Antarktika'nın yanı sıra Arktik bölgesine özel önem veren Türkiye, Spitsbergen Anlaşması'na da taraf olacak. Kuzey Kutup Dairesi içindeki Svalbard takımadalarının statüsünü belirleyen anlaşma ile Türkiye, avcılık, balıkçılık, madenciliğin yanı sıra ticaret ve endüstriyel yatırımlarda söz sahibi olacak. Anlaşma ile Türk yatırımcılar Arktik'teki ticaret yarışında 'biz de varız' diyecek.
TÜM HAKLAR TANINACAK
Türkiye'nin anlaşmaya katılması ile Türk vatandaşları, Kuzey Kutup Noktası'na yalnızca 1000 kilometre mesafede yer alan ve Norveç egemenliğindeki Spitsbergen takımadaları ile kara sularında mülk edinme ve oturma hakkı elde edebilecek. Balıkçılık ve avlanma yapabilecek. Türk şirketleri denizcilik, endüstri, madencilik ve ticaret alanlarında faaliyet gösterebilecek. Türk bilim insanları, kurulacak Türk Bilim İstasyonu'nda bilimsel araştırma yapma ve Türk öğrencilerinin Svalbard Üniversitesi'nde eğitim alma imkanına sahip olacak.
46 ÜLKE ANLAŞMADA VAR
Spitsbergen Anlaşması’na Türkiye'nin de taraf olmasının uygun bulunduğunu içeren kanun teklifi, TBMM Dışişleri Komisyonu'nda görüşüldü. Anlaşmanın içereğine ilişkin bilgi veren Dışişleri Bakan Yardımcısı Yasin Ekrem Serim, Svalbard takım adalarının statüsünü belirleyen Spitsbergen Anlaşması'na isteyen her ülkenin taraf olabildiğini belirterek, anlaşmaya 46 ülkenin taraf olduğunu anımsattı. "Bu durum, tek başına Arktik bölgesinin gittikçe artan önemini göstermesi açısından dikkat çekicidir" ifadelerini kullanan Serim, Spitsbergen Anlaşması'na taraf olunması hâlinde, Türkiye'nin faydalanabileceği hakları şöyle özetledi:
TÜRK GEMİLERİ BALIKÇILIK YAPACAK
"Ülkemiz gemileri ve vatandaşları Svalbard takımadalarında ve kara sularında balıkçılık ve avcılık alanlarında diğer taraf devletlerle eşit haklara sahip olacaktır. Vatandaşlarımız adalarda mal mülk edinme ve kullanımı konusunda taraf devletlerin vatandaşlarıyla eşit haklara sahip olacaktır. Adalarda yaşayanlar yerel düzenlemelere tabi olarak denizcilik, madencilik, endüstriyel ve ticari faaliyetlerde bulunabilmekte olup anlaşmaya taraf olmamız durumunda vatandaşlarımız da bu haklardan yararlanabilecektir"
Zengin mineral yatakları
Tüm bu alanlarda düzenleme yapma yetkisinin anlaşmayla Norveç’e verildiğini bildiren Yasin Ekrem Serim, “Ancak bunu yaparken Norveç’in taraf devletlerin vatandaşlarına ayrımcı muamele yapamayacağı hükme bağlanmıştır” dedi. Spitsbergen Anlaşması’na bilim çevrelerinin de ilgisini çektiğini aktaran Serim, şöyle konuştu: “2018-2022 tarihli Ulusal Kutup Programımız dâhilinde önümüzdeki dönemde ülkemizin Antarktika’nın yanı sıra Arktik bölgesine de bilimsel faaliyetlerini yoğunlaştırması hedeflenmiştir. Katılımımız Arktik Konseyinde gözlemci statüsü elde etme şansımızı da arttıracaktır. Doğal kaynaklardan yararlanma şartlarının kolaylaştığı malum olmakla birlikte, Svalbard etrafında çok zengin mineral yataklarının bulunduğu bilinmektedir. Anlaşmaya taraf olmakla ülkemizin bölgedeki varlığının güçleneceğini, bilim ve İşin sanlarımızın bölgeye ilgisinin artacağını ve bilimsel faaliyetlerin giderek daha fazla katma değer sunacağını gözlemliyoruz.”
