Dünyanın en büyük boru döşeme gemisindeyiz. TürkAkım Projesi için Karadeniz’in derin sularına boru döşeme işini yapan Pioneering Spirit’te Rusya’dan Türkiye’ye uzanan hattın ilk fazını tamamladı. Haziran 2017’de Rusya’da Anapa kıyısında boru döşemeye başlayan Pioneering Spirit, hattın Türkiye’deki varış noktası olan Kıyıköy’ye dün ulaştı. Asrın önemli uluslararası projelerinden biri olan TürkAkım’ın doğalgaz boru döşeme işini yerinde gördük. 7 milyar dolara mal olması beklenen TürkAkım projesinin 930 kilometrelik ilk hattında çelik boruların kaynak edilip deniz dibine bırakılması işine şahitlik ettik.
KIYIYA 20 KM KALA GEMİDEYİZ
Dev platforma çıkma talebim, boruların döşenmeye başlandığı günlerin birkaç ay sonrasına kadar uzanıyor. Geç de olsa Nisan ayının başında olumlu cevap aldığımda, tarihi projenin bir kesitine tanıklık etmek için heyecanla yola çıktık. İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı’ndan sarı tulumlar içerisinde ulaşım sağladığımız platforma gitmek heyecanlı olduğu kadar zahmetli bir yolculuk oldu. Geçtiğimiz hafta Salı günü ziyaret ettiğimizde geminin Türkiye kıyılarına ulaşmasına 20 kilometre kalmıştı.
SARI TULUMLARDA PİŞTİK
Birinci hattın Türkiye kıyılarına ulaşmasına günler kala helikopterle iniş yaptığımız dev platform, görenlerin başını döndürüyor. Can güvenliğimiz için giydiğimiz ve sauna gibi terleten sarı tulumları çıkarıp nefeslendikten sonra peş peşe iki sunum dinledik. 10 ay süren boru döşeme işinin detaylarını Pioneering Spirit gemisinin Kaptanı Loek Fernengel ve TürkAkım Sözcüsü Sander van Rootselaar’dan dinledik.
REKOR ŞUBATTA KIRILDI
Peşinden soru faslı başladı. Önce kaptan Loek Fernengel’e merak ettiklerimizi sorduk. Derinliğin zaman zaman 2200 metreye ulaştığı deniz tabanından ilerlerken, gündeme ortalama 4-5 kilometre boru hattı inşa ettiğini öğreniyoruz. Türk Akım işinin Pioneering Spirit gemisinin ilk boru döşeme işi olduğunu belirten Kaptan Fernengel, Şubat ayında günde 5,7 kilometre boru döşenerek bir rekora imza attıklarını söylüyor.
DENİZALTI KAMERASIYLA TAKİP
Pioneering Spirit gemisinde 12’şer metre uzunluğundaki iki boru birleştirilerek, 24 metreye ulaşan bu borular deniz altına indiriliyor. Yapılan her boru birleştirme işleminin fotoğrafı çekilerek herhangi bir aksilik durumunda kontrol edilmek üzere saklanıyor. Deniz altı kamerası olan bir kontrol gemisi de Pioneering Spirit’i yolculuğunda belli bir mesafeden takip ediyor.
HER ÇALIŞANA AYRI KAMARA
TürkAkım projesinin boru döşeme sürecinde 40 milletten 562 kişinin çalıştığını söyleyen Kaptan Loek Fernengel, şu bilgileri veriyor: “Her çalışan için ayrı bir odamız var. Yemekhane, dinlenme salonu ve eğlence alanı da ayrıca planlanmış. Çalışanların dinlenme sürelerini eğlenceli hale getirmek için, her dilden belgesel ve filmlerin yer aldığı televizyonlar ile oyun konsolları var.”
- 8 GEMİ BORU TAŞIDI O DÖŞEDİ
- Pioneering Spirit’in genişliği 382 metre ve uzunluğu 124 metre. Depolama alanında azami dört günlük boru depolayabilen platforma, Türkiye, Rusya ve Bulgaristan’daki limanlardan 8 gemi sürekli boru taşındı. Gemiye her bir seferde 700-800 boru transferi yapılırken, bu boruların Pioneering Spirit depolama alanına aktarılması iki gün sürdü. Bizim ziyaretimiz sırasında da platforma yanaşık bulunan bir gemiden boru aktarma işi durmadan devam etti.
HAFTANIN 7 GÜNÜ ÇALIŞMA
Çalışanların genelde 5 hafta boyunca 7 gün ve günde 12 saat çalıştıktan sonra 5 hafta izin yaptığını belirten Fernengel, “Bazı çalışanlar rotasyon süreleri ülkelerinin uzaklığı nedeniyle 12 haftaya kadar çıkabiliyor. Gemi personelinin güçten düşmemesi için beslenmelerine de ayrıca özen gösteriyoruz. Gemide haftada 250 kilogram pirinç ve 11 bin adet yumurta tüketiliyor. Mutfak için süt, sebze-meyve ve konserve yiyeceklerin büyük bir kısmı da Türkiye’den sağlanıyor” dedi.
7-8 METRELİK DALGALARA RAĞMEN ÜRETİME ARA VERMEDİK
Bu projenin kendileri için büyük bir başarı olarak kayıtlara geçtiğini söyleyen kaptan Fernengel, şunları kaydetti: “Şu ana kadar 74 binden fazla boru kaynağı yaptık. Bu kaynaklarda hata payı sadece yüzde 0,63 olarak belirlendi. Bunları da düzelttik. Şu ana kadar hem üretim hızı ve güvenliği rekorlarımızla hem de kalite açısından çok başarılı bir süreç geçirdik. Bir ay önce bir fırtına nedeniyle 7-8 metrelik dalgalara rağmen çalışmalara devam ettik. Gemiye zarar verdi, ancak üretim durmadı. Deniz dibinde uçak enkazlarına ve arkeolojik alanlara rastladık ve her seferinde yeni bir rota belirledik. bunlara rağmen hedefimize zamanında ulaştık, herhangi bir erteleme olmadı.”
2,5 Eyfel’i bir anda kaldırabiliyor
İsviçre merkezli Allseas şirketi tarafından geniş petrol ve doğalgaz platformlarının tek hamlede kaldırılarak monte ve demonte edilebilmesi Pioneering Spirit gemisi, çok yüksek ağırlıktaki boru hatlarının döşenmesi için özel olarak tasarlanmış bir platform. İlk boru döşeme işi TürkAkım olan geminin yapımına 2012’de Güney Kore’de başlandı. Açık deniz operasyonlarına Ağustos 2016’da Norveç karasularında start veren gemi 48 bin tonluk vinç kaldırabiliyor. Bu kapasite, Eyfel Kulesi’nin 2,5 katı ağırlığında bir yükü tek seferde kaldırabilir anlamına geliyor.
İkinci hattın dörtte biri döşendi
Pioneering Spirit ziyareti sırasında bize TürkAkım Sözcüsü Sander van Rootselaar da eşlik etti. Projeye ilişkin güncel bilgileri bizimle paylaşan Sander van Roodselaar, birinci hattın tamamlandığını ve ikinci hattın da Türkiye Münhasır Ekonomik Sınırı’na kadar 224 kilometre döşendiğini vurguladı. İki hattı da kıyıya ulaştırdıkları noktada kendi şirketlerinin yetki ve sorumluluğunun biteceğini anlatan Roodselaar, kara kısmındaki boru hattının Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ) tarafından döşeneceğini dile getirdi.
İlk gaz Aralık 2019’da gelecek
Projenin Avrupa’ya ilerleyecek kısmı için de BOTAŞ ve Gazprom’un ortak bir şirket kuracağını belirten Rootselaar, bu şirket için görüşmelerin sürdüğünü belirtti. Rootselaar, şunları kaydetti: Toplam maliyeti 7 milyar dolar olarak öngörülen TürkAkım gerçekten inanılmaz hızlı bir gelişmeye girdi. Açık deniz boru döşeme kısmı sığ sularda 7 Mayıs 2017’de başladı ve artık ilk hattın sonuna gelindi. Açık denizdeki ikinci hat için bütün izinleri aldık. Türkiye’deki kara kısmının inşaatları başladı ve Rusya’daki kara kısmının inşaatı da Aralık 2019’dan önce bitecek. Bu tarih itibarıyla Türkiye’ye doğalgaz aktarımı başlayacak.”
2. hatta Bulgar Yunan çekişmesi
TürkAkım Doğalgaz Boru Hattı Projesi her biri 15,75 milyar metreküplük 2 hattan oluşuyor. Boru hatlarından ilki Türkiye’ye doğalgaz arzı sağlarken, diğer hat Türkiye üzerinden Avrupa’ya ulaşacak. Türkiye üzerinden Avrupa’ya gidecek ikinci hattın çıkış noktası için Bulgaristan ve Yunanistan gibi ülkelerin adı geçerken, görüşmeler devam ediyor.
