Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde 2018-2021 dönemini kapsayan 4 yıllık Orta Vadeli Program’ı (OVP) açıkladı. Büyüme, enflasyon, bütçe açığı gibi temel ekonomik büyüklüklerde iddialı olan yeni programda Türkiye gerçekleriyle uyumlu hedefler dikkat çekti. Bakanlıklardan, belirlenen eylemlere yönelik uygulama sözlerinin alınacak olması ve 3’er aylık dönemlerde eylemlerin gelişiminin takip edileceğinin duyurulması ise OVP’deki hedefleri söylemden eyleme geçireceğinin net bir göstergesini oluşturdu.
OVP ÜÇ ANA TEMELE DAYANIYOR
Yeni Ekonomi Programı dengelenme, disiplin ve değişim ana temeline dayanacak. Bakan Albayrak, “ Tüm paydaşlarımızın desteği ile ülkemize, milletimize çok daha müreffeh ve güçlü bir gelecek sunmak için bu 3 ana adımı hep birlikte hayata geçireceğiz. Disiplinden temel kastımız dengelenme sürecinin kamu maliyesindeki disiplin ile dengelenmesidir. Değişimde temel hedefimiz yapacağımız her politika değişiminde ihracatın artmasını sağlayacak katma değerli alanlara yoğunlaşmaktır. Hayata geçireceğimiz politikalarla büyümeyi sürdürülebilir ve sağlıklı bir çizgiye oturtacağız. Programımızı 5 temel hedef ve tedbirler üzerine kurguladık. Bu alanlar enflasyon, kamu maliyesi, istihdam ve cari açıkla bankacılık ve reel sektör alanları oldu. Sürdürülebilir ve sağlıklı büyümeyi sağlamak için mücadele vereceğimiz 2 temel alan var. Birincisi enflasyon, ikincisi cari açık” dedi.
HER EYLEM TAKİP EDİLECEK
Yeni ekonomi programını yazarken, yeni bir başarı hikayesi yazmayı hedeflediklerine dikkat çeken Albayrak, bunu bir yandan tasarruf yapıp bir yandan da sektörlere odaklanarak yapacaklarını söyledi. Albayrak, “İlaç, petrokimya, enerji, makine/teçhizat ve yazılım sektörleri gibi cari açığa doğrudan etki edecek sektörler önceliklendirilecek. Her alanda önemli takip ekipleri de kuracağız. Kamu Maliyesi Değişim ve Dönüşüm Ofisi’ni kurduk. Bu ofis şimdiden 76 milyar lira kamu kaynağı oluşturdu. Buradaki ekibimiz sadece bunlara yenilerinin eklenmesinden değil, aynı zamanda gelir artıcı önlemlerin de tespit edilerek hayata geçirilmesinden sorumlu olup, sürekli sahada olacak. Bakanlıklar arası bir ekip daha kuracağız. Bu ekip de bakanlıklarımızla bürokrasi seviyesindeki iletişimi ve birlikte çalışma kültürümüzü geliştirecek. Bununla da yetinmeyeceğiz. Bu ekipler hedeflere yönelik yol haritaları hazırlayacak, bu yol haritalarını performans göstergeleri etrafında takip edecek ve raporlayacak. Bu mekanizmalar sayesinde geçmiş dönemden farklı olarak 3’er aylık dönemlerde eylemlerin gelişimi takip edilecek” şeklinde konuştu
2 MİLYON İSTİHDAM
Ekonominin güçlü ve zayıf yanlarını bildiklerini belirten Bakan Albayrak, “2002’den 2013’e kadar Türkiye’de birçok önemli adımlar atıldı. 3 bin 600 dolar olan kişi başı gelir 3 katı arttı. 7 milyon yeni istihdam oluştu. İhracatımız 4 kat arttı. Reyting kuruluşları ülkemizi yatırım yapılabilir seviyeye çıkarmıştı. Ancak Mayıs ayı sonunda Gezi Olayları, 17-25 Aralık’ta yaşananlar risklerle birlikte 15 Temmuz darbe girişimi hayata geçti. Siyasi istikrar ve ekonomimizi de etkiledi. Tüm süreçlerde siyasi istikrar ve demokrasiyi korumak için hep millete gittik. Nihayet halkımızdan çok güçlü getiri aldık. Biz kendi ekonomimizi güçlü kıldığımız, tedbirleri aldığımız sürece küresel ve siyasi gelişmelere karşı direncimiz de en üst düzeyde olacak. Yeni ekonomi programının bu tedbirleri de kapsayan bir program olmasını sağladık. Program döneminde ilave istihdam oluşturmaya devam edeceğiz. Bu çerçevede 2021 yılına kadar 2 milyon yeni istihdam oluşturacağız” bilgisini verdi.
MEGA PROJELERE DEVAM
Sadece 2019 yılında 76 milyar lira kamu kaynağı oluşturulduğuna da vurgu yapan Bakan Albayrak, “76 milyar TL’lik tasarruf ve gelirin de detaylarını paylaşmak isterim. Bu rakamın, yaklaşık 31 milyar TL’si yatırımlardan, 13,7 milyar TL’si teşviklerden, 10,1 milyar TL’si sosyal güvenlik alanından, 2,5 milyar TL’si mal ve hizmetlerden, 2,7 milyar TL’si diğer alanlardan olmak üzere toplamda 59,9 milyar TL’si harcama ve tasarruflardan, 16 milyar TL’si gelir artırıcı tedbirlerden olmak üzere toplam 76 milyar TL’lik bir rakama ulaşılacak. Bu alanda alacağımız tedbirlere örnek olarak, ihalesi yapılmamış ve ihalesi yapılmış ancak henüz başlamamış projeler askıya alınacak. Mega projeler doğrudan yabancı yatırım yoluyla uluslararası finansman ile hayata geçirilecek” dedi.
- ÜRETEREK BÜYÜYECEĞİZ
- Yeni OVP’de üreterek büyüyeceğimizin de altı çizildi. Büyüme hedefi bu yıl için yüzde 3,8 olarak belirlendi. Türkiye’nin 2019’da yüzde 2,3, 2020’de yüzde 3,5 ve 2021’de ise yüzde 5 büyümesi öngörülüyor. Kademeli olarak düşürülmesi hedeflenen enflasyon bu yıl yüzde 20,8 olarak öngörülse de önümüzdeki yıl yüzde 15,9’e, 2020’de yüzde 9,8’e ve 2021’de ise yüzde 6’ya düşürülmesi planlanıyor. Sıkı tasarruf tedbirleriyle güçlendirilecek en önemli kalem ise bütçe açığı olarak öne çıkıyor. Yeni Ekonomi Programı’nda bütçe açığının GSYH’ya oranı 2018 için yüzde 1,9 olarak ortaya konuldu. Bu oranın 2021’de yüzde 1,7’e düşürülmesi hedefi var. İşsizliğin ise yüzde 10-12 bandında olması bekleniyor.
VERGİDE İYİLEŞTİRME
Vergi süreçlerinde iyileştirmeler olacağını ifade eden Albayrak, etkinliği kalmamış istisna, muafiyet ve indirimleri kademeli olarak kaldıracaklarını açıkladı. Ayrıca süreçleri etkin yönetmek için bakanlık bünyesinde Büyük Vergi Veri Analiz Merkezi kuruluyor. Bu merkez, farklı veri kaynaklarını toplayarak vergideki kayıt dışı alanları somut bir şekilde tespit ederek üzerine gidecek. İleri analitik yöntemler kullanılarak tahsilat ve denetim süreçlerindeki etkinlikte çok daha ileri düzeye taşınacak.
BANKALARA ÖZEL ÇALIŞMA
Pazartesi bankaların mali durum tespit çalışmalarına başlanacak. Bakan Berat Albayrak, “Gerekli görüldüğü takdirde bankaların mali yapısını güçlendirecek ve böylece reel sektörün uygun maliyetlerle krediye erişimini ve mevcut kredilerinin yeniden yapılandırılmasını temin edeceğiz. Kamu ve özel sektör bankalarında herhangi bir sıkıntı oluşmadı. Özel sektörün de kısa vadede 4 milyar dolar pozisyonu var” bilgisini paylaştı.
Yapılandırma pazartesi başlıyor
Bakan Albayrak firmaların bankalara olan borçlarının yeniden yapılandırılması çalışmalarının pazartesiden itibaren başlayacağını söyledi. Albayrak, bu çalışmanın bütün bankalarda, firma bazında teker teker yapılarak hızla hayata geçirileceğini vurguladı.
- ÖNE ÇIKAN ÖNEMLİ EYLEMLER
- * Borsa İstanbul nezdinde döviz swap, faiz swap devreye girecek.
- * Kamu yatırım kuruluşları birleştirilip güçlü bir kurumsal finansman şirketi oluşturulacak.
- * Kamu portföy yönetim şirketleri birleştirilerek güçlü alım kapasitesi sağlanacak.
- * Katılım bankacılığının yaygınlaştırılması amacıyla yeni düzenlemeler yapılacak.
- * Referans faizler oluşturulacak.
- * Türkiye Reasürans Havuzu oluşturulacak.
- * Geçici gelirle kalıcı harcama yapılmayacak
- * Lüks veya ithal yoğunluğu yüksek ürünler listesi güncellenecek ve vergilendirilecek
- * Sosyal sigorta sistemi yeniden düzenlenecek.
- * Enerji teknolojilerinin yerlileştirilmesi desteklenecek.
- * Petrol, doğalgaz kaynağı ile maden ve sondaj aramaları hızlandırılacak
- * Madenler işlenip yüksek katma değerli ürünlere dönüştürülecek
- * Tarımda arz ve rekolte tahminleri için erken uyarı sistemi kurulacak
- * Finansal İstikrar ve Kalkınma Komitesi (FİKKO) kurulacak.
- * Fiyat dalgalanmalarını önlemek için Ürün Gözetim Mekanizması hayata geçirilecek.
- * Kira artış oranına dair üst sınır, üretici fiyatları yerine tüketici fiyatlarına göre belirlenecek.
GÖREV ALANI GENİŞLETİLECEK
Türkiye Kalkınma Bankası’nın yeni dönemde görev alanı genişletilecek. Çok daha güçlü bir bilançoya sahip, etkin ve dinamik yeniden yapılandırılmış bir bankaya dönüştürülecek. Türkiye Emlak Bankası da gayrimenkul sektörünün finansmanını yönlendirecek şekilde hizmete girecek. Bakan Albayrak, bu konuyla ilgili yeniden yapılandırma sürecinin başladığını aktardı. İhracatı desteklemek amacıyla Eximbank’ın öz kaynakları da güçlendirilecek ve şube sayısı artırılacak.
TAŞINMAZ DEĞERLEME SİSTEMİ
Taşınmaz değerleme sistemi kurularak gayrimenkul envanteri tamamlanacak, tapu harçları ve emlak vergilerinin gerçek değerleri üzerinden alınması sağlanacak şekilde gayrimenkul vergilendirme sistemi yeniden düzenlenecek. İmar planı revizyonlarıyla oluşan değer artışlarından kamuya gerçekçi oranda pay alınması ve artışların adaletli paylaşımı sağlanacak.
İTO: EKONOMİNİN YENİ ANAYASASI
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, YEP’i ekonominin yeni anayasası olarak gördüklerini belirterek şöyle konuştu: “Ekonominin tüm aktörlerinin bu anayasaya sadakatle uyacağından şüphemiz yok. Programda yer alan ekonomide öngörülebilirliği artırıp, oynaklığı düşürebilecek, performansı ölçülebilir makro hedefler ise ‘yatırımcının yeni bağlayıcı çıpası’ olacak. Özellikle YEP ile elde edeceğimiz makro kazanımları, Türkiye’yi sanayide dönüştürecek bir sıçrama tahtası olarak kullanmalıyız.”
ERMUT: KISA VE UZUN VADEDE ÖNEMLİ ETKİSİ OLUR
Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanı ve Türkiye Varlık Fonu Yönetim Kurulu Üyesi Arda Ermut, Programın ayakları yere basan, aynı zamanda Türkiye’nin gerçekleri iyi ele alınmış, detaylı bir çalışma olduğunu söyledi. Ermut, “Yeni Ekonomi Program (YEP) ile enflasyon, cari açık, işsizlik ve büyüme oranlarında optimum seviyeyi, 2020’den itibaren görmeye başlayacağız. Kısa ve uzun vadede programın önemli etkisi olacak” değerlendirmesinde bulundu.
İSO: ÜRETİM İVME KAZANDIRIR
Ekonomide 3 yıllık yol haritası özelliğine sahip YEP’in, finansal istikrarın yeniden tesis edilmesini öngördüğünü belirten İstanbul Sanayi Odası (İSO) Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan da, şunları kaydetti: “Programda, reel sektör için her zaman önemini vurguladığımız Kalkınma Bankası’nın da önemsenmesini anlamlı buluyoruz. Bu programın hızlı karar alma eşliğinde etkili bir şekilde uygulanarak başta sanayi sektörümüz olmak üzere tüm kesimler için belirsizliği gidererek üretim çarkımıza ivme kazandırmasını diliyorum.”
BDDK: HEDEFLERE DAHA SAĞLIKLI ULAŞACAĞIZ
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Başkanı Mehmet Ali Akben, programın üzerinde çok çalışılmış, kapsamlı bir program olduğunu söyledi. Çerçeve Anlaşması’nı tamamladıklarını anımsan Akben, “Anlaşma bankalarımızın yüzde 90’ı tarafından imzalandı, Yapılandırma müracaatında bulunan şirketler, anlaşmayı bankalar ile imzalayarak yapılandırmadan istifade edecekler. Emlak Bankası ile ilgili çalışmalar da sektöre katkı sunacak” dedi.
