1914 kuşağı olarak anılan sanatsal akımın köprüsü olarak görülen, birçok kaynakta "Türklerin milli ressamı" olarak ismi geçen, eserlerinde kullandığı renk seçimlerinde her zaman ismi yad edilen Hoca Ali Rıza Efendi, 87 yıl önce bugün vefat etti. Biz de bugüne binaen, eserleri çok bilinmesine rağmen hayatı hakkında pek çok kimsenin fikir sahibi olmadığı Hoca Ali Rıza Efendi'nin hayatını sizlere eserleriyle birlikte anlatmak istedik.
Yalılar ve Yelkenli
Hoca Ali Rıza Efendi 1858 yılında Üsküdar'ın Ahmediye Mahallesi'nde dünyaya geldi.Önce Üsküdar Rüştiyesi'ne sonrasında da Kuleli Askeri İdadisi'ne (1880) girdi. Ardından öğrenimini Mekteb-i Harbiye-i Şahane'de sürdüren Hoca Ali Rıza Efendi; Osman Nuri Paşa, Süleyman Seyyid ve Mösyö Gues gibi seçkin hocaların öğrencisi oldu.
Peyzaj
Denize Açılan Sokak ve Simitçi
1891 yılında Osmanlı Devleti'nin ilk başkentlerinde inceleme çalışmaları yapan bir heyete katılarak Türk-İslam eserlerini defterlerine aktardı.1903 yılında Mustafa Şevket Paşa'nın isteğiyle "Eski Osmanlı" kıyafetlerini kapsayan bir albüm çalışmasına katıldı.
Çengelköy
Türk Esliha-i Antika Müzesi'nin kuruluşu için oluşturulan komisyonda görevlendirilen Hoca Ali Rıza Efendi, 1909 yılında Harbiye Matbaası'nda Baş Ressam olarak çalışmaya başladı.
Çubuklu Sırtlarından Boğaza Bakış
1909-1912 yılları arasında Osmanlı Ressamlar Cemiyeti Başkanlığı görevini sürdürürken; 1909'da Üsküdar İskele Gazinosu'nda resim sergisi düzenledi. 1910 yılında Şehzadegan sınıflarında hocalık yapan Hoca Ali Rıza Efendi, 1911 yılında Kaymakam (Yarbay) rütbesindeyken emekliye ayrıldı.
Sümbüllü Yalı
1914'te İnas Sanayi-i Nefise Mektebi'nde Peyzaj Muallimi olarak görev yapmaya başladı. 1917'de Maarif Nezareti'ne bağlı olan Sanayi-i Nefise Encümeni azalığına seçildi. 1918'de başladığı Çamlıca İnas Sultanisi'ndeki Resim Hocalığı üç yıl sürdü.
İstanbul
Bunun dışında 1929 yılında Sultan Ahmet Erkek Ameli Hayat Okulu'nda Hocalık yaptı. Resimlerinde pembeler, yeşiller ve mavilerle ön plana çıkan, çizdiği binlerce desenle eriştiği ustalık ve renk kartalası sayesinde kendi ekolünü oluşturan Ali Rıza Efendi, birçok kaynakta "Türklerin milli ressamı" olarak geçmektedir.
Peyzaj
Suluboya tekniğindeki yetkinliği ve hızlı çalışma temposuyla, 5 bine yakın sayıda İstanbul peyzajı betimleyen, şehrin eski mahallelerini, ormanlarını, ahşap evlerini, semt yaşantılarını, dar sokaklarını,kahvehanelerini, deniz kıyılarını yorumlayan Hoca Ali Rıza Efendi, 30 Mart 1930'da Üsküdar'da vefat etti.
