Batının sömürge tarihinde en üstte yer alan Afrika ülkeleri, bağımsızlıklarını ilan ettiği 60’lı ve 70’li yıllar sonrasında geri plana itilerek; sadece açlık, kıtlık ve yerel savaşlarla anılır oldu. 2000’lerin başında ise ekonomik dönüşüm sürecine giren kıta, gelişmiş ekonomilerin yatırım alanı haline geldi. Özellikle son yıllarda Çin'in bölgede yaptığı atak dikkatleir çekerken, ABD, Avrupa Ülkeleri ve Hindistan'ın da radarında. Kara Kıta'nın yatırımcı çeken yeni ekonomik yapısı, Derin Ekonomi Dergisi'nin bu ayki sayısında Kadriye Nilgün Tunçsiper imzasıyla değerlendiriliyor.
HAMMADDE PEŞİNDELER
Afrika, dünyanın en büyük umut vaat eden pazarını temsil ediyor. 1,1 milyardan fazla nüfusu ile 30 milyon kilometrekarelik bir alanda, 54 ülkeden meydana gelen kıtanın hemen her şeyi inşa etmesi gerekiyor. Diğer kıtalardaki piyasaların, yatırım ve tüketim açısından doyma noktasına gelmesi Afrika’yı cezbedici kılan faktörlerin başında geliyor. Yıllık yüzde 5,8 oranında büyüyen Afrika’nın dünya rezervlerinin yaklaşık yüzde 12'sini oluşturan 124 milyar varil petrol rezervine sahip olduğunu da belirtmek gerekiyor. Kıtada ayrıca dünya platininin yüzde 90'ını, elmasın yüzde 40'ını, altının yüzde 50’sini, uranyumun yüzde 30'unu, kobaltın yüzde 27'sini, demir cevherinin yüzde 9'unu üreten doğal kaynaklar da mevcut.
Dünya genelinde yabancı yatırımlar 2018’de azalma eğiliminde olmasına rağmen Afrika'ya yapılan doğrudan yabancı yatırımların yüzde 20 artarak 50 milyar dolara çıkacağı tahmin ediliyor.
Dünyaya yön veren ekonomilerin Afrika’ya yönelik yatırımları hız kesmezken, Körfez ülkeleri kıtaya yeni yeni çıkarma yapmaya başladı. Körfez’in Afrika’ya yönelik yatırımları yükselen ekonomi Etiyopya’da yoğunlaşıyor. Bunun dışında Sudan, özellikle tarımsal yatırımlar ile öne çıkıyor. Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Örgütü üye ülkelerinin 2000-2017 arasında bölgeye yatırımları 30 milyar dolar olarak belirtiliyor.
ÇİN ATAĞA GEÇTİ
DEİK Somali İş Konseyi ve Somali MÜSİAD Başkanı ve Albayrak Somali Koordinatörü Ahmet Sami İşler "Eskiden Afrika tamamen emperyalist güçlerin sömürü alanıydı. Hızla gelişen ve değişen bu dünyada artık aleni bir şekilde sömürmek kolay olmadığından yeni yöntem arayışları içerisindeler. Bu bağlamda dünyanın en büyük ve en ivmeli ekonomisi olan Çin'in de Afrika'dan uzak kalması beklenemezdi" dedi.
YATIRIMCIMIZ AKTİF OLMALI
Yatırımcıların Afrika pazarında daha aktif olduğunu dile getiren Ahmet Sami İşler şu bilgileri veriyor: “Bizim milletimiz tarih boyunca sömürgeciliğe tenezzül etmemiştir. Maalesef diğer ülkelerin bitap hale getirdiği Afrika’ya, günümüzde de önceden olduğu gibi insani duygu ve değerlerle ilk giden bizim milletimiz olmuştur. Yatırım için dahi gittiğinde insani faaliyetlerini ön planda tutmuştur. Dolayısıyla yatırım anlamında ön sıraları alamaması tabiidir. Yatırımların kısıtlı olmasındaki en temel neden ise maddi imkânların ve kredibilitenin azlığı, insan gücüne erişimin pahalılığıdır. Bu noktada hem yatırımcımıza hem devletimize büyük sorumluluklar düşmektedir. Yatırımcıya düşen elini taşın altına koyması, devlete düşen ise yatırımcının arkasında durarak gerekli teşviklerde bulunmasıdır. Afrika’da yatırım denince öne çıkan zorluklar güvenlik, geri kalmışlık ve insan kaynaklarındaki yetersizliktir. Kolaylığı ise bu ülkelerin yatırıma aç olmalarından ötürü ülkemizdekinin aksine bürokratik engellerin kolayca üstesinden gelinebilmesidir.”
Son dönemde limancılık ve taşımacılık önde
”Afrika’da öncelikli yatırım alanlarının başında eğitim geliyor” diyen İşler, “Sanayi yatırımı ve temel ihtiyaçları karşılayacak inşaat sektöründeki yatırımlar yer alıyor. Bu alanları, sanayi başlığı altında gıda, tarım, balıkçılık, tekstil, sağlık ve temizlik; inşaat başlığı altındaysa limancılık, havacılık, taşımacılık şeklinde örneklendirebiliriz” değerlendirmesinde bulundu.
