Geçici koruma statüsüyle Türkiye’de bulunan Suriyeli Abdulkerim Hammud, bir kavgaya karıştı. Kavga nedeniyle güvenli üçüncü bir ülkeye sınır dışı edilmesine veya gönüllü olması halinde kendi ülkesine çıkışının sağlanmasına karar verildi. Hammud, avukatı aracılığıyla sınır dışı etme kararının iptali istemiyle idare mahkemesine dava açtı. Hammud, davanın açılmasından 1 gün sonra gönüllü geri dönüş istek formunu imzalaması üzerine dava sonucu beklenmeden ülkesine gönderildi. Dava süreci ise devam etti. İdare mahkemesi, Hammud’un Türkiye’den ayrılmasından sonra ilk etapta yürütmeyi durdurma kararı, akabinde ise kararın iptaline hükmetti. Hammud’un avukatı bunun üzerine “rızası olmadığı halde gönüllü geri dönüş istek formu imzalatılarak sınır dışı edildiği” iddiasıyla Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) başvurdu. AYM, “yaşam hakkı, kötü muamele yasağı ve etkili başvuru hakkının” ihlal edildiğine karar verdi.
GÖNÜLLÜ GİTTİĞİ SÖYLENEMEZ
AYM’nin kararında şu ifadeler yer aldı: “Başvurucunun avukatı ile görüşmesinden yalnızca 1 gün sonra ve talimatı ile açıldığı anlaşılan sınır dışı kararının iptali davası ile aynı gün rızası ile ve bilinçli bir şekilde gönüllü olarak geri döndüğünü söylemek için oldukça güçlü kanıtlar bulunmalıdır. Ancak gönüllü geri dönüş formu imzalanırken başvurucunun avukatı haberdar edilmediği gibi, herhangi bir uluslararası veya ulusal sivil toplum örgütü temsilcisi de hazır edilmemiştir. Nitekim formda başvurucu vekilinin veya sivil toplum örgütü temsilcisinin imzası bulunmamaktadır. Oysa konuya ilişkin İçişleri Bakanlığı genelgesinde formun, dönüş yapmak isteyen yabancının yanı sıra uluslararası veya ulusal sivil toplum örgütü temsilcisi tarafından da imzalanacağı ifade edilmiştir. Bu değerlendirmeler ışığında başvurucunun sınır dışı etme kararında da kabul edilen gerçek risk konusunda yeterli düzeyde bilgilendirilmediği görüldüğü gibi, bilinçli bir şekilde ve gönüllü olarak menşe ülkesine dönmüş olduğunun söylenemeyeceği anlaşılmıştır. Açıklanan gerekçelerle yaşam hakkının ve kötü muamele yasağının ihlal edildiğine karar vermiştir.”
