Son 18 yılda hiçbir sokağına rahatlıkla girilemeyen Irak, ABD’nin vurduğu ve İran’ın da sırtlanlar gibi pençesine aldığı bir ceylan konumundadır. Bu sırtlanların lideri ise Kasım Süleymani idi. Süleymani, Irak’ın polis, istihbarat ve askeri gücünü tamamen ortadan kaldıran, İran benzeri paralel ordu-devlet yapılanması olan Haşdi Şabi’yi kurmuştur.
Devlet içinde devlet olan Haşdi Şabi’nin, parası ve elbisesi Irak halkından ama ideolojisi ve amacı İran’dan gelmektedir. İran’a bağlı Haşdi Şabi kabul görürken, Irak’ın gerçek kurumları ülkelerinde adeta köle gibidir. Örneğin, bizzat Irak Sünnilerinin kurduğu Aşair-il Vataniye yasadışıdır. Şu anda Irak’ta 1000 yıllık Sünnilerin siyasi hiçbir etkisi yoktur.
ABD’li Brett McGurk tarafından anayasası yazılan Irak’ın; Kürt Cumhurbaşkanı ve Şii bir başbakanı vardır. Sünnilerin azınlıkta olduğu 329 kişilik Irak Parlamentosu’nda ise güç Şiilerdedir. Çünkü ABD sert, İran ise yumuşak gücünü oluşturmaktadır. Bu ikili aynı oyunu, 20 yıl boyunca Afganistan’a da oynadı ancak Sünni Taliban, ikisine de sağlam bir Peştun tokadı attı.
Irak nüfusu yüzde 55 civarında Şiilerden, yüzde 40 Sünnilerden ve kalan diğer yüzde 5 de Mezopotamya’nın kadim çiçeklerinden (Asuri, Keldani, Ezidi) oluşmaktadır. Kürt Bölgesindeki güç dağılımı Barzani ve Talabani üzerinde toplanırken, merkezi Bağdat hükümeti tamamen Şiilerin dolayısıyla İran’ın elinde bulunmaktadır.
SEÇİME KATILIM ORANI DÜŞÜK
10 Ekim’de yapılan seçimlerde, 40 milyon nüfustan 24 milyon 299 bin seçmen 8 bin 273 merkezde oy kullandı. Irak seçim yasasına göre Irak ve Kürdistan Bölgesi şehirleri 83 seçim bölgesine ayrıldı. 988’i kadın, toplam 3 bin 244 aday 329 sandalye için yarıştı. Yasaya göre kadın kotası yüzde 25, bu da 83 sandalyeye denk düşüyor. Katılım yüzde 34 civarında. Yani 25 milyon seçmenin üçte biri oranındaki 9 milyon seçmen oy kullandı.
Irak Parlamentosu’nda en son Mayıs 2018’de seçim yapılmıştı. Genç Protestocuların baskıları sonucu ülkede dört yılda bir yapılan seçimlerin erkene alınmasıyla, beşinci dönem parlamento seçimleri bu yıl 10 Ekim tarihine planlandı. Seçime 329 sandalye için 109 siyasi parti, 21 koalisyon ve bağımsız adaylardan oluşan toplam 3 bin 249 aday yarışırken; 140. Madde kapsamındaki tartışmalı bölgelerde ise 111 bağımsız aday seçim yarışına girdi.
Kerkük’ün tamamı, Diyala’nın Hanekin ilçesi ve Celawla, Sadiye, Karatepe kasabaları, Salahaddin’e bağlı Tuzhurmatu ilçesi, Mahmur, Şengal (Sincar), Hamdaniye, Telkeyf, Zummar, Sinune, Guwer, Rabia ve Başik (Başika) “tartışmalı bölgeler” arasında yer alıyor. Nispeten güvenli ve teknolojik bir seçime rağmen katılım yarıdan bile azdı. Çünkü Irak’a getirilen demokrasi (!) değil sadece kan ve gözyaşı idi.
Blokların yarıştığı bu bu seçimin galipleri Muhafazakâr Kürt Barzani (32), Sünni Halbusi (34) ve İran’dan çok Iraklı Arap Şii olan genç Mukteda Es Sadr (77)’dır. Kaybedeni ise bir önceki seçimde 42 vekili olan Başbakan İyad Abadi. “42” vekilinden 4’ü kaldı. İran ve ABD kaybetti. Türkiye ise dolaylı yoldan muzaffer oldu.
Mukteda Sadr’a bagli harekete göre koalisyon hükümeti, Barzani ve Halbusi arasında kurulmalıdır. Bu McGurk’un kurduğu, adeta kriz üretim merkezi haline gelen Irak devlet sistemindeki; Kürt Cumhurbaşkanı, Şii Başbakan ve Sünni Meclis başbakanı için de ehveni şer bir yapıdır. Amerika’nın kontrolündeki seçim sistemine bağlı, şaibeli sonuçlardan sonra kurulacak bu hükümet, bize Irak’ın geleceği hakkında da bilgi verir. Sadr ayrıca seçimlerden hemen sonra silahların sadece devletin elinde olması gerektiğini belirtirken, Barzani ve Halbusi’ye de el uzattı. Mustafa Kazımi hepsinin ortak adayı olabilir. Çünkü Kazimi, Irak’ın Putin’i gibi olmaya aday görünüyor .
PKK HEZİMETE UĞRADI
Barzani Partisi, (KDP) ve Kürt İslami Partileri (Komala İslam ve Yekgırto) bu seçimin mutlak galibi iken; İrancı-solcu-ırkçı Gorran, PKK ve Talabani ise mağlubudur. Barzani PKK’nın kontrolündeki Şengal (Sincar) ve Talabani’nin kalesi Süleymaniye’de dahi zafer kazandı. Bunun anlamı IKBY’de de İslami ve Irak kimliği güç kazandı demek.
İbretlik bir tablo da Sincar/Şengal’de yaşandı. KDP; hakemi, sahası ve seyircisi silahlı olan PKK’yı 3-0 yendi. PKK, Diyarbakır’daki taktiği burada da uyguladı. Ezidiler’e “sizi biz kurtardık” diyerek baskı kurdu. Bu netice, hem PKK’nın Kürdistan Bölgesi üzerinde siyaset yapacağı bir zeminin bulunmadığını hem de baskının ters teptiğini gösteriyor.
Ülkeyi güvenle seçime götüren, istihbaratçı ve denge adamı kimliğiyle bilinen Mustafa Kazımi, Irak’ın Adenauer’u oldu. On yılda sakalları ağaran Mukteda Es-Sadr ise umarız şu an iki Hulagu arasında bulunan ve ona bir deve bir keçi ve bir horoza karşı korkmadan cevap veren genç âlim Kadıhan olur. Ben, Arap güneşinin tekrar Bağdat’tan doğduğuna inanan ve mutlu olanlardanım.
