Pazar günkü yazımda, “Siyah Müslümanlar”ın Latin Amerika tarihinde bıraktıkları izlerin bilinçli bir şekilde silinmeye çalışıldığına dair bazı bilgiler vermiştim. Okurlarımızdan bu konuda pek çok mail aldım. Latin Amerika’nın unutulmuş müslümanlarına ilişkin bilgi eksikliğimiz olduğu aşikar. Oysa köleliğe karşı verilen mücadelede parlak sayfalar açtılar.
“Kristof Kolomb” bize ‘kaşif’ olarak tanıtıldı. Hakikatte Kolomb, “yüzde 10” hisse karşılığında, İspanya adına altın ve köle peşinde koşan bir maceracıydı. 1492’de Haiti’de yerliler tarafından sevecenlikle karşılanan Kolomb seyir defterine bakın neler yazmış:
“Silahları yok, silahlar hakkında bilgileri de yok. Onlara kılıcımı gösterdiğimde, sapı yerine ucunu tutarak ellerini kestiler. Demirleri yok. Mızrakları kamıştan. Onlardan iyi birer köle olur. Elli kişi onları rahatlıkla zaptedebilir ve onlara istediğimiz her şeyi yaptırabiliriz.”
Misafiri ve paylaşmayı seven Haiti yerlilerinin kulaklarını süsleyen altın takılar Kolomb ve avanesinin iştahını kabarttı. Amerikalı tarihçi Prof. Howard Zinn’in “Gençler İçin Amerika Birleşik Devletleri Halkları Tarihi” başlıklı kitabında vurguladığı gibi, bir bakıma o ufak altın takılar tarihi şekillendirdi. Bu tarih, Amerika’nın sakinleri olan milyonlarca kızılderilinin yok edilmesi ve milyonlarca Afrikalı’nın köleleştirilmesi tarihidir.
Prof. Howard Zinn’in verdiği bilgilere göre sadece 1619 yılında bir milyon kişi Afrika’dan kaçırılarak Güney Amerika ve Karayip adalarına köle olarak getirildi. Köleleştirilen Afrikalılar, İspanyol ve Portekiz kolonilerine ait maden ocakları ve şeker tarlalarında işe koşuldular. İngilizler ve Fransızlar da bu utanç verici insanlık dramının baş aktörleridir.
“Siyah Müslümanlar”ın 1791’deki “Haiti Devrimi”nde veya Amerika’nın diğer bölgelerindeki köle isyanlarında oynadıkları rolün Batılı tarihçiler tarafından görmezden gelindiğine değinmiştim. İlgilenen okurlar için Susan Buck-Mors’un 2009’da yayımladığında polemiklere yol açan “Hegel, Haiti ve Evrensel Tarih” kitabını salık veririm. Yazar, dünya tarihinde belirleyici bir uğrak olduğu halde Haiti Devrimi’nin ısrarla unutulmuş olduğunu meşhur tarih filozofu Hegel üzerinden tartışmaya açıyor.
Şiddetle tavsiye edeceğim bir diğer kitap ise, Dr. Sylviane Anna Diouf’un “Allah’ın Kulları: Amerika Kıtasında Köleleştirilmiş Afrikalı Müslümanlar” başlıklı kitabı. Fransızca, İspanyolca ve Portekizce metinlere dayanarak yaptığı çalışmada yazar, Afrikalı müslümanların Latin Amerika’daki mirasını inceliyor. Bu mirasın kolektif hafızadan silinmesi yönündeki çabaları da, bilimsel körlükleri de eleştiren yazara göre müslümanların Amerika tarihindeki yeri köleliğe karşı parlak bir güç, toparlanma, cesaret, onur ve haysiyet mücadelesidir. Yazar, müslümanların köle isyanlarında oynadıkları rolü şöyle özetliyor:
“Teşkilatlı ve coşturucu bir güç olarak Amerika’daki İslam, isyan ve başkaldırının da katalizörüydü. Çoğu dikkatle hazırlanmış köle ayaklanmalarında, İslam önemli bir rol oynadı ve özgür erkek ve kadınların Afrika’ya geri gönderilmesinde motive edici bir güç oldu.”
Dr. Diuof, Afrika’daki yurtlarından zorla koparılarak köleleştirilen müslümanların düşmanca bir ortam içerisinde sergiledikleri direnişe ilişkin birbirinden ilginç hayat hikayelerine yer veriyor. Hikayeler hakikaten çok etkileyici. Yazar Afrikalı Müslüman emirlerin Batılı kölecilere karşı verdikleri mücadeleye dair detaylarla araştırmayı daha da zenginleştirmiş.
