Terim olarak itikâf akıl sağlığı yerinde ve ergenlik çağına gelmiş bir Müslümanın beş vakit namaz kılınan bir mescitte ibadet (Allah’a yakınlık elde etme) niyetiyle bir süre durması demektir.
Kuran’da itikaf var mıdır?
İtikaf ibadeti Hz. İbrahim’den beri bilinmektedir. Kur’an-ı Kerimde: “ İbrâhim ve İsmâil’e de, “Tavaf edecekler için, kendini ibadete verecekler, rükû ve secde edecekler için evimi temiz tutun” diye talimat verdik.” (Bakara, 2/125) buyrularak itikafın yapılacağı yerden bahsedilir.
Bir başka ayette “Mescidlerde ibadete çekilmişken kadınlarla cinsel ilişkide bulunmayın.” (Bakara, 2/187) buyrularak da itikafa girenlerin eşlerinden uzak durması gerektiği vurgulanır. Kur’an'daki bu ayetler itikafın meşruiyetine delil olmuştur.
İtikafın amacı nedir?
İtikâf yapmak, kökleri Hz. İbrâhim zamanına kadar giden bir ibadet çeşididir. Nefsi yasaklardan korumada etkili bir yöntem olması yanında dünyevi meşgalelerden uzaklaşarak rabbini zikir ve tefekkür etme imkânı sunar.
İtikaf sürecinde tüm vaktini Rabbine adayan kişi, işlerini de Rabbine havale edip onun iradesine teslim olmuş olur. Ayrıca Ramazan’ın son on gününde itikafa giren kişi Kadir gecesini de ihya edeceğinden bin aylık ibadet sevabına da ermiş olacaktır.
İtikafın hükmü nedir? İtikafın çeşitleri
Üç çeşit itikaf vardır.
1. Vacip itikaf: “Allah için bir gün veya daha fazla itikafa girmeyi adayan kişi için itikaf vacip olur.
2. Sünnet-i Müekkede itikaf: Hz. Peygamber vefat edene kadar her yıl Ramazan’ın son on günü itikafa girdiğinden onun sünnetine uyarak Ramazan’ın son on günü itikafa girmek (belli bölgede bir kişinin yapması ile diğerlerinden kifai nitelikli sünnet-i müekkededir. Yani bir bölgede bazı Müslümanların yapmasıyla diğerlerinden bu sünnet kalkar.
3. Müstahap itikaf: Ramazan’ın son on günü dışında adak yapılmaksızın herhangi bir vakitte yapılan itikaftır. Camide namaz kılıncaya kadar bile itikafa niyet edilebilir.
İtikafa nasıl niyet edilir?
İtikafa girmek isteyen kişi “Ya Rabbi senin rızan için şu mescitte şu kadar gün itikaf ve ikamete niyet ettim” diyerek itikafa girebilir. Adak itikafını yapacaksa “niyet etim üzerime vacip olan itikafa” diyerek itikafa girebilir.
İtikafın adabı nelerdir?
1. İtikaflı kişi gücü nispetinde namaz kılmalı, Kur’an okumalı ve zikirle meşgul olmalıdır.
2. Ramazan ayı haricinde ise oruç tutmaya çalışmalıdır.
3. Gereksiz söz ve davranışlardan kaçınmalıdır.
4. İtikaf esnasında hayırdan başka söz söylememelidir.
5. Temiz elbise giyip güzel koku sürünmelidir.
6. Mümkünse Ramazan’ın son on gününde ve mescitlerin en faziletlisinde yapılmalıdır.
İtikafı bozan şeyler
1. Şer’i bir mazeret olmaksızın dışarı çıkmak.
2. Hasta ziyareti veya cenazeye katılmak için dışarı çıkmak.
3. Hanımıyla birlikte olmak veya hanımına dokunmak.
4. Şarhoş olmak.
5. Uzun süre bayılmak.
6. Kadınların itikafta adet veya loğusa olması.
7. Mürted olmak.
Kadınlar itikafa girebilir mi?
Hayız (adet) veya nifas (loğusa) olmayan kadınlar evlerinde namazlarını kıldıkları odada itikafa girebilirler. İtikaf için belli bir yerin etrafının kapalı olmasına gerek yoktur.
Hz. Aişe’den (ra) rivayet edildiğine göre Hz. Peygamber (sas), vefat edinceye kadar Ramazan’ın son on gününde itikâfa girmiştir. Vefatından sonra eşleri itikâfa girmeye devam ettiler. (Buhârî, İtikâf 1; Müslim, İtikâf 5.)
Kadınlar mescitte/camide itikafa girebilir mi?
Kadınlar için doğru olan evlerinde namaz kılmayı adet edindikleri odada itikafa girmeleridir. Kadınların mescitte itikafa girmeleri birçok İslam alimi tarafından caiz görülmemiştir. Buna dayanak olarak Aişe annemizden rivayet olunan şu hadisi zikrederler:
“Hz. Peygamber Ramazan’ın son on gününde itikaf yapmak istedi mescitteki itikaf mahalline varınca üç çadır kurulduğunu gördü. Bunlar Hz. Aişe, Hafsa ve Zeynep’in çadırlarıydı. (Allah Rasulü çadırların eşlerine ait olduğunu öğrenince) “Bu yaptıklarını iyilik ve takva mı sanırlar!” deyip itikaftan vazgeçti. Giremediği bu itikafı Şevval ayında kaza etti. (Buhârî, İtikâf, 7.)
Hz. Peygamber eşlerinin mescide çadır kurup itikafa girmelerine kızmış ve kendisi itikafa girmemiştir. Kadınların evlerinde itikafa girmeleri hem temel ihtiyaçlarını rahatça karşılamak hem de mahremiyet açısından daha uygun olur.
