Irak Kürdistan Yönetimi olarak Musul operasyonunun içeride yerel ve bölgesel işbirliği ile çözülmesini ümit ediyor ve bunun üzerinde çalışıyoruz. İran üzerinden bir başka cephe açılması istenmiyor. Sünni-Şii, Arap-Kürt gibi yeni çatışma alanları ya da Türkiye gibi bölgesel bir komşumuzla herhangi bir sorun yaşamadan bunun tamamlanmasını umuyoruz. Bizim için önemli olan, gerginliğin düşürülmesi... Belki de işin en kolay kısmı askeri operasyon. Musul'da işin askeri olmayan kısmı daha önemli.
Öncesi de sonrası da... Örneğin siyasi boyutu. Askeri operasyona iştirak edecek güçlerin sadece Irak ordusu ve peşmerge güçleri olması önemli. Musul'un bölgesel oyuncuların birbirine üstünlük kazanma mücadelesine dönüşmemesi gerektiğini dostlarımıza anlatmak lazım. Hedef nedir? DAEŞ'i yenmek mi ya da birbirine karşı skor yapmak mı? Eğer hedef DAEŞ'i yenmekse bu da iki türlü gerçekleşebilir: Toprakla ve ideolojik olarak. Toprak kısmı kolay, DAEŞ ile savaşır ve süpürürsünüz. Ancak ideolojik mücadelede, çoğunluğu Sünni olan bir bölgede operasyona katılan diğer güçlerin Sünniler için bir tehdit oluşturmasına engel olmak, ki zor olan kısmı budur. Felluce ve Diyala'da yaşanan şeylerin tekrarını kimse istemiyor.
Irak hükümeti bunun üzerinde çalışıyor. Operasyona katılan güçlerin kim olacağı çok önemli. Bu yüzden sadece Irak ordusu, Sünniler ve Kürtler olacak.
Musul operasyonunun tamamlanması için ne bölgesel ne de milis bazlı ek herhangi bir silahlı güce ihtiyaç yok. Ramadi'de oldukça başarılı bir operasyon gerçekleştirildi. Irak ordusu ve Peşmerge olarak yeterli askeri gücümüz var. Sünniler Haşdi Şabi konusunda çok tedirgin. Eğer Haşdi Şabi başıboş, koordinasyonsuz bu operasyona girerse Sünniler bu sefer bunu tehdit olarak algılayıp DAEŞ'in yanında yeralabilir. PKK için de geçerli bu. Irak PKK'nın yeralabileceği bir yer değil. Neden operasyona katılsın ki? Bu nedenle Irak hükümetinin Irak ordusu dışındaki herhangi bir gücün operasyona dahil olmayacağına dair bazı garantiler vermesi gerektiğini düşünüyoruz.
Neyi başarmak istiyoruz? Önemli olan bu.. Türkiye neden askeri olarak var olmak istiyor? Çünkü bir endişesi var. O endişeye neden olan şeyi ortadan kaldırmak lazım o zaman. Yükselen tonun düşürülmesi gerekiyor. Çünkü aksi, DAEŞ ile mücadelenin önünü keser.
İnsani boyut çok önemli. Operasyon sırasında en iyi senaryoda 700 bin, en kötü senaryoda ise 1 milyon kişinin yerlerinden olacağını tahmin ediyoruz ki, bu da bu kişileri kamplarda ağırlamak için yıllık yaklaşık 247 milyon dolara ihtiyaç var demek. İşte bu noktada ne Irak hükümetinin ne de BM'nin operasyon sonrasında bu konuyla nasıl mücadele edileceğine dair hiçbir planı bulunmamakta maalesef. Bu insanlar Musullu ve Musul'un geleceğine onlar karar verecek. Musul, Musullular tarafından yönetilmelidir. Dolayısıyla işbirliklerinin çözüm amaçlı olması gerekiyor, skor amaçlı değil. Aksi halde Suriye'de yaşananları gördük.
Keşke öyle olsa ama ders alındığını düşünecek kadar optimist değilim.
