Türkiye Cumhuriyeti ve Rusya Federasyonu arasında 2010 yılında imzalanan hükümetlerarası anlaşma ile hayata geçen Akkuyu Nükleer Güç Santrali (NGS) Projesi, Türkiye’nin enerjide kaynak çeşitliliğini artırmasına imkân sunacak. Saha lisansı 1976 yılında verilen Akkuyu NGS’nin devreye girmesiyle birlikte, Türkiye’nin yarım asırlık nükleer enerji hayali gerçek olacak. Proje enerjide sağlayacağı arz garantisi ve çeşitliliğinin yanı sıra ekonomik anlamda da önemli bir tasarruf sağlayacak. Proje, tek başına ülkedeki elektrik arzının yüzde 10’unu karşılayacak. Doğal gaz ihtiyacı azalacak ve yıllık bazda 7 milyar metreküp doğal gaz ithalatı önlenecek. Kömür bazlı olarak hesaplandığında Akkuyu NGS ile CO2 salımı yıllık 35 milyon ton azalacak.
YERLİLEŞTİRME ÇALIŞMALARINA YAKIN TAKİP
Akkuyu NGS’de Türkiye, teknoloji transferi ile yerli katkıya da büyük önem veriyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, proje şirketi, ana yüklenici, Rus Devlet Atom Enerjisi Şirketi Rosatom, ana tasarımcı Atomenergoproekt ve onaylı ana malzeme kuruluşu sıfatı ile TSE’nin yer aldığı Yerlileştirme Çalışma Grubu bulunuyor. ‘Yerlileştirme Planı ve Yol Haritası’ uyarınca Akkuyu NGS Projesi kapsamında 6,5 milyar dolar yerlileştirme hedefleniyor. Söz konusu hedefe ilişkin gelişmeler iki ayda bir takip ediliyor. Bunun 2,9 milyar doları (yaklaşık 55 milyar lira) içinse daha şimdiden sözleşme yapıldı.
Nükleer yakıt 27 Nisan’da getirilecek
Akkuyu NGS’de 4 ünitenin tamamında Nükleer Düzenleme Kurumu’ndan (NDK) alınan lisans ile inşaat devam ediyor. Taze nükleer yakıtın 27 Nisan 2023 tarihinde sahaya getirilmesi planlanıyor. Projenin ekim ayında devreye alınması beklenen birinci ünitesinde polar vinci kurulumu, iç koruma kabı kubbesi montajı ve açık reaktör yıkaması tamamlandı. İkinci ünitede reaktör kabı kurulumu tamamlanırken, üçüncü ünitede ise kor tutucunun montajı ve iç koruma kabının ikinci katmanı yapıldı. Ayrıca, dördüncü ünitede reaktör binası, türbin binası ve diğer ana tesislerinin inşası için temel döşemesi gerçekleştirildi.
30 BİN ÇALIŞANIN YÜZDE 80’İ TÜRK
Akkuyu’daki çalışmalar esnasında, proje birçok açıdan da ilkleri içerisinde barındırıyor. Türkiye’nin nükleer enerji alanındaki ilk adımı olan Akkuyu NGS’de dünyada sadece 5 adet bulunan ve dünyanın en büyüklerinden olan ‘Liebherr LR 13000’ model vinçlerden iki tanesi kullanıldı. Yine proje ile Türkiye, dünyanın en büyük NGS şantiyesine ev sahipliği yapıyor. Şantiye sahasında en yoğun dönemde yaklaşık 30 bin kişi çalışıyor. Yüzde 80 Türk çalışanın bulunduğu projede; başta nükleer enerji, inşaat, elektrik elektronik olmak üzere 600’ü aşkın Türk mühendis görev yapıyor.
TEMELLERİ 2018’DE ATILDI
Mersin’in Gülnar ilçesinde yapımı devam eden Akkuyu NGS’nin birinci ünitesinin temeli, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in video konferans yöntemiyle katıldığı törenle 3 Nisan 2018’de atıldı. Çalışmalar, 8 Nisan 2020’de ikinci ünitenin inşasına başlanmasıyla ivme kazandı. Üçüncü güç ünitesine ilk beton 10 Mart 2021’de yine Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Putin’in video konferans yöntemiyle katıldığı törenle dökülürken, dördüncü ve son ünitenin temeli ise 21 Temmuz 2022’de atıldı.
2026 yılında tam kapasiteye ulaşacak
Akkuyu NGS’de ilk ünitenin devreye girmesiyle tarihinde ilk kez nükleer enerjiden ürettiği elektriği şebekesine aktaracak olan Türkiye, nükleerden enerji üreten ülkeler arasına girecek. Öte yandan, diğer 3 ünitenin de birer yıl arayla 2026 sonuna kadar faaliyete geçmesi hedefleniyor. Tam kapasite devreye girdiğinde yılda yaklaşık 35 milyar kilovatsaat elektrik üretecek olan Akkuyu NGS, ‘yap-işlet-sahip ol’ modeliyle yapılırken, projenin tüm inşa maliyetleri Rosatom tarafından karşılanıyor.
422 reaktör işletmede 57 proje inşa halinde
Avrupa Komisyonu, 2 Şubat 2022’de nükleeri yeşil enerji olarak kabul etmişti. Dünya genelinde nükleer enerji projeleri revaçta. Arz garantisi sağlaması sebebiyle bu projelere yönelik ilginin önümüzdeki yıllarda da sürmesi bekleniyor. Dünya genelinde 422 reaktör işletmede, 57 tanesi inşa halinde. AB’nin elektriğinin yüzde 25’i nükleerden karşılanıyor. ABD’de 92, Fransa’da 56, Çin’de 56 ve Rusya’da 37 nükleer reaktör işletmede. Fransa, İngiltere, Güney Kore, Japonya ve Polonya nükleer enerjiye daha
fazla yatırım yapmayı planlıyor.
