İzmir lokmasına, Şanlıurfa’nın çiğköftesine kadar ülkemizde şu ana kadar Türk Patent Ensitüsü tarafından tescillenmiş 209 ürün bulunuyor. Ancak coğrafi işaret alması beklenen binlerce yerel ürünümüz var. Peki bu coğrafi işaretli ürünlerin ne faydası var diye soracak olursanız hemen açıklayalım. İşaret alan ürünlerin, üretim aşamaları belli bir standarda bağlanıyor. Yani koruma altına alınan ürünün üretimi standart hale geliyor.
Yoğurt Türklerin milli gıdası olmasına karşın Türk yoğurdu olarak coğrafi işaret alan ürünler listesinde yer almıyor. Geçtiğimiz aylarda bu konuda başvuru yapan Çaycuma manda yoğurdu önemli bir adım atmış oldu. Tespit edilen kapasitenin 2 bin 500’ün üzerinde olduğu ifade ediliyor. Yeni Şafak’ın sorularını yanıtlayan Türk Teşvik Derneği Başkanı Harun Altunbaş, yaptıkları araştırmalarda bu rakamın 4 binin üzerine çıkabileceğini belirterek, 2018'de bu sayı 500 ün üzerine çıkabileceğini söyledi. Altunbaş, ürünün değerini 3-4 kat daha artıracağına dikkat çekti.
Coğrafi işaret aldığımız bir çok ürünün gerçek değeri bulamadığını kaydeden Altunbaş, şu önerilerde bulundu: “Çaycuma Manda Yoğurdu başvuru yapmış, Trabzon tereyağı yok, Maraş cevizi başvuru aşamasında, tahinimiz yok. Ulusal strateji gerekli.” Tescil alacak ürünlerin Milli Servet olarak değerlendirilmesi gerektiğini söyleyen Altunbaş şu örneği verdi: “İtalyan Peyniri, makarnası, tatlısının markalaşma sürecini düşünün. Yabancı ülkeler tescil almakla işi bitirmezler. Tescil almış ürünleri milli simgeleri gibi kullanır ve dünyaya mal ederler. Fransa’nın gıda ürünlerinde ihracatının neredeyse yüzde 30’u coğrafi işaret almış ürünlerden oluşmakta. Başka ülkelerde, özellikle Avrupa ülkelerinde sayıların çok daha yüksek olmasının yanı sıra ürünler, dünyaya mal edilerek ülkeleri için çok geçerli bir ihracat kalemine dönüşmeyi başarmışlar.”
Altunbaş, Türkiye’nin endemik bitki, yöresel ürün, tarihsel ve coğrafi özellikler açısından dünyanın en zengin ülkelerinden biri olduğunu ancak bu avantajın başka ülkelere kaptırıldığını anlattı. Altunbaş, “Ülkemizin zenginliklerini bizim ilgisizliğimizden dolayı havada kapıyor ve kendilerine mal ediyorlar. Çok bilindik Amerikan dizilerinden birinde Yunan oyuncu ülkesine gidiyor ve yaşlı kadın ona “Yunan kahvesi içer misin?” deyip Türk kahvesi yapıyor. Coğrafi işaret tescili yaptırmak yetmez. Bizim kaptırdığımız her ürün milli servettir” diye uyardı.
Tescil işlemi, ürünün ait olduğu yörenin özelliklerine ve üretim şekline göre belirleniyor. Onlarca teknik kriter yanında, bulunuğu yöre ile özdeşlemiş olması da gerekli. Ezine peyniri, Finike portakalı, Antep baklavası bu ürünlere birkaç örnekten sadece birkaçı.
