Sultan Abdülaziz Han döneminde Ümit Burnu’na İslami ilimleri öğretmek, Müslümanlar arasındaki dini ve içtimai ihtilafları çözmek maksadıyla gönderilen Osmanlı alimi Ebubekir Efendi, 1863'te Cape Town'a gitti ve yaklaşık 17 yıl Güney Afrika'da görev yaptı. Ebubekir Efendi, Cape Town’a varışının 15'inci gününde bir okul açtı. 20 gün içinde 300′den fazla öğrenci topladı. Kur'an-ı Kerim, Arapça, Türkçe öğretti ve dini kitaplar okuttu.
1814 yılında şimdi Kuzey Irak’ın Süleymaniye şehrinin Hoşnav köyünde doğdu. Baba tarafından Arap anne tarafından Türk’tür. Emcediler olarak bilinen aileye mensuptur. Babası Molla Ömer Efendi 1852 yılında Hoşnav Kürtlerinin isyanında medresesinde öldürülünce Ebubekir Efendi ailesini alıp akrabalarının olduğu Erzurum'a göçtü. Erzurum’da müderris olarak Sarayönü medresesinde devam ettiği eğitim öğretim döneminde İstanbul’a yaptığı bir ziyaretinde Osmanlı Hilafet makamı tarafından Ümit Burnu’ndaki Müslüman cemaatler arasındaki anlaşmazlığı çözmek için Güney Afrika'ya gönderildi. Eşi Zeynep hanımı ve oğlu Mustafa'yı Erzurum’da bırakarak yeğeni Ömer Lütfü’yle yola koyulur ve 16 Ocak 1863 yılında Ümit Burnu’na ayak bastı.
Medeni hukuk kitapçığı yazdı
Güney Afrika arşiv kayıtlarına göre Ebubekir Efendi Cape Town'da Wale ve Bree sokakları köşesinde Muslim Theological School adında Osmanlı usulü bir okul açtı. Bir taraftan eğitim işleriyle uğraşırken diğer taraftan mahkemelere giderek Müslüman cemaatlerin ihtilaflarını çözümlemek için hakemlik yaptı. O dönemdeki Cape Town gazeteleri Ebubekir Efendi’nin Müslümanların İslam hukukuna göre evlenme ve boşanmaları gibi konuları hakkında bir medeni hukuk kitapçığı yazdığını kaydeder.
Hanımlar için kız mektebi açtı
Cape Town'da önce Rukiye Maker ve daha sonra Tahora Saban hanımlarla iki evlilik yapan Ebubekir Efendi’nin Ümit Bunu’nda 6 çocuğu oldu. Çocuklarını da çok iyi yetiştiren Ebubekir Efendi ayrıca hanımlar için açmış olduğu bir kız mektebinin başına karısı Tahora Hanımı müdüre olarak tayin etti.
Afrikaans diline harf katkısı
Öğrencilerine daha iyi eğitim verebilmek için onların anadili Afrikaanscayı öğrenir ve o dilde yazdığı kitaplarla öğrencilerini yetiştirdi. Afrikaans dilini sadece öğrenmeyip bu dile bazı hafler ekleyerek gelişime yaptığı katkılar nedeniyle Cape Town'daki Afrikaans dil müzesi bir odasını ona ayırdı.
Hayatı boyunca İslam Fıkhı konusunda toplam 8 kitap kaleme alan Ebubekir Efendi’nin sadece üç kitabından haberdarız. Mifyahüddin kitabının nüshasına henüz tesadüf edilememiş olsa da Beyan’ud Din ve Merasid’ud Din adlı ilmihalleri günümüze ulaştı.
Ebubekir Efendi özlem duyduğu memleketi Erzurum'a tekrar dönemeyeceğini anlayınca Ümit Burnu’nda satın aldığı bir evine “Erzurum Taş Konak” adını verdi. Bu ev gibi ondan kalan birçok bina, zamanla fakirleşen ailesinin elinden çıkmış olsa da halen tarihi dokusunu korumaktadır. Ebubekir Efendi Mozambik’e yaptığı bir gezi sırasında sıtma hastalığına yakalanmış ve 29 Haziran 1880 tarihinde Cape Town'da Erzurum adlı evinde vefat etti. Cape Town'da Cebel Kaf adını verdiği Masa Dağı’na nazır Tana Baru Kabristanında metfundur.
