Çankaya Köşkü, son bir yıldır envanterde bulunan tablo ve çerçevelerin aslına uygun olarak korunması ve gelecek nesillere taşınması için yoğun çaba içinde. Sanat eseri değeri taşıyan 300'e yakın tablodan 40'ı restorasyondan geçti.
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Bomonti Kampüsü'ndeki restorasyon stüdyosunu gazetecilerle birlikte gezen Hayrünnisa Hanım çalışmalarla ilgili bilgi verdi.
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün talimatıyla başlayan, Hayrünnisa Gül'ün gözetiminde yürütülen çalışmalar doğrultusunda önce Hollanda Rijks Müzesi (Kraliyet Müzesi) ile anlaşma yapıldı. Bir yıl önce atılan imzalarla envanterde bulunan tabloların restorasyonu başladı. Köşk'ün envanterinde 1000'e yakın tablo bulunuyor ve bunların yaklaşık 300'ü sanat eseri değeri taşıyor. Envanterde bulunan en eski tablo Hollandalı ressam Petrus van Schendel'e ait 1841 tarihini taşıyan 'Balık Pazarı' isimli tablo.
Hollanda Kraliyet Müzesi'nin görevlendirdiği tablo restoratörü Barbara Schoonhoven, öncelikli restorasyon ve konservasyon ihtiyacı olan, sanatsal değeri yüksek 43 tabloyu tespit etti.
Çalışmaları müzenin Restorasyon Bölüm Başkanı Robert van Langh yönetiyor.
4 kişinin 1 yıllık çalışması sonucunda 40 tablo onarıldı. Schoonhoven, daha önce yapılan yanlış restorasyonun işlerini zorlaştırdığını anlattı.
Cumhurbaşkanı Gül'ün Fatih Camii ziyareti sırasında gördüğü ve envantere aldığı Mimarzade Mehmet Ali Bey'a ait tablo yanlış restorasyonun kurbanlarından bir tanesi.
1905 tarihli yağlı boya eserde Osmanlı'yı simgeleyen Yıldız Sarayı, Yıldız Hamideye Camii, Hicaz Demiryolu ve Topkapı ile Mekke, Medine ve Kur'an resmedilmiş. 2. Abdülhamit dünya görüşü hakkında fikir veren tablo Fatih Camii'nde tamamen tahrip olmuş halde bulundu.
Schoonhoven, daha önceki restorosyanda çanta derilerinin bile yama olarak kullanıldığını söyledi. Tablo birkaç aylık ince çalışmanın ardından pırıl pırıl hale geldi.
Hayrünnisa Gül, bazıları pul pul dökülen tabloları geleceğe aktarabilmek için önce depoların düzenlendiğini söyledi.
Gül'ün verdiği bilgilere göre restorasyon için önce Türkiye'de uzman arandı. Türkiye'de işinin ehli kimse olmayınca Rusya, İngiltere, İtalya ve İsveç'te uzmanlarla irtibata geçildi.
Son olarak bu konuda dünyanın bir numaralı ülkesi olan Hollanda ile çalışmaya karar verildi.
Restorasyonun kurumsal şekilde yürümesi için de Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi çalışmalara dahil edildi. Üniversite bünyesinde bulunan Türkiye'nin ilk Tablo Restorasyon Bölümü de bu sene öğrenci almaya başladı. Öğrenciler eğitim için yurt dışına da gönderilecek.
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün en beğendiği tablonun Ayvazoski'nin 1874 tarihli 'Kış' tablosu olduğu öğrenildi. Köşk'te bulunduğu dönemde tabloyu sürekli seyreden Gül, şimdi restorasyon çalışmasının bitmesini dört gözle bekliyormuş. Restorasyon kapsamında yüzey temizliği yapıldı ve eserin tuvali orjinal kasnağından çıkarıldı. Tuvalin kenar kısımları düzleştirildi ve sağlamlaştırıldı.
Atatürk döneminden 10. Cumhurbaşkanı Sezer'in görevi devrettiği tarihe kadar koleksiyona toplam 58 tablo girdi. Köşk kaynaklarının verdiği bilgiye göre Gül döneminde ciddi koleksiyon oluşturacak kadar tablo satın alındı. İrtibata geçilen üç sanatçının eseri alındıktan sonra koleksiyon kamuoyuna açıklanacak. Alınan bilgiye göre son 70-80 yılın yaklaşık üç katı civarında yani 170-180 civarında yeni eser envantere girdi.
Hayrünnisa Gül, Köşk'teki tüm sanat eserlerini de koruma altında aldıklarını ifade etti. Gül, bir odayı düzenlerken çektikleri dolabın arkasından üç İznik Çinisi'nin çıktığını dile getirdi. Gül, Köşk'te 10 tablosu bulunan Rus ressam Ayvazoski'nin tablolarının perişan halini anlatırken ise, 'Ayvazoskiler Ayvazovski olmaktan çıkmıştı' ifadelerini kullandı. Köşk'teki değerli piyanolar da tamir edildi. Fikriye Hanım'a ait piyano Müze Köşk'te sergilenmeye başladı. Gül, sadece Köşk'te değil diğer kurumlarda bulunan sanat eserlerinin de içler acısı durumda olduğunu söyledi. Hatta Dolmabahçe Sarayı'ndaki bir bazı halıları köpeklerin parçaladığını görmüşler.
Hayrünnisa Hanım, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Bomonti kampüsünü gazetecilerle birlikte gezdi. Gül, Köşk'e ait 1905 tarihli Mimarzade Mehmet Ali Bey'in tablosunu restore edilmiş halini görünce çok şaşırdı ve 'Tabloyu tanıyamadım' dedi.
