Türk kamuoyunun gündeminde yıllardır yer alan Musul, Milletler Cemiyetinin 16 Aralık 1925'te, daha önce saptanan 'Brüksel hattını' Türkiye-Irak sürekli sınırı olarak kabul etmesiyle Irak'a verildi.
Milletler Cemiyeti Konseyi, 29 Ekim 1924'te yaptığı toplantıda, Musul'u dışarıda bırakarak Türkiye-Irak sınırını geçici olarak saptadı. Lozan Konferansı'nda sorunun çözümü Türkiye ile İngiltere'ye bırakılmıştı. Dokuz ay içinde anlaşma sağlanamazsa konu Milletler Cemiyetine gidecekti.
Bu arada, Ağustos 1924'te Nasturi ayaklanması baş gösterdi. Ayaklanmanın bastırılması için askeri harekat sürerken, Milletler Cemiyeti 20 Eylülde Musul sorununu görüşmeye başladı. Türkiye'nin, Musul'da (plebisit-halk oylaması) yapılması önerisine İngiltere karşı çıktı. 29 Ekim 1924'te geçici sınırın saptanması üzerine, sorun geçici olarak dondurulmuş oldu.
Musul konusundaki görüşmeler 1925'te de sürdürüldü ve 5 Haziran 1926'da bir anlaşmaya varıldı. Buna göre Türkiye, Musul petrollerinin gelirinden 25 yıl süreyle yüzde 10 pay almayı kabul ederek haklarından vazgeçti. Türkiye, daha sonra 500 bin İngiliz Sterlini karşılığı anlaşmayla belirlenen bu hakkını da bıraktı.
1799- ABD'nin kurucusu ve ilk başkanı George Washington öldü.
1900- Bilim adamı Max Planck, Quantum teorisini Berlin Fizik
Birliğinde sundu.
1911- Güney Kutbu'nu keşfetmek için bir yıl boyunca hazırlıklar
yapan Norveçli kaşif Ronald Amundsen bölgeye ulaştı.
1939- Sovyetler Birliği, Milletler Cemiyeti üyeliğinden çıkarıldı.
1967- Yunanistan Kralı Konstantin'in cuntaya karşı darbe girişimi
başarısız oldu. Albaylar Cuntası iktidarı sürdü. Kral ülkesini
terk etmek zorunda kaldı.
1981- İsrail, Suriye kontrolündeki Golan Tepeleri'ni ilhak etti.
İsrail parlamentosu, Golan Tepeleri'nin ilhakını bir günde onayladı.
1989- Şili'de ilk demokratik seçimler yapıldı.
1995- Bosna'da barış için anlaşmaya varıldı.
2002- Çankırı'da Vali Ayhan Çevik'e yönelik bombalı saldırıya karışmaktan
aranan terör örgütü üyesi Selma Korkut, Sivas'ta emniyet güçlerine teslim oldu.
2002- DYP 7. Olağan Büyük Kongresi'nde, Elazığ Milletvekili
Mehmet Ağar Genel Başkan seçildi.
2003- Bestekar udi İrfan Özbakır öldü.
2003- Devrik Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin, doğum yeri
Tikrit'e 20 kilometre uzaklıktaki El Dor kasabasında bir
sığınakta ABD birliklerince yakalandı.
2004- İstanbul'da G-Mall Kültür ve Alışveriş Merkezi'ndeki
'Büyü' filminin galasında, sinemada çıkan yangında 164 kişi
dumandan etkilendi, üç kişide yanıklar oluştu.
2005- Kuş gribi vakalarının ardından 14 Ekimde yasaklanan kanatlı
yaban hayvanlarının avı serbest bırakıldı.
2008- Iraklı gazeteci Muntazır El Zeydi, Irak'a sürpriz ziyarette bulunan
ve Irak Başbakanı Nuri El Maliki ile basın toplantısı düzenleyen
ABD Başkanı George W. Bush'a ayakkabılarını fırlattı. Hedefi tutturamayan
El Zeydi, konuk devlet başkanına hakaret ve saldırıdan üç yıl hapisle
cezalandırıldı. Temyiz mahkemesince cezası dokuz aya indirilen El Zeydi
15 Eylül 2009'da serbest kaldı.
1574- II. Sultan Selim öldü.
1840- Napolyon Bonapart'ın kalıntıları St. Helene Adası'ndan
Paris'e getirilerek Invalides'e gömüldü.
1890- Amerikan yerli kabilelerinden Titan Dakotalarının şefi
'Oturan Boğa-Tatanka İyotake', ABD'nin harekete geçirdiği
yerel polis ve askerler tarafından öldürüldü.
1934- Bingöl'de 4,9 büyüklüğündeki depremde 12 kişi öldü.
1936- Ankara'da 19 Mayıs Stadyumu Başbakan İsmet İnönü'nün
söylevi ile açıldı.
1941- 769 Rumen Yahudisi yolcusuyla Filistin'e giden Struma
gemisi İstanbul'a geldi. Geminin yolcu indirmesi yasaklandı.
1948- Fransa ilk nükleer reaktörün kuruluş çalışmalarına başladı.
1948- TBMM'de Sivas Kongresi'ne Seçilen Temsil Heyeti Üyeleriyle
TBMM'nin Birinci Döneminde Bulunan Üyelere Vatani Hizmet Tertibinden
Aylık Bağlanması Hakkında Kanun kabul edildi.
1949- Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütünün
(UNESCO) İstanbul bürosu açıldı.
1954- Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı kuruldu.
1957- Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, Yunanistan'ın Kıbrıs
tezini reddetti.
1986- Olimpiyat şampiyonu halterci Naim Süleymanoğlu, Türk
vatandaşı oldu.
1987- Cumhuriyet tarihinde Dolar, resmen ilk kez dört haneli
rakama ulaştı. Merkez Bankası Amerikan Dolarının satış kurunu
1.300 liraya yükseltti.
1992- TRT'nin kurucularından ve ilk Genel Müdürü Adnan Öztrak öldü.
2000- Bitlis'in Tatvan ilçesi yakınında 6. Zırhlı Tugay
Komutanlığına ait askeri helikopter düştü. Kazada iki asker şehit
oldu, beş asker yaralandı.
2000- Afyonkarahisar ve çevresinde büyüklüğü 5,8 olan depremde
altı kişi öldü, 42 kişi yaralandı.
2004- Şair ve yazar Şükran Kurdakul 77 yaşında İstanbul'da öldü.
2006- II. Dünya Savaşı'nda yenilgiye uğrayan Japonya'nın 1945'ten
sonra ilk kez resmen savunma bakanlığı oldu.
1474- Türk astronom ve matematikçi Ali Kuşçu İstanbul'da öldü.
1724- Türkiye'de ilk kitap (Vankulu Lügati) basıldı.
1918- Giresun'da 'Işık' adlı milli gazete çıkmaya başladı.
1920- Çin'in kuzeybatısındaki Ganzu eyaletinde 8,6
büyüklüğündeki depremde 100 bin kişi öldü.
1925- Milletler Cemiyeti Konseyi, daha önce saptanan 'Brüksel
hattı'nı, Türkiye-Irak sürekli sınırı olarak kabul etti. Bu karar
uyarınca Musul Irak'ta kaldı.
1932- Samsun Sivas demir yolu hattı işletmeye açıldı.
1949- Ahmet Sukarno Endonezya'nın ilk cumhurbaşkanı oldu.
1956- Basın Yayın Genel Müdürlüğü, Cumhurbaşkanlığı Katipliği
yapan mizah yazarı, romancı, gazeteci Ercüment Ekrem Talu 68
yaşında İstanbul'da öldü.
1969- İstanbul Boğaz Köprüsü 303 milyar liraya ihale edildi.
1986- Kocaeli Gazeteciler Cemiyeti kuruldu.
1996- Kerkük Yumurtalık Boru Hattı yeniden açıldı.
1998- IV. Ulusal Yayın Kongresi Ankara'da çalışmalarına başladı.
1273- Mevlana Celaleddini Rumi öldü.
1399- Avrupa'ya Moğol istilası başladı.
1777- Fransa, ABD'nin bağımsızlığını kabul etti.
1830- Güney Amerikalı direnişçi Simon Bolivar öldü.
1903- Wright kardeşler ilk uçuşu gerçekleştirdi.
1908- İttihat ve Terakki Cemiyeti, II. Meşrutiyet'in ilanından
sonra İttihat ve Terakki Fırkası adını aldı.
1918- Fransız askerleri denizden Mersin'e çıkarma yapmaya başladı.
(Mersin, Tarsus, Adana, Ceyhan, Misis ve Toprakkale işgal edildi.)
1930- Serbest Cumhuriyet Fırkası kendisini feshetti.
1934- Kasım 1934 tarihli Kanun'la 'Kemal' öz adlı Türkiye
Cumhurbaşkanı'na verilen 'Atatürk' soyadının veya bunun başına
ve sonuna söz konarak yapılan adların hiçbir kimse tarafından öz
ve soyadı olarak alınamayacağına dair Kanun TBMM'de kabul edildi.
1981- Kızıl Tugaylar terör örgütü İtalya'daki en yüksek rütbeli
NATO askeri olan General James Dozier'i kaçırdı.
2004- AB, Türkiye ile 3 Ekim 2005'te müzakerelere başlama
kararı aldı.
2004- Irak'ın Musul kenti yakınlarında uğradıkları silahlı
saldırı sonucu beş Türk güvenlik görevlisi şehit oldu.
1865- Amerika Birleşik Devletleri köleliği kaldırdı.
1923- Yunan Kralı Konstantin, oğlu II. George lehine tahtından
feragat ettiğini açıklayarak ülkesini terk etti.
1929- Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti kuruldu.
1955- Türk Milli Futbol Takımı, Portekiz'i 3-1 yendi.
1956- Japonya Birleşmiş Milletlere kabul edildi.
1969- Yavuz Zırhlısı sökülmek üzere Makine ve Kimya Endüstrisi
Kurumuna satıldı.
1969- İngiltere Parlamentosu cinayet suçlarında ölüm cezasını
kaldırdı.
1975- Gölcük Tersanesi'nde ilk Türk denizaltısının yapımına başlandı.
1983- Erdal İnönü SODEP Genel Başkanı oldu.
1988- Toplum bilimci Prof. Dr. Niyazi Berkes 80 yaşında öldü.
1996- Peru'da Tupac Amaru gerillaları başkent Lima'daki Japon
Büyükelçiliğini bastı. Gerillalar 500 kişiyi rehin aldı.
2002- Ankara Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Necip Hablemitoğlu,
evinin önünde uğradığı silahlı saldırıda öldü.
2006- Atlantic Records plak şirketinin kurucusu Ahmet Ertegün'ün
cenazesi, Üsküdar Sultantepe'de bulunan Özbekler Tekkesi'ndeki aile
kabristanında toprağa verildi.
1805- Napolyon Bonapart komutasındaki Fransız ordusu Varşova'ya girdi.
1919- Mustafa Kemal ve Heyeti Temsiliye, Sivas'tan Ankara'ya
hareket etti.
1920- Milli Mücadele'yi destekleyen 'Antalya'da Anadolu'
gazetesi yayımlanmaya başlandı.
1941- II. Dünya Savaşı sırasında İstanbul'da ekmek karneye bağlandı.
1948- İzmir Şehir Tiyatrosu ve Sergi Sarayı yandı.
1950- Dwight D. Eisenhower, Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı
(NATO) kuvvetleri komutanlığına atandı.
1965- De Gualle, Fransa Cumhurbaşkanlığına yeniden seçildi.
1966- Koç grubunca üretilen ilk Türk otomobili 'Anadol' satışa sunuldu.
1966- Yazar, film yapımcısı İhsan İpekçi 67 yaşında öldü.
1969- ABD 6. Filosu, İzmir'e geldi. Filonun gelişi
protesto edildi ve Amerikalı denizciler tartaklandı.
1972- Vatan gazetesinin sahibi Gazeteci Ahmet Emin Yalman
84 yaşında İstanbul'da öldü.
1984- Çin ve ABD, Hong Kong'un 1997'de Çin'e devredilmesi
konusunda anlaştı.
1987- Uluslararası Cumhuriyet Halter Turnuvası'nda Naim
Süleymanoğlu ilk kez milli mayoyu giydi. 60 kiloda koparma
(150 kg), silkme (188,5 kg) ve toplamda (337,5 kg) kendisine
ait dünya rekorlarını yeniledi.
1992- Somali'de Umut Operasyonu başlatıldı. Türk Birliği bu
harekata katıldı.
2000- Ölüm orucu ve açlık grevlerinin devam ettiği 20
cezaevine müdahale edildi. 'Hayata Dönüş' adı verilen
operasyonun ilk gününde, Çanakkale ve Ümraniye cezaevleri hariç
18 cezaevinde eylem sona erdirildi.
2001- Kabil'e en az 3 bin kişiden oluşacak uluslararası güç
konuşlandırılması için BM Güvenlik Konseyi onay verdi.
2002- Edebiyatçı Memet Fuat 77 yaşında öldü.
2006- 'Tom ve Jerry', 'Ayı Yogi', 'Çakmaktaş Ailesi' gibi
sevilen çizgi filmlerin ve ünlü çizgi karakterlerinin
yaratıcılarından Joseph Barbera 95 yaşında öldü.
1683- II. Viyana Kuşatmasının başarısızlıkla sonuçlanması üzerine
Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, idam edildi.
1924- 'Kırkkilise'nin adı 'Kırklareli' olarak değiştirildi.
1938- İlk elektronik televizyon sisteminin patenti alındı.
1942- Erbaa Niksar'da 7,0 büyüklüğündeki depremde 3 bin kişi öldü.
1955- 1954 seçimlerinden sonra DP'den ayrılan bazı
milletvekilleri 'Hürriyet Partisi'ni kurdu.
1964- İstanbul Ali Sami Yen Stadı'nın açılışı faciaya sahne oldu.
Türkiye-Bulgaristan maçı öncesinde izdiham sonucu açık tribünlerden
birinin demir parmaklıkları parçalandı: 83 kişi yaralandı.
1968- ABD'li yazar John Steinbeck öldü.
1970- İstanbul'da kapıcılar yürüyüş yaptı.
1993- Tiyatro ve Sinema Sanatçısı Hulusi Kentmen 81 yaşında öldü.
2005- Anadolu Ajansı iş yeri hekimi, Yenimahalle 50. Yıl Semt
Polikliniği Dispanseri Başhekimi Dr. Eşref Önder, Aksaray
yakınlarında geçirdiği trafik kazasında 53 yaşında vefat etti.
2006- Türkmenistan Devlet Başkanı Saparmurat Niyazov Türkmenbaşı,
66 yaşında kalp krizinden öldü.
2007- Tiyatro sanatçısı Savaş Dinçel 65 yaşında İstanbul'da
vefat etti.
