Moğolistan'daki Türk anıtları projesinin yeniden canlanması için TİKA ve Moğolistan Eğitim Kültür ve Bilim Bakanlığı arasında imzalanan iyi niyet anlaşması kapsamında 'Bilge Tonyukuk Külliyesi' bölgesinde yapılan kazı çalışmaları tüm hızıyla devam ediyor. Türk Moğol kazı çalışmaları sonrasında bulunan Türk tarihine ait kalıntılar Bilge Tonyukuk bölgesinde önümüzdeki yıllarda TİKA tarafından açılması planlanan müzede sergilenecek.
Bilge Tonyukuk bölgesinde yapılan çalışmaları yerinde incelemek üzere bölgeye giden TİKA Başkan Yardımcısı Ali Maskan yürütülen çalışmaların çok geniş bir alanda sürdüğünü söyledi. Maskan, “TİKA'nın Moğolistan'daki kazı çalışmaları açısından bu proje bizim için bir kırılma noktası. Bu alanın müzeye dönüştürülmesi için Turizm bakanlığı ile diyalog halindeyiz. Anonim mezarlıktan itibaren olan alanda çalışmalar yapıp Bilge Tonyukuk külliyesinin bulunduğu alanda büyük bir müze kurulacak” dedi. Bu sürenin uzun soluklu olduğunu dile getiren Maskan “Belki 10 yıl sürecek bir çalışma. Tarihsel dokuyu dünyaya tanıtmak için müze inşa edip insanlara anlatmak boynumuzun borcu. Nereyi kazarsanız altından bir tarih çıkıyor. Bu geniş coğrafyada yapılacak çok şey var” dedi.
Türkiye'nin önemli Göktürk tarihçilerinden Türk Kazı heyeti başkanı Prof. Dr. Ahmet Taşağıl âbidenin gelecek nesillere ders niteliğinde öğütler verdiğini söyledi. Göktürklerin ünlü veziri Tonyukuk'un Türk tarihinin bilgeliği ile tanınmış önemli kişilerinden biri olduğunu belirten Taşağıl, “Özellikle İslam öncesi, kayıtların son derece az olduğu bir dönemde Çin kaynaklarının onun hakkında verdiği bilgiler son derece ilginçtir. Türk kültür tarihinin önemli abideleri olan Orhun kitabeleri bunları söyler bize. Tonyukuk'un başarılarını anlatır. Orta Asya coğrafyası, Kuzey Çin ve Avrasya coğrafyasına genel olarak baktığımızda eski Türklerden kalma ve İslam öncesi döneme ait çok sayıda âbide alanları gördük. Bu anıtın önemi ilk olmasıdır” dedi.
