Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi'nde Prof. Dr. Bülent Ekmekçi danışmanlığında çeşitli mühendislik bölümlerinden öğrencilerin oluşturduğu 40 kişilik Grizu-263 Uzay Takımı, Türkiye'nin ilk en küçük cep uydusunu (pocketqube) tasarladı.
1992'de Zonguldak Kozlu'da grizu patlaması sonucu hayatını kaybeden 263 madenciyi anmak için 'Grizu 263' adını alan ekip, 5 santimetrelik cep uydusunu geçen haziran ayında Amerika Birleşik Devletleri'nden uzaya fırlatılmak üzere İskoçya'da bulunan firmaya gönderdi.
- Cep uydusu, roketle birlikte gönderilecek başka bir uydunun lisans işlemleri tamamlanmadığı için 14 Ocak'ta planlanan fırlatma gerçekleştirilemedi.
Proje danışmanı Prof. Dr. Bülent Ekmekçi, cep uydusunun mart ayı sonuna kadar SpaceX Falcon 9 roketi ile uzaya fırlatılmasını umut ettiklerini söyledi.
Büyük bir heyecanla uydunun uzaya fırlatılmasını beklediklerini anlatan Prof. Dr. Ekmekçi, "Şimdi kesin bir tarih verilmesi için sabırsızlıkla bekliyoruz. Umarız en kısa sürede bütün ülkemizi heyecanlandıracağız. Bu uydu gerçekte büyük uyduların sahip olduğu bütün alt sistemleri içinde barındırıyor. Bir platform olarak düşünebilirsiniz. Örneğin üzerinde bir pasif kontrol sistemi var. Kendi bilgisayarı var. Veri iletimi ile ilgili sahip olması gereken alt yapı bulunmakta. Tabi bu çalışmamızda çeşitli pasif kontrol sisteminin etkinliğini ölçmek amacıyla hazırlamış olduğumuz bilimsel çalışmaların yanı sıra bir de amatör radyocular için uydumuz üzerinden yere sinyal transferi sağlayacak modüllerimiz de var. Gerçekte bu genel amaçlı uyduların önemli olan noktası bu alt sistemleri barındırması ve tamamıyla öğrencilerimizin tasarladığı ve hazırladığı uydu olmasıdır. Farklı yararlı yüklerle önümüzdeki yıllarda yine farklı uydularımızı gönderme şansına sahip olmuş olacağız. Benim için en önemi unsur bu" dedi.
Kısıtlı imkanlarla geliştirdikleri uydu sistemleriyle NASA'da 2 defa 2.'liği göğüsleyen ekip, Türksat yarışmasında 1. olarak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın elinden ödül aldı.
Yenisafak.com'a konuşan ekip lideri Çağla Aytaç Dursun, Zonguldak'tan Amerika'daki NASA yarışmalarına uzanan başarı hikayesini 'Çok çalıştık ve başardık. Şimdi sırada küp uydu denemesi var. Eğer uzaydan görüntü alabilirsek dünyada bir ilki gerçekleştirmiş olacağız' ifadeleriyle anlattı.
Testler sırasında karşılaştıkları zorluklara değinen ekibin danışman hocası Prof. Dr. Bülent Ekmekçi, 'Bazen uydumuzu çatılardan topladık. UFO zannedenler oldu, gazetelerin manşetine çıktık. Çok çalıştılar ve beni mahcup etmediler' diye konuştu.
Ekibin üyesi Kerim Uslu kısıtlı imkanlar nedeniyle yaşadıkları sorunlara dikkat çekerek '7/24 çalışıyorduk. Kütüphanede yatıp kalkıyorduk. Birimiz hasta olduğunda hepimize bulaşıyordu. Şimdi 2.'lik, 1.'lik diyoruz ama arka planda çok büyük bir emek yatıyor. Daha fazlasını da başaracağız' ifadelerini kullandı.
Ekibin diğer üyesi Halime Pehlivan, yarışmaya günler kala laboratuarlarının sel altında kaldığını anlatarak şöyle konuştu 'Bir anda tüm çalışmalarımız sel altında kaldı. Her şeyi baştan yapmak zorundaydık. Ama imkansızlıklar bizi yıldırmadı. Buradan gençlere tavsiyem, 'Yapamazsın' diyenlere yapabileceklerini göstermeleri'.
'YIL AKTİF GÖREV YAPACAK'
Grizu-263 Uzay Takımı Kaptanı Çağla Aytaç Dursun da 2016 yılında 8 kişiyle başladıkları çalışmalara şu anda 38 öğrencinin katılımıyla devam ettiklerini söyledi.
Hedeflerinin öğrenciler olarak şirket kurarak Türkiye'nin savunma ve uzay alanındaki çalışmalarına katkı vermek olduğunu anlatan Dursun, şöyle konuştu:
"Takımımız 2016 yılında ABD'de NASA sponsorluğunda düzenlenen model uydu yarışmasıyla çalışmalarına başladı. 4 farklı projeyi yönetiyoruz şu anda. En önemlisi Grizu 263 adını verdiğimiz Türkiye'nin ilk cep uydusu. Bunun tasarımını ve üretim aşaması bizler tarafından yerli imkanlar tarafından geliştirdik. Uydumuzu uzaya gönderebilmemiz için belirli testler var. Tüm test aşamalarını başarıyla geçtikten sonra uydumuzu ABD'ye gönderdik. Şu anda fırlatılmayı bekliyoruz. Bundan sonra Türkiye'nin uzay ve savunma sanayine etkin işler yapabilmek. Şu an bunun çalışmalarını yürütüyoruz. 4 yıldır birlikte çalıştığımız arkadaşlarımızla şirketleşerek ülkemizin uzay alanında çalışmalar yürütmek istiyoruz. Durmadan çalışmaya devam ediyoruz. Kesin olmamakla birlikte uydumuz mart ayında uzaya gönderilecek. 525 kilometre alçak dünya yörüngesine bırakıldıktan sonra orada görev yapmaya başlayacak. Yaklaşık 1 yıl aktif görev yapmasını planlıyoruz. Uydumuz uzayda 4 yıl 8 ay kalacak. Daha sonra zaman içerisinde dünyaya yaklaşarak atmosferde yanıp yok olacak."
GRİZU 263 TAKIMI YENİ BAŞARILAR HEDEFLİYOR
2018 yılında NASA tarafından düzenlenen 'Model Uydu Yarışması'nda, tasarladıkları uyduyu 700 metre yüksekliğe fırlatmayı başararak Manchester Üniversitesi'nin ardından dünya ikincisi olan ve 16 Haziran 2019'da da aynı yarışmada İstanbul Teknik Üniversitesi’nin ardından dünya ikinciliğini kazanan Grizu-263 takımı, tasarladıkları küp şeklinde ki 5x5x5 boyutlarında ve 237 gram ağırlığındaki 5 santimetrelik cep uydusuyla yeni başarılara imza atmak istiyor. SpaceX Falcon 9 roketiyle uzaya fırlatılması planlanan cep uydusu Hollanda, Japonya, ABD, İsrail ve Macaristan'da bulunan ekiplerin uydularının yanında Türkiye'yi temsil edecek. Cep uydusu ile alçak dünya yörüngesinde (LEO) amatör frekansta çalışan uyduları dinleme kabiliyeti kazanılacak. Yörüngesine oturduktan sonra üniversitede kurulu sisteme sinyal gönderecek.