Dünyanın gözü yarın yapılacak ABD'nin en çekişmeli başkanlık seçimlerinde. Amerikan halkı yeni başkanını seçmek için son kararını verecek. Seçimden bir gün önceki kamuoyu anketleri Demokrat Partili Barack Obama ile rakibi Cumhuriyet Partili Mitt Romney'nin başa baş gittiğine işaret ediyor. Amerikan Kongresi'ndeki 538 sandalyeden 270'ini alan ipi göğüsleyecek. ABC News Televizyonu ve Washington Post gazetesinin yaptırdığı ortak anketlere göre her adayın oyları yüzde 48 civarında. Aralarındaki fark ise neredeyse sıfıra yakın.
Ohio, Florida, Virginia, Nevada, North Carolina, Iowa, Wisconsin, Michigan, New Hampshire ve Colorado gibi oyu tam belli olmayan 'salıncak' eyaletlerde Obama bir-iki puanla da olsa önde gidiyor.
NBC News ve Wall Street Journal gazetesinin anketine göre, Obama kritik eyaletlerde yüzde 51 rakibi Romney ise yüzde 44 oy alıyor. Ayrıca 127 milyon seçmenden 27 milyonunun oy verdiği 34 eyaletteki ön seçimlerde de Başkan Obama'nın yüzde 49 Romney'nin ise yüzde 47 oy aldığı tahmin ediliyor. Ancak ülke genelindeki kararsız oylar hesaba katıldığında Romney'nin seçimleri yüzde 51 ile kazanarak sürpriz yapması hâlâ imkan dahilinde. Oysa birkaç ay önceki anketlerde 54 yaşındaki Obama, rakibi 65 yaşındaki Romney karşısında yüzde 18'e varan bir farka sahipti.
Massachusetts eski valisi Romney'nin son aylarda gösterdiği performans değişimin umudu olarak 2008'de başkan seçilen Obama taraflarlarında tam anlamıyla hayal kırıklığı yarattı. Mormon tarikatı üyesi Romney'nin favori görülen Obama karşısındaki bu başarısı, hatta seçimleri kazanma ihtimali Amerikalı Demokratlar kadar dünyada da kaygıya yol açıyor. Analizciler buna rağmen Obama'nın ipi göğüsleyeceğini aksi halde ülke genelinde siyahilerin sokaklara döküleceğini düşünüyor.
ABD'yi bir CEO mantığıyla yönetmeye talip olan Mitt Romney'nin görüşleri biraz sağcı...
EKONOMİ: Zengin kesimlere fazla vergi kesilmesine karşı. Sosyal sigorta primlerini devlet yerine şirketlerin belirlemesinden yana.
SAĞLIK: Halk arasında "Obamacare" olarak bilinen genel sağlık sigortasına karşı. Özel sigortayı savunuyor.
GÖÇMENLER: Ülkenin resmi kurumlarında İngilizce'nin yanında İspanyolca'nın kullanılmasına karşı. Göçmen yasalarının sertleştirilmesini savunuyor.
DIŞ POLİTİKA: Amerikan askerlerinin Irak'ta ve Afganistan'da kalmasından ve askeri bütçenin artırılmasından yana. Filistin ve İran konularında İsral yanlısı.
ÇEVRE: Küresel ısınmaya yol açan karbon emilimine karşı.
SOSYAL MESELELER: Kürtaj ve eşcinsel evliliklere karşı.
ABD'ye değişim vadeden Barack Obama'nın görüşlerinde bir değişiklik yok.
EKONOMİ: Obama yüksek gelirli kesimlere ek vergileri savunuyor. Özel sektörde vergileri azaltarak üretimi artırmayı hedefliyor.
SAĞLIK: Genel sağlık sigortası yasasını çıkardı. Her vatandaşın sigorta sahibi olmasını savunuyor.
GÖÇMENLER: Kaçak göçmenlerin vatandaşlığa geçirilmesinin kolaylaştırılmasından yana.
DIŞ POLİTİKA: Askeri müdahaleden çok diplomasiye ağırlık veriyor.
ÇEVRE: Küresel ısınmaya yol açan karbon emiliminin sınırlandırılmasını savunuyor. Çevre konularında hassas.
SOSYAL MESELELER: Kısmi kürtaja destek veriyor. Eşcinsel evliliğe karşı değil.
Hayır. Halk, tek işi başkan seçmek olan bir meclisin delegelerini seçiyor. Bu meclise "Seçiciler Kurulu" deniyor.
Seçici Kurul'da her eyalet, 538 üyeli Amerikan Kongresi'ne gönderdiği toplam üye kadar seçici delege oyuna sahip.
Seçiciler Kurulu, seçimi takip eden Aralık ayının ikinci pazartesi gününü takip eden ilk Çarşamba günü toplanarak oylama yapıyor.
Eyaletin seçici delege oyları o eyalette en çok halk oyunu kazanan aday tarafından kazanılmış sayılıyor.
Ülke genelinde toplam 538 seçici delege oyu var. Salt çoğunluk oyu olan 270 seçici delege oyunu kazanan aday başkan seçiliyor.
Demokrat Parti'nin rengi mavi, Cumhuriyetçi Parti'nin rengi ise kırmızıdır. Bu iki parti arasında gidip gelen eyaletlere ise salıncak eyaletler deniyor.
Bu 3 eyalet salıncak eyalet kategorisinde. Ancak bunları diğer salıncak eyaletlerden ayıran şey delege sayılarının fazla olması.
Bunlar kırmızı eyaletler. Ancak, 2008'de Obama bu üç eyaleti kazanarak büyük sürprize neden oldu.
Seçilme şansları yok denecek kadar az olsa da, Libertarian Parti, Anayasa Partisi ve Yeşiller Partisi de yarışıyor.
Nedeni Seçici Kurul sistemi. Bush Florida'yı kazanarak bu eyaletin 27 delege oyunu almış olunca 270 sınırını geçti.
Evet. Bu hiç gerçekleşmemiş olsa da bu yıl bunun olabilirliği konuşuldu. Bu durumda hukuki süreç başlayacak.
Demokrat Partili Barack Obama daha çok kentli, okumuş ve azınlık diye nitelenen beyazlar ile Afrika-Amerikalılardan, Asya ve Uzakdoğu kökenliler, Latin Amerikalılar (Hispanikler) ve Müslümanlardan oy alıyor. Obama'nın kentli ve okumuş beyazlardan aldığı oy oranı yüzde 43 iken bu oran aynı kesimin kadınlarında yüzde 60'lara ulaşıyor. Obama'nın azınlık denilen kesimlerden aldığı oy ise yüzde 90'ı geçiyor. Buna karşın Mitt Romney daha çok ülkenin güneyindeki beyazlardan ve kırsal kesimlerden oy alıyor. Romney'nin beyaz oyları yüzde 60 civarındayken azınlıklardan ancak yüzde 10 oranında oy alabiliyor. Seçimlerde önceliği sırasıyla işsizlik, ekonomi, sağlık, eğitim ve dış politika konuları alıyor.
