Ramazan ayı boyunca yatsı ezanının okunmasının ardından teravih namazı kılınır. Bu yıl ilk teravih 10 Mart 2024 tarihi itibariyle kılınmaya başlandı. 20 rekat olan teravih namazı camilerde cemaat ile veya bireysel olarak da kılınabiliyor. Teravih namazının kılınışı ile ilgili bilgi almak isteyenler özellikle teravih namazı 2'şer rekat mı, 4'er rekat olarak mı kılacağını merak etmektedir. Peki, teravih namazı nasıl kılınır? Teravih namazı kaçar rekat kılınabilir? İşte konuya ilişkin Diyanet'in açıklaması...
Teravih namazının nasıl kılınacağı, 2024 Ramazan ayının gelmesiyle birlikte yüz binlerce vatandaşın gündeminde yer almaya başladı. Her yıl Ramazan ayı boyunca, yatsı namazından sonra cemaatle birlikte kılınan teravih namazının kaç rekat olduğu, kaçar rekat olarak kılındığı merak ediliyor. Peki, teravih namazı nasıl kılınır, kaç rekat? Teravih 2'şer rekat mı, 4'er rekat mı kılınır? İşte detaylar...
Teravih namazı kaç rek'attır?
Hz. Peygamber’in (s.a.s.) kıldığı teravih namazlarının kaç rek'at olduğu konusunda, üzerinde ittifak edilen bir rivâyet bulunmamaktadır. Her ne kadar onun vitir dâhil yirmi üç rek'at teravih kıldığı yönünde bazı rivâyetler varsa da (İbn Ebî Şeybe, el-Musannef, 2/164 [7692]; Beyhakî, es-Sünenü’l-kübrâ, 2/698 [4286]) bunlar fukaha tarafından farklı değerlendirilmiştir. Dolayısıyla bu konuda Hz. Âişe’nin, Hz. Peygamber’in (s.a.s.) Ramazan ayındaki gece namazlarıyla ilgili hadisinden ve Hz. Ömer’in teravihin cemaatle kılınmasını başlatmasıyla ilgili haberlerden hareketle bir sonuca ulaşılmaya çalışılmıştır.
Resûlullah’ın (s.a.s.) Ramazan’daki gece namazları sorulduğunda, Hz. Âişe, “Resûlullah, Ramazan ve Ramazan dışındaki gecelerde on bir rek'attan fazla (nâfile namaz) kılmamıştır.” (Buhârî, Teheccüd, 16 [1147]; Müslim, Salâtü’l-Müsâfirîn, 125 [738]) karşılığını vermiştir. Başka bir rivâyette bu sayı on üç olarak zikredilmektedir (Müslim, Salâtü’l-Müsâfirîn, 123-124). Öncelikle bu hadisin teravih namazı hakkında olduğu konusunda bir açıklık bulunmamaktadır. Diğer taraftan Hz. Âişe’nin, Allah’ın elçisinin Ramazan ayında ve Ramazan dışındaki gecelerde on bir veya on üç rek'at namaz kıldığını belirtmesi, onun teravih dışında devamlı olarak kıldığı bir gece namazının bulunduğunu göstermektedir. Zaten Kur’ân-ı Kerîm’de de; “Gecenin bir kısmında uyanarak, sana mahsus bir nâfile olmak üzere namaz kıl. Umulur ki Rabbin, seni övgüye değer bir makama gönderir.” (el-İsrâ, 17/79) buyrulmaktadır.
Yukarıda zikredilenlerden, söz konusu sorunun, Ramazan ayında Hz. Peygamber’in diğer ibadetlerinde olduğu gibi gece namazlarında da bir artış olup olmadığını öğrenmek amacıyla sorulduğu ve teravih namazıyla bir ilişkisinin olmadığı anlaşılmaktadır. Hz. Âişe’den rivâyet edilen, “Resûlullah (s.a.s.) Ramazan’ın son on günü girdiğinde gecelerini (ibadet ve zikirle) ihya eder, ailesini uyandırır, ibadete daha da yoğunlaşırdı.” (Müslim, İ‘tikâf, 7-8 [1174-1175]; bk. Buhârî, Fazlu leyleti’l-kadr, 5 [2024]) hadisi bu görüşü desteklemektedir. Diğer yandan, bu hadisin teravihin meşru kılınmasından önce mi yoksa sonra mı olduğu da belli değildir.
Hz. Ömer zamanındaki cemaatle kılınan teravih namazlarının rek'atları konusunda yirmi ve on bir rek'at şeklinde iki rivâyet vardır (İbn Ebî Şeybe, el-Musannef, 2/162-163 [7671-7683-7684]). Kaynaklarımızda Hz. Ömer’in dönemiyle ilgili farklı rivâyetler olmakla birlikte daha sonra teravihin yirmi rek'at olarak yerleştiği ve günümüze kadar da cemaatle kılınarak böyle devam ettiği ifade edilmiştir (bk. İbnü’l-Hümâm, Fethü'l-kadîr, 1/450; ‘Aynî, ‘Umde, 11/126-127; Mâverdî, el-Hâvî, 2/290-291; Şevkânî, Neylü’l-evtâr, 3/53).
Teravih namazı, Hz. Ömer, Hz. Osman ve Hz. Ali dönemlerinden başlayarak günümüze kadar cemaatle yirmi rek'at olarak kılınmıştır. Sahabeden kimse buna itiraz etmemiş ve âlimler tarafından da bu şekilde kabul edilmiştir. Günümüzde, başta ülkemiz olmak üzere pek çok İslâm ülkesinde teravih namazı cemaatle 20 rek'at olarak kılınmaktadır.
Şunu ifade etmek gerekir ki teravih namazı nâfile bir ibadet olduğundan, farz gibi telakki edilmesi doğru değildir. Bu nedenle, yorgunluk, meşguliyet ve benzeri sebeplerle, teravih namazının evde 8, 10, 12, 14, 16 veya 18 rek'at kılınması hâlinde sünnet yerine getirilmiş olur. Ancak cemaate iştirak etmeye çalışmak daha iyidir.
Teravih namazı 2'şer rekat mı, 4'er rekat mı kılınır?
Teravih namazı, iki rekâtta bir ya da dört rekâtta bir selam verilerek toplamda yirmi rekât olarak kılınır.
Teravih namazına nasıl niyet edilir?
İmam "niyet ettim Allah rızası için teravih namazını kılmaya ve kıldırmaya", cemaat de "niyet ettim Allah rızası için teravih namazını kılmaya, uydum imama" şeklinde niyet ederek iftitah tekbiri alınıp namaza başlanır.
Eğer teravih namazı cemaatle değil yalnız başına kılınacaksa niyet şöyle edilmelidir:
"Niyet ettim Allah rızası için Teravih namazımı kılmaya..."
Teravih namazına başlarken niyet ettikten sonra her selam verişte yeniden niyet etmenin şart olup olmadığı konusunda Hanefî âlimleri farklı görüşlere sahiptir. Tercih edilen görüşe göre teravih namazı bir bütün olduğundan her iki veya dört rekâtta selam verdikten sonra yeniden niyet etme zorunluluğu bulunmamaktadır. (İbn Nüceym, el-Bahr, I, 294; el-Fetâva'l-Hindiyye, I, 130).
TERAVİH NAMAZI NASIL KILINIR?
Teravih namazı camide imama uyarak kılınacaksa euzu besmele çekerek “Niyet ettim Allah rızası için Teravih namazını kılmaya uydum imama” denilir.
Ferdi olarak kılınacaksa “Niyet ettim Allah rızası için Teravih namazını kılmaya" denilir.
1. Rekat
1. Eller kulak hizasına kaldırılır, Allahuekber diyerek namaza başlanır.
2. Gizlice Sübhaneke duası okunur.
3. Euzu Besmele çekilir.
4. Fatiha Suresi okunur.
5. Zammı Sure ya da onun yerine geçecek miktarda ayet/ayetler okunur.
6. Allahuekber diyerek eller diz kapaklarının üzerine gelecek şekilde rükuya gidilir, üç defa Sübhane Rabbiye’l-Azim denilir.
7. Semiallahu Limen Hamideh denilerek rükudan kalkılır ve Rabbena Lekel Hamd denilir.
8. Tekrar Allahuekber denilerek secdeye gidilir, üç defa Sübhane Rabbiye’l-Âlâ denilir. Secdede alın ve burnun yere değmesine dikkat edilir.
9. İki defa secde yaptıktan sonra ‘Allahuekber’ denilerek ikinci rekata kalkılır.
2. Rekat
10. Ayağa kalkıldığında Besmele ve Fatiha suresi okunur.
11. Zammı sure ya da onun yerine geçecek miktarda ayet/ayetler okunur.
12. ‘Allahukber’ diyerek eller diz kapaklarının üzerine gelecek şekilde rükuya gidilir, üç defa Sübhane Rabbiye’l-Azim denilir.
13. Semiallahu Limen Hamideh denilerek rükudan kalkılır ve Rabbena Leke’l-Hamd denilir.
14. Tekrar Allahuekber denilerek secdeye gidilir, üç defa Sübhane Rabbiye’l-Âlâ denilir. Secdede alın ve burnun yere değmesine dikkat edilir.
15. Oturulduğunda; Ettehiyyatü, Salli-Barik ve Rabbena duaları okunur. Esselamü Aleyküm ve Rahmetullah diyerek önce sağa sonra sola selam verilir.
16. Eğer dört rekat olarak kılınacaksa ilk tahiyyata oturulduğunda Ettehiyyatü ve Salli, Barik duaları okunur sonra üçüncü rekata kalkılır.
3 ve 4. Rekat
Kalan iki rekat, aynı ilk iki rekat gibi kılınır. Ettehiyyatü ve Salli, Barik dualarınsan sonra önce sağa sonra sola "Esselamü aleyküm ve rahmetullah" diye selam verilir.
Teravih namazı evde tek başına kılınabilir mi?
Teravih namazı evde kılınabilir. Aile bireyleri teravih namazını kendi başlarına tek tek kılabilecekleri gibi içlerinden Kur’an-ı Kerim’i en iyi okuyanı ve namazla ilgili hükümleri en iyi bileni, diğerlerine imam olarak cemaatle de kılabilirler.
Ezan okunduktan sonra sırayla:
- 4 Rekât yatsının ilk sünneti
- 4 Rekât yatsının farzı
- 2 Rekât yatsının son sünneti
- 20 Rekât teravih
- 3 Rekât vitir namazı kılınır.
Teravihin ikişer rekât olarak kılınması daha uygundur. Bununla birlikte dörder rekât halinde de kılınabilir. İkişer rekât halinde kılınırken aynen sabah namazının sünneti gibi kılınır. Dörder rekât kılınırken ise yatsının ilk sünneti gibi kılınır. Teravih tamamlandıktan sonra Vitir namazı kılınır.
