Ekonomi her sıkıntıya girdiğinde üzerine gidilen inşaat sektörü son açıklanan istihdam verileriyle farkını yine ortaya koydu. İssizliğin en yoğun olduğu dönemde şantiyelerde istihdam edilenlerin sayısı arttı. Vasıfsız elemanlara iş imkanı oluşturarak sosyal katkı da sağlayan sektör, yaptığı yatırımlarla pencereden, kapı kilidine kadar 250 yan sanayinin de lokomotifi oldu. Hemen hemen tüm sektörlerin pandemi nedeniyle işçi çıkarma hazırlığı yaptığı dönemde sektörün yarım kalan projelerde vites büyüttüğü ve yeni proje hazırlıklarına başladığı da görüldü.
166 BİN YENİ İŞBAŞI
- Sektörün iş hacmini artırması rakamlara da yansıdı. TÜİK’in son verilerine göre Eylül 2020’de istihdam edilenlerin sayısı tarım sektöründe 350 bin, sanayi sektöründe 29 bin, hizmet sektöründe 520 bin kişi azalırken inşaat sektöründe ise 166 bin kişiye iş imkanı oluştu. Rakamlar sektör genelinde yatırım iştahının devam ettiğini de gösterdi. İnşaata verilen kredilerin ülkeye fayda sağlamadığı dillendirilirken sektörün aslında en önemli sektörlerden biri olduğu da son rakamlarla böylece gözler önüne serildi. İnşaat sektörüne kullandırılan kredilerin son 20 yılda yüzde 7’nin 8’in üzerine çıkmadığı görülüyor. Sektör temsilcileri bu konuda bilinçli bir çarpıtma yapıldığından yakınıyor.
KREDİ ELEŞTİRİSİ
Konut kredisinde kullanılan bütün portföyün inşaat sektörüne verilmiş kredi gibi lanse edildiğine işaret eden gayrimenkul üreticileri sitemlerini ise şu sözlerle dile getiriyor. “Oysa durum öyle değil. Bitmiş konutları insanlar alıyor satıyor. Bankacılık sistemi de bunu kredilendiriyor. Dolayısıyla şu anda var olan konut kredisinin aşağı yukarı yüzde 70’inden fazlası ikinci elde birbirinden alınıp satılan konutlardan oluşuyor. Değerlendirme yapılırken birinci ele kullandırılan kredilerin sektöre gidiyor gibi düşünülmesi lazım. Bir diğer yanlış bilinen konu da bütün sektörün kullandığı kredi miktarı 200 milyar lira iken burada da toptancı bir bakış açısı var. Bu kredi kaleminin içinde de lojistik depolar, alışveriş merkezleri, ofisler ve kamu yatırımları bulunuyor. Bunların tamamı toplanıp inşaat sektörü diye adlandırılıyor. Oysa bütün bunları ayıkladığımızda gayrimenkul üreticilerinin toplam kredi hacminden aldığı pay yüzde 5’leri bile geçmiyor.”
MİLLİ GELİRDEN ALDIĞI PAY DA DÜŞTÜ
İnşaat sektörü temsilcilerinin eleştirilere maruz kaldığı bir diğer konu ise milli gelirden alınan pay. Bu rakam da sektördeki istihdamla doğru orantılı. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde inşaat sektörünün milli gelirden aldığı pay genel anlamda yüzde 6 ile yüzde 8 arasında. Görüşlerine başvurduğumuz sektör temsilcileri birçok ülkede rakamın 8-9’larda olduğunu, çok gelişmiş ülkelerde ise rakamın yüzde 5’lere 6’lara düştüğünü söylüyor. Gelişmemiş ülkelerde yüzde 10’lara kadar çıktığına vurgu yapan sektör temsilcileri, Türkiye’nin gayrimenkul ve inşaat sektöründe en üst seviyede olduğu dönemde çıkabildiği maksimum rakamın da yüzde 8,5 olduğunu aktarıyor. Son 3 yılda ise inşaat sektörünün milli gelir içindeki payı yüzde 5’e kadar düşmüş durumda. Müteahhitler aslında bunun çok iyi bir şey olmadığını belirtiyor. Çünkü sektörün milli gelirden aldığı pay azalınca istihdam da azalıyor. Nitekim 2018,2019 ve 2020’nin ilk aylarında sektör yaklaşık 1 milyon civarında iş kaybıma uğradı. 2 milyon 100 bin adet olan sektör istihdamı 1 milyon 200 bin seviyesine kadar geriledi.
İŞE ALIMLAR SÜRECEK
Konutder ve Sur Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Z. Altan Elmas, inşaat sektörünün 2020’nin ikinci yarısından itibaren alınan tedbirler ve konut kredisi teşvikleriyle tekrar hızlıca toparlanmaya başladığını söyledi. Bunun istihdama olumlu yansıdığını belirten Elmas, “Sektörde yeni işe alımlar başladı. Hemen hemen Türkiye’de net istihdam artışı yapan tek sektör gibi görünüyor inşaat. Ekonominin çarklarının dönmesi ve diğer bütün paydaşların faydalanabilmesi adına da sektörün büyümesi önemli. Bu gerçeği beton eleştirisi yapanların da gördüğünü düşünüyorum. Çünkü eskisi gibi sektörümüze çok fazla beton eleştirisi söylemini son dönemde duymuyoruz. Sektör son 20 yılda da doğru işlere imza attı. Elazığ, Malatya ve İzmir depremlerinde görüldü ki 2000 bin yılından sonra yapılan binalar depreme dayanıklı. Şu anda keşke biraz daha hızlı binalarımızı dönüştürebilseydik deme noktasına geldik. Önümüzdeki süreçte beklentim mevcut projelerin orta hızla devam edeceği ve mütevazi desteklerle istihdam artışının ilk yarıda süreceği yönünde. Mayıs Haziran’dan itibaren ise vites büyüterek istihdamın daha da artacağını öngörüyorum” dedi.
