Bu aralar leyleği havada gördük. Üç haftada üçüncü yurtdışı seyahatimizi yapıyoruz. Bu defa sizlere Ürdün'ün başkenti Amman'dan bildiriyorum. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu'nun davetiyle, TOBB'un son aylarda başlattığı Ortadoğu çıkarmasının Ürdün ayağına dahil olduk.
10 kişilik küçük bir uçakla Ankara'dan yola çıkarken, Rifat Bey, önce uçuş güzergahımızla ilgili bilgi verdi. Suriye savaşı nedeniyle Akdeniz, Mısır üzerinden dolanıp, 40 dakikalık fazladan bir uçuşla Amman'a ineceğiz. Bu uçuş güzergahı, Suriye ve Irak savaşı, artı Mısır ile 2013 darbesi sonrası yaşadığımız sorunların ticarete yansıması hakkında da bize fikir veriyor. Bu sorunlar nedeniyle aşağıya, Körfez ülkelerine Türkiye'den kara ve deniz yoluyla mal gönderilemiyor.
Ürdün ve diğer Ortadoğu ülkelerine yapılan gezilerin temel amacı da, bu sorunlara çare üretmek, ikili ticari ilişkileri güçlendirmek. Çıkarma diye boşuna demiyorum. Neden derseniz, bu ziyaretlere bu ülkelerle iş yapan ya da yapmak isteyen işadamları, Anadolu'dan Borsa ve Oda Başkanları da katılıyor. Petrol ve doğal gazı olmayan bizim gibi ülkelerin yapacağı en iyi iş nedir? Ticaret pazarlarını büyütmek, çeşitlendirmek, bulunan her boşluktan yararlanıp, her fırsatı değerlendirip Türkiye'nin mallarını dünya pazarlarına ulaştırmak.
TOBB'un bu gezilerinin temel misyonu da bu. Siyasi sorunlar bitse de, devam da etse (ki bu sorunların hemen tamamında haklı olan tarafta yer alıyoruz), ekmeğin artık aslanın ağzında değil midesinde olduğu dünya koşullarında bu faaliyetlerin büyük önemi var. İhracatı büyütmek, daha fazla mal satmak, yeni pazarlara açılmak... İçeride ekonomide yaşanan sorunları azaltmanın en iyi yollarından biri de buradan geçiyor.
Geçen hafta Cumhurbaşkanı Erdoğan, Başbakan ve 12 bakanı da yanına alarak TOBB'u ziyaret etmişti. Amman yolunda Hisarcıkloğlu'na Erdoğan'ın çağrısıyla başlatılan yeni istihdam projesini sordum. Rifat Bey, projenin detaylarını anlattıkça heyecanla notlar aldım. Türkiye'yi hedef alan uluslararası boyutları da olan saldırılar, 15 Temmuz darbe girişimi, ister istemez ekonomiyi de sarstı. 2016'da yatırımcılar bekle-gör politikasına yönelince ekonomide durgunluk başladı.
Türkiye'de ortalama her yıl 1 milyon kişi istihdam arayışına giriyor. Büyüme oranlarının yüksek oranlarda olduğu dönemlerde bu rakam absorbe edilebiliyordu. Ancak şimdi patinaj yapıyoruz. Geçen yıl iş gücüne katılım 1 milyon olmasına rağmen 250 bin kişi ancak iş sahibi olabilmiş. Tersinden bakarsak bu, işsizlik oranlarının nasıl bir tırmanış içinde olduğunu bize gösteriyor. Son işsizlik verileri açıklandığında bir yılda 500 bin kişinin işsiz kaldığını öğrenmiştik. Ocak verilerinde iş sahibi olmayanların oranının yüzde 13'lere çıkması gibi bir tehdit var karşımızda. Bu meseleyle Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın herkesten daha fazla dertlendiğini de biliyoruz. TOBB'a yaptığı “Her üye bir kişiyi işe alsın” çağrısını bu dertlenmenin bir sonucu olarak görebiliriz. Şimdi Rifat Bey'in sözlerinden de anlıyoruz ki, TOBB kolları sıvamış, ülke genelinde büyük bir istihdam seferberliği başlatmış durumda. İşin özü şu: Hükümet, yeni istihdam projesi için vergileri düşürüp işverenin yükünü azaltacak, işveren de istihdam yükünü sırtlanacak.
En iyisi işin detaylarını Hisarcıklıoğlu'nun ağzından aktaralım: “Projenin nihai hedefi bir yılda 1,5 milyon kişiyi iş sahibi yapmak. Bütün illerde Valiler, TOBB'a kayıtlı Oda ve Borsalarla işbirliği yaparak istihdam projesini hayata geçirmeye başladı. 10 kişiden fazla işçi çalıştıran 700 bin firma, ağırlıklı olarak bu işi yüklenecek. 1 ile 10 kişi arasında çalışanı olan küçük firmalar muaf tutulacak. 1 ay içerisinde ilk sonuçları almaya başlarız.”
Ne kadar güzel değil mi? Evet güzel. Ancak bir sorun daha var. Amman'da buluştuğumuz ve bu projeye sahiplendiklerini gördüğümüz Anadolu'dan gelen Oda ve Borsa başkanları, bankaların da bu işe sahip çıkmaları gerektiğini, yatırımcılara acımasızca yaklaşma alışkanlığından vazgeçmeleri gerektiğini söylediler. Doğru mu? El hak, doğru. Amman seyahatimizde bize Türk İş Başkanı Ergün Atalay da eşlik etti. Kendisinden, masanın öbür tarafının yani işçilerin, çalışanların sorunlarını dinledik. Ergün Bey, “Bizim hükümetten talebimiz şudur” deyip devam etti: “Çalışanların Ocak ayında aldıkları maaşlar, yıl boyu artan vergiler nedeniyle Mayıs ayından itibaren azalmaya başlıyor ve Aralık ayına gelindiğinde ciddi kayıplar söz konusu oluyor. Bunu düzeltmek için çalışanlardan alınan vergilerde düzenleme yapılmasına ihtiyaç var.” Talep bu. Konunun muhataplarına buradan bir de biz iletmiş olalım.
