Dil öğrenmek, bir dil daha fazla bilmek ne kadar önemli tartışılmaz sanırım. Dil öğrenmek için ne kadar vakit ve para harcandığı da bir gerçek. Dili kendi ülkesinde öğrenmek esastır deyip, yurt dışına dil eğitimine giden çocuk ve gençlerimizin sayısı da hayli fazla.
Bu ülkede yüzyıllardır konuşulan bir dil Türkçe. Her dil gibi Büyük İmparatorluk zamanında içinde yaşayan halkların dillerinden etkilenmiş. Başta Arapça ve Farsça olmak üzere imparatorluk içinde konuşulan diğer dillerden de pek çok kelime girişi olmuş. Bu kaçınılmaz ve engellenemez bir durum. Dil iletişim amacıyla kullandığımız bir araç. Geçmişle, günümüzle ve geleceğimizle ilişkimizi sağlıyor. Tek dille yetinmeyip, farklı geçmiş, bugün ve geleceklerle ilişki kurmak ve onları anlamak için başka diller öğrenmeye çalışıyoruz.
Cumhuiyet sonrası dilin içerik olarak batı dillerinden etkilenmesi, yüzünü batıya dönen bir ülke için doğal sayılırdı. Batı dillerinden Türkçe’ye giren kelime sayısı arttıkça Osmanlıda konuşulan Türkçe ağdalı ve ağır gelmeye başladı. Bir çok kelime kullanılmaya kullanılmaya unutuldu. Buraya kadar olanlar doğal sürecin bir parçası olabilir. Hal böyleyken harf devrimi ile ilginç bir durum daha ortaya çıktı. Konuştuğu ve anladığı dilin eski metinlerini okuyamaz oldu yeni nesiller. Bu Cemil Meriç üstadın ifadesiyle “kütüphanelerin tuğla yığınlarına dönüşmesi” anlamına geliyordu. Yüzılların bilgi, bilim ve medeniyet birikimini yok saymak, bu birikimi sadece kendi çabaları ile Osmanlıca metinleri okumayı öğrenen tarihçi ve arşiv uzmanlarına bırakmak büyük bir yanlışlık ve eksiklikti aslında.
Derdim harf devrimini, nedenlerini, amacını, gerekliliğini tartışmak değil. Arapça harfleri kutsayıp meseleyi ideolojik zemine kaydırmak ise hiç değil. Bence harfler değil içerikler kutsaldır. Ortada apaçık duran bir gerçek söz konusu. Yüzyılların medeniyet birikimine uzak kaldı bu toprağın insanları.
Konuşmayan, birbirleriyle kısa mesajlarla iletişim kuran günümüz çocuk ve gençleri, işi daha da abartıp kelimeleri de kısalttılar. Bazen bu yazışmalarda okuduğumu anlamıyorum desem yeri. İngilizce kelime kısaltmaları hakim metinlerde. “ok’ler, lol’ler bro’lar” daha da acısı en fazla 500 kelime ile konuşan, hatta konuşmayıp yazışan bir nesil geliyor. Bu nesli geçmişle buluşturarak büyük bir kültür zenginliği ve donanımı katmaktır, onlara birkaç osmanlıca kelime ve osmanlıca okumayı öğretmek.
Herşeyi öğrenen çocuklarımız aman Osmanlıca okuma yazmayı öğrenmesinler demenin olsa olsa hiç de anlam veremediğim ideolojik bir mantığı olabilir. Öyle bir algı oluşturuldu ki “kızım bile “baba bu kadar dersin arasında nasıl öğreneceğiz yeni bir yabancı dili? “ diye sordu. Sanki yabancı bir dil öğretiyormuşsunuz algısı. Oysa öğretilecek olan sadece kendi dilimizi arap harflerinden okumak ve yazmak. Osmanlıca yazan ve okuyan biri olarak iddia ediyorum ki ortaokul ya da liseli bir genç yarı dönemde bile öğrenebilir Osmanlıca okuma ve yazmayı. Çok ufak bir çaba ile. Kötü mü olur bizim çocuklarımız da 90 yılda karşılığını bulamadığımız “Nevi şahsına münhasır” sıfatını kullanabilseler, ellerine aldkları Osmanlıca bir metni okuyabilseler.
