BM Güvenlik Konseyinin 5 daimi üyesi ve Almanya tarafından İran ile ilgili hazırlanarak bugün Güvenlik Konseyine sunulan yeni karar tasarısında, İran bir kez daha nükleer faaliyetlerini durdurmaya çağrılıyor ve bunun olmaması durumunda yeni yaptırımlar uygulanacağı belirtiliyor.
Tasarıda İran, uranyum zenginleştirme, yeniden işleme, ağır sureaktörleri, nükleer silah sevkıyat sistemlerinin geliştirilmesi gibifaaliyetlerini, Uluslararası Atom Enerji Kurumuyla (UAEK) işbirliğiyaparak askıya almaya çağrılıyor. UAEK, bu bağlamda İran'ın bu çağrıyauyup uymadığı konusunda 60 gün sonra bir rapor hazırlaması öngörülüyor.
İran'a karşı 23 Aralık 2006 tarihinde yaptırımlar içeren 1737 sayılı kararı genişleten bu ikinci karar tasarısında, İran'ın nükleer faaliyetlerine katılan grup, kişi ve firmaların isim listesi genişletiliyor ve bunların mallarının da dondurulacağı belirtiliyor.
Tasarıda ek olarak verilen bu genişletilmiş yeni listede İran devletbankası Sepah ve İran Devrim Muhafızları tarafından yönetilen şirketlerbulunuyor. Tasarıda ayrıca İran'ın diğer ülkelere geleneksel silah satışıyasaklanırken, BM ülkelerinin de İran'a ağır silah sevkıyatı olmamasıkonusunda çok dikkatli olmaları isteniyor. Ayrıca tasarı, BM ülkelerini ve uluslararası finans kuruluşları, İran'a insani yardım ve kalkınma amacı dışında hiçbir şekilde "hibe, mali destek ya da kredi verme" sözünde bulunmamaya çağrılıyor.
BM ülkelerini, İran'ın nükleer faaliyetlerine katılan İranlıyetkililerin diğer ülkelere yaptığı seyahatlar konusunda BM'yibilgilendirmeye çağıran tasarı, bir anlamda İranlı yetkililerin yurt dışıseyahatlerini sınırlandırmayı amaçlıyor.
Tasarıda İran'ın Konseyin taleplerine uyması ve bunları müzakere etmek istemesi durumunda, tüm yaptırımların askıya alınacağı, ancak tam tersi olursa yeni yaptırımların görüşüleceği bildiriliyor. Tasarının önemli bir başka yanı BM Şartının 7. bölümünün 42. maddesi kapsamında hazırlanmış olması. 42. maddede uluslararası güvenliği ve barışı tehdit eden ülkeler karşısında askeri değil, daha çok ekonomik ve diplomatik yaptırımların kabul edilmesi öngörülüyor.
İran ile ilgili yeni tasarının gelecek hafta Konseyde oylamaya sunulması bekleniyor.
BM Güvenlik Konseyi dönem başkanı Güney Afrika'nın BM daimi temsilcisi Dumisani S. Kumalo, Konseyin beş daimi üyesi ve Almanya (5+1) tarafından hazırlanan ve kendilerinesunulan İran ile ilgili yeni karar tasarısını hemen oylamaya sunmalarının mümkün olmadığını belirtti.
Kumalo, Konsey üyesi ülkelerin teknik uzmanlarının bugün metinle ilgili bir toplantı yapacaklarını ve öncelikle tasarı üzerinde görüş belirteceklerini söyledi.
Uzmanlar düzeyinde ikinci bir teknik toplantının gelecek hafta 21 Marttan önce düzenleneceğini belirten Kumalo, "Konsey, 21 Mart Çarşamba günü tasarıyı görüşmek üzere toplanma kararı aldı" diye konuştu.
Kumalo, bu toplantıda karar tasarısının oylamaya sunulmayacağını, Konseyin 15 ülkesi tarafından tartışılacağını açıklarken, gazetecilere "Biraz sabırlı olun, biz daimi olmayan 10 ülke olarak metni yeni aldık, önce inceleyelim ve metni başkentlerimize sunalım" diye konuştu.
BM'de 21 Martta yapılacak toplantıda tasarının sadece tartışılmasının öngörüldüğünü kaydeden Kumalo, oylamanın ne zaman yapılabileceğinin sorulması üzerine, "Oylama yine de gelecek hafta içinde olabilir, ben bunun olmaması için bir neden göremiyorum" dedi.
