|
Türkiye’nin yeni büyüme modeli ‘özkaynak’ bazlı olmalı

İlerleyen satırlarda dün açıklanan 2014 yılı Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) büyümesi, bir açıdan ‘Milli Gelir’imizin artışına yönelik verileri değerlendireceğim. Bununla birlikte, Türkiye’nin büyüme modeli nerede tıkandı; son 12 yıldır yürüyen model neden artık bizi yüzde 4,5-5 büyüme oranlarına taşıyamıyor; görüşlerimi paylaşmak isterim. 2001 Krizi patlak verdikten hemen sonra, o zamanın Başbakanı rahmetli Ecevit tarafından Türkiye’ye davet edilen Prof. Dr. Kemal Derviş’in koltuğunun altındaki ‘Güçlü Ekonomiye Geçiş’ Programı, o tarihte dünya ekonomisi iyi bir performans döneminden geçtiğinden, yapısal reformlara karşılık, Türkiye’ye dünya ekonomisinden finansman bularak büyümenin toparlanmasına dayanıyordu.

Önce Koalisyon Hükümeti’nin gerçekleştirdiği, ardından da AK Parti Hükümetleri’nin güçlü bir siyasi irade ile sürdürdüğü makro ekonomik reformlar, 2004 yılı sonunda onaylanan ‘Türkiye’nin Avrupa Birliği tam üyelik adaylığı’ ile perçinlenince, ekonomik ve demokratik standartlarını hızla iyileştiren Türk ekonomisi, 2005 ile 2008 arası, 3 yıl ortalama 20 milyar dolardan, 60 milyar dolarlık bir doğrudan yabancı sermaye girişine konu oldu. Portföy yatırımları ve dış borçlanma yoluyla ayrıca gelen kaynağı söylemiyorum. Bu sayede, Türk ekonomisi 2004 ile 2008 arası iyi bir büyüme ve ekonomik sıçrama trendi yakaladı.

Ancak, 2007 yılının ikinci yarısında başlayan Mortgage Krizi, ABD ekonomisini vurmaya ve küresel finans sisteminde sıkıntıların ve türbülansların artmasına sebep olunca, Türkiye’ye yurtdışından sermaye girişinin yavaşlaması ile, büyümemiz de yavaşladı. 2009’da, tersine, Türkiye’den net sermaye çıkışı olunca, büyümemiz büsbütün negatife döndü. Bunun üzerine, 2009 yılının 2. çeyreğinden itibaren, vergi önlemleri de dahil, iç talebi ve özellikle hane halkı tüketim harcamalarını canlandırıcı tedbirlerle, büyümeyi 2010 ve 2011 yıllarında yüzde 9'lara getirdik. Ancak, bu tercih, Türkiye’nin tasarruf oranını yüzde 13,5’e geriletti. Cari açığı neredeyse yüzde 10 düzeyine yaklaştırdı. Yani, bu tercih makro dengeleri bir hayli zorladı.
Orta gelir tuzağından ‘yeni model’ kurtaracak

Türkiye’nin cari açık ve enflasyon sorunu tırmanınca, tasarrufların milli gelire oranı çok gerileyince, Ekonomi Yönetimimiz ‘yumuşak iniş’ modeli ile, iç talebi frenleyici tedbirleri devreye aldı. 2012 yılında Türk ekonomisini yüzde 2,1 büyüterek, bozulan makro dengeleri yeniden makul bir noktaya getirdik. Ancak, Türk Ekonomisi’nin büyümeye ihtiyacı olmasına bağlı olarak, 2013 yılında büyümenin yüzde 4,2’ye ulaşmasına izin verildi ve doğal olarak cari açık ile enflasyon yükseldi. Bu noktada, 1 Şubat 2014’de yürürlüğe giren yeni makro ihtiyati tedbirler ile, 2014’de yeniden iç talep üzerinde baskı oluşturuldu ve bunun doğal sonucu olarak, 2013 yılında yüzde 5,1 büyümüş olan hane halkı tüketim harcamaları, 2014 yılında ancak yüzde 1,3 büyüyebildi.

Bu tablo bize şu tespiti işaret ediyor; Türk ekonomisinin yeni bir büyüme modeline, özel sektör yatırım harcamalarına ve net ihracata dayalı bir büyüme modeline ihtiyacı var. Hane halkı tüketim harcamalarının büyümeye makul katkı sağladığı, kamu harcamalarının sıfıra yakın düzeyde katkı sağladığı bir büyüme modeli. Bu durumda, yeni büyüme modeli, yatırım ortamının iyileştirilmesini sağlayacak, yatırım mevzuatını daha da basit hale getirecek, Türk ekonomisinin kaynak yönetimini yeniden yapılandıracak; Türk iş dünyasının, KOBİ’lerimizin finansman ve enerji maliyetlerini aşağı çekecek, yerli hammadde kullanımını özendirecek adımlar gerektiriyor. Aksi durumda, cari açığı, Türk ekonomisini soğutarak, yavaşlatarak belirli bir bantta tutmaya kalkmamız halinde, bu işletme iflasları ve işsizlik olarak Türk ekonomisine dönecek.

Bu küresel koşullarda 2,9’a da ‘şükür’

Elbette ki, Türkiye ekonomisi için yüzde 2,9 büyüme yeterli değil. Ancak, Çin ve Hindistan gibi yüksek büyüme hızına sahip 2 önde gelen gelişmekte olan ülkenin büyüme oranlarını, tüm gelişmekte olan ülkeler büyüme oranlarından çıkarırsak, oran neredeyse yüzde 1,6-1,7’ye düşüyor. Bu durumda, Türkiye bu ortalamadan 1,2-1,3 puan dahi iyi büyüme ile 2014’ü tamamlamış. Yani, önde gelen gelişmekte olan Asya ekonomileri hariç tutulursa, G-20 Grubu içerisinde iyi büyüme oranlarından birisi Türkiye’nin 2014 yılı büyümesi. 2015 yılında yüzde 3 ve üzerinde büyüme için mutlaka işletmelerimizin, KOBİ’lerimizin finansman ve enerji maliyetlerini azaltıcı tedbir almamız gerekiyor. Yeniden, ‘7 Haziran sonrasını beklemeyelim’, diyorum.

#özkaynak
#Türkiye ekonomisi
#ekonomik büyüme
9 yıl önce
Türkiye’nin yeni büyüme modeli ‘özkaynak’ bazlı olmalı
İnsaf!
Dağ yürekli adamların büyük seçimine doğru
Demografik dönüşüm
Seçim bitsin, önümüze bakalım!
Yerel seçime ramak kala: DEM, Yeniden Refah ve İYİ Parti