TAMPERE- Finlandiya'nın Tampere kentinde biraraya gelen AB liderleri, Yunanistan ve İsveç'in; bölgesel ve insan hakları konularında Ankara'dan taviz vermesini isteyeceklerini söylemesine rağmen, Türkiye'nin Aralık ayındaki Helsinki Zirvesi'nde genişleme süreci içine alınmasına karar verdi. İki günlük zirvenin, suç, adalet ve iltica konularının görüşüldüğü bölümünde konuşan bir AB lideri, "Tüm liderler, Helsinki'de Türkiye'ye bir sinyal vermeye karar verdi. Meseleye yönelik farklı bakış açıları mevcut ancak bir bölünmüşlük yok" dedi. Avrupa Komisyonu'nun Lüksemburg Zirvesi'nden sonra Ankara'nın yeniden kazanılması yönündeki tavsiyelerinin ardından Almanya ve İngiltere, Türkiye'nin AB üyeliği için resmi aday olmasına açıktan destek veren ülkeler olmuştu.
Zirvede konuşan Hollanda Başbakanı Wim Kok ise, Türkiye'nin ittifaka üyeliğinin uzun seneler alacağını ifade etti. Kok, "Türkiye'nin AB'ye üyelik statüsü gerçekleşebilir. Ancak bekleme salonunda çok uzun bir süre kalır. Müzakereler yıllar sonra başlar" dedi. Ankara'nın insan hakları konusundaki tutumunun üyelik müzakerelerinin başlamasının önünde bir engel olduğunu belirten Kok, "Türkiye'nin demokrasi ve insan hakları konusunda kat edeceği oldukça uzun bir yol var. Bu konular üzerine ciddi şekilde eğilmesi gerekiyor" şeklinde konuştu. Kok ayrıca, görüşmelerde diğer AB liderleri ile birlikte 6 yeni ülkenin üyelik görüşmelerine başlamaya davet edilmesi kararına vardıklarını bildirdi. Kok; Malta, Bulgaristan, Letonya, Romanya, Litvanya ve Slovakya'nın üyelik görüşmelerine katılmasıyla Avrupa Birliği'ne girme yolunda olan Kıbrıs, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Macaristan, Polonya ve Slovenya'nın yanında yer alacaklarını kaydetti.
İsveç ve Yunanistan, Türkiye'nin insan hakları sicili üzerinde kuşkuları olduğunu ve bunun Helsinki süreci içinde Türkiye'nin önünde bir engel olacağını net bir şekilde ifade ettiler. Ancak bu iki ülke Türkiye'nin gerekli olan icraatları gerçekleştireceğini umduklarını ve buna inandıklarını belirttiler. İsveç Dışişleri Bakanı Anna Lindh, "Tüm ülkelerin, Türkiye'nin Helsinki Zirvesi'nden önce kendisini Helsinki'de aday olarak kabul etmemiz için Kürt hakları ve mesela işkence gibi konularda iyileştirmeler yapacağını tahmin ettiğini düşünüyorum" diye konuştu. Lindh, "Fakat sorumluluk Türkiye'ye aittir" dedi.
Yunanistan Dışişleri Bakanı Papandreou ise, Atina'nın Türkiye'nin aday olacağını umduğunu kaydetti. Ancak Papandreu, Türkiye'nin öncelikle Kıbrıs sorununu çözmeyi amaçlayan açık görüşmeleri başlatmasını istedi. AB liderlerinin Türkiye'nin adaylık konusunu müzakere etmesinden sonra konuşan Papandreu, "Kıbrıs meselesine yönelik açık görüşmeler başlarsa, bunu Helsinki'de mutlaka değerlendireceğiz. Bu gerçek karar için önemli bir anahtar olabilir" dedi. AB'nin insan hakları, Kıbrıs ve Yunanistan ile bölgesel ihtilaflarından duyduğu endişe, Avrupa Birliği ile Türkiye arasındaki ilişkilerde uzaklaşmaya neden olmuştu.
