Teksas merkezli olan ve George Friedman tarafından kurulan Stratfor, ekonomi, dış politika ve güvenlik konularında küresel analizler sunsa da birçok ülkede istihbarat birimleri ve “casuslarla" çalışmasıyla hakkında soru işaretleri uyandırıyor.
Stratfor, FETÖ'nün 15 Temmuz'daki darbe girişiminin kritik dakikalarında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı hedef alan paylaşımları ve darbeciler lehine yönlendirmelerle dikkati çekti.
Stratfor'un, FETÖ'nün darbe girişimi gecesi paylaşımları olağanüstü artmış, normalinin birkaç katına çıkmıştı.
Stratfor'un, darbecilerin suikast için yerini tespit etmeye çalıştığı Erdoğan'ın İstanbul'a hareket eden uçağının yerini çok kısa süre içinde tespit etmesi ve havadaki konumuyla ilgili üç kez tweet atması kamuoyunun dikkatini çekmişti.
İlk paylaşımında Erdoğan'ın uçağını Marmara Denizi üzerinde ifşa eden Stratfor, ikinci tweetinde uçağın İstanbul'a yaklaştığını ve "muhtemelen" iniş yapacağını bildiren bir paylaşımda bulundu.
Stratfor, son tweetinde ise uçağın İstanbul'a indiğinin teyit edildiğini Atatürk Hava Limanı'nın konumunu da göstererek kamuoyuna aktardı.
Gelen tepkiler karşısında Stratfor yetkilileri, uçağı hızla nasıl tespit ettiklerini ve darbe girişiminin yaşandığı bir ortamda bunları sosyal medyada neden paylaştıklarını tam anlamıyla açıklayamadı.
O gece Erdoğan'ı hedef göstermekle yetinmeyen Stratfor, bir gün sonra 16 Temmuz'da, yine Twitter hesabından Erdoğan hakkında gerçekleri yansıtmayan bir profil paylaştı.
Profilde, Erdoğan'ın 1999 yılında "ordu tarafından hapse atıldığı" ifade edildi. Stratfor, Erdoğan'ın mahkumiyetinin sebebi olarak "şiddet ile dini veya ırksal nefreti teşvik ettiği" iddiasını gösterdi.
Erdoğan'ın 2000'li yıllar boyunca "ordunun gücünü azaltmak için çalıştığı" vurgusu yapılan profilde, Cumhurbaşkanı'nın orduya karşı geçmişten gelen kişisel husumetle hareket ettiği imasında bulunularak, takipçilere darbeyle ilgili olağan bir sebep-sonuç ilişkisi mesajı verildi.
Kuruluş, uluslararası kamuoyunu yönlendiren açıklamalarına tepkilerin gelmesinin ardından söz konusu paylaşımını sildi.
Darbe girişiminde bir ülkenin liderini hedef göstermesi gibi skandal paylaşımlarda bulunmak Stratfor için olağan bir durum.
Zira kuruluşun Güvenlik Başanalisti Fred Burton, analistlerden birine gönderdiği e-postasındaki eski Venezüela Devlet Başkanı Hugo Chavez ile ilgili ifadeleri kamuoyunda tepkiye neden olmuştu.
Burton e-postasında, "Bir zamanlar, onun (Hugo Chavez) helikopter 'kazasını' planlardık." ifadesini kullanmıştı.
Bazılarına göre "Gölge CIA" diye tanımlanan, bazılarına göre ise haftalık ekonomi-finans dergisi "The Economist'in 1 hafta geriden geleni, 4-5 yüz katı daha pahalısı" denilen Stratfor'un skandal paylaşımlarının Amerikan medyasında alıcısı oldukça fazla.
CNN, Bloomberg, AP, Reuters, The New York Times gibi büyük kuruluşların istihbarat konularında "güvenilir kaynaklardan edinilen bilgiye göre" aktardığı haberleri Stratfor'dan edindiği biliniyor.
Ancak Stratfor'un istihbaratlarının ne kadar güvenilir olduğu, bu bilgileri hangi amaçla kamuoyuyla paylaştığı üzerine soru işaretleri bulunuyor.
Wikileaks'in 2012 yılında Stratfor'a dair iç yazışmaları yayımlaması ise kuruluşun iç işleyiş mekanizmasını ortaya çıkardı.
Wikileaks, Stratfor'un sadece açık kaynaklara dayandırdığını iddia ettiği analizlerini aslında tıpkı bir istihbarat örgütü gibi dünyanın her köşesinde kendisine "casuslar" edinerek topladığını gösterdi.
Örneğin Wikileaks belgelerine göre Stratfor, Ortadoğu bölgesi analizleri için Lübnan ordusu içindeki bir kişiye aylık 6 bin dolar ödeme yaptı.
Stratfor'un diğer ülkelerde de bugüne kadar benzer uygulamalarının olup olmadığı bilinmiyor.
- CIA'in "gölge kuruluşu" olarak biliniyor
- Stratfor, ABD'nin Teksas eyaletinin başkenti Austin'den yönetiliyor.
- Stratfor, 1996 yılında ünlü strateji uzmanı ve siyaset bilimci George Friedman tarafından kuruldu.
- Kendisini ekonomi, enerji, dış politika ve güvenlik konularında küresel alanda faaliyette bulunan bir kuruluş olarak tanımlayan Stratfor, dünya genelindeki 175'ten fazla ülkeye dair analizler sunuyor.
- Online abonelik ve danışmanlık hizmeti sunan Stratfor'un analizlerini abonelerine para karşılığı satması, kendisini, finansmanını genellikle sponsorlardan sağlayan bir düşünce kuruluşu olmaktan çıkarıyor.
- Stratfor, kamuya açık kaynaklara dayandırarak hazırladığını iddia ettiği analizlerini, dünyanın değişik bölgelerindeki farklı dilleri bilen İngilizcesi iyi "casuslara" yazdırdığı Wikileaks belgeleri tarafından ortaya çıkarılmıştı.
- Bu nedenle medyada ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı'nın (CIA) "gölge kuruluşu" olarak tanımlanan Stratfor'un, ABD'nin dış politikası açısından büyük önem arz eden bölgelere ilişkin jeopolitik analizlerinin ciddi takipçisi bulunuyor.
- Dünyanın birçok ülkesinde resmi ve özel alıcıları bulunan kurumun, ABD'de en büyük müşterileri arasında ise Dışişleri Bakanlığı, Pentagon, İstihbarat Başkanlığı ve İç Güvenlik Bakanlığı'nın yanı sıra savaş uçağı üreticileri Lockheed Martin, Northrop Grumman ve Raytheon gibi büyük şirketler yer alıyor.
- Çalışanların istihbarat konularındaki geçmişleri dikkat çekici
- Stratfor'un kurucusu olan siyaset bilimci George Friedman, yeni muhafazakar (neo-con), İslam karşıtı ve İsrail yanlısı kimliğiyle biliniyor.
Macaristan asıllı Yahudi bir ailenin çocuğu olan Friedman, küçük yaşta geldiği ABD'de istihbarat, savaş teknikleri ve askeri teknolojiler konusundaki uzmanlığıyla tanınıyor.
Friedman, 2015'te Stratfor'dan ayrılırken, kuruluşun başına David Sikora getirildi. Sikora, cep telefonu bazlı satışlar olarak tanımlanan mobil ticaret üzerine kurduğu Digby'den ayrılarak Stratfor'un başına geçti.
Digby'ı kısa sürede büyük bir şirket haline getiren Sikora'nın, istihbarat ve savaş teknolojileri gibi konularda uzmanlığı bulunmasa da dijital ortamda daha fazla istihbarat edinmeyi Stratfor'a kazandırmak için şirketin başına getirildiği iddia ediliyor.
Her sabah saat 08.00 sularında işbaşı yapan Sikora, saat 18.00'de işten çıkıyor. Sikora, üç kız çocuk babası.
Stratfor'un üst kademesindeki çalışanlarının istihbarat konularındaki geçmişi dikkati çekiyor.
Örneğin, 25 yıl CIA'nin dünya genelindeki operasyonlarını yürüten ekibin içinde yer alan Jon Sather, Kasım 2015'te Stratfor'un baş istihbarat sorumlusu olarak işe alındı.
Stratfor'un istihbarattan sorumlu başkan yardımcısı Bret Boyd da ABD Özel Kuvvetler Komutanlığındaki geçmişiyle ön plana çıkıyor.
İstihbarat operasyonları, gelişmekte olan ülkeler ve devlet-ordu ilişkilerinde uzmanlaşan Boyd, ABD ordusundaki görevinde Irak operasyonlarında görevler üstlendi.
Stratfor'un Genel Yayın Müdürü olan David Judson ise Türkiye'deki 8 yıllık geçmişiyle dikkati çekiyor. Doğan Medya Grubu altındaki Referans gazetesinde genel koordinatör olarak çalışan Judson, daha sonra Hurriyet Daily News'in yayın yönetmeni olarak görev yaptı.
Stratfor'un güvenlik ve terör başanalistlerinden Scott Stewart da kuruluşa katılmadan önce ABD Dışişleri Bakanlığında yaklaşık 10 yıl özel ajan olarak çalıştı. Stewart'ın uzmanlık alanları arasında terörist organizasyonlar, onların taktikleri, koruyucu istihbarat ve terörizm eğilimleri bulunuyor.
Stratfor'da başka ne kadar eski CIA veya istihbarat uzmanı çalışanın olduğu bilinmezken, kuruluşun birçok ülkede istihbarat birimleri ve istihbaratçılarla iç içe çalıştığı yönündeki göstergeler, beraberinde soru işaretleri getirmeye devam ediyor.
