Türkiye, Libya ile imzaladığı deniz yetki alanları sınırlandırma anlaşması ardından Doğu Akdeniz’deki komşu diğer devletlere de münhasır ekonomik bölge (MEB) anlaşması için çağrı yaparken, bölgede yürütülen proaktif siyaset ve gambot diplomasisi, Yunanistan-Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) işgal planlarını da tek tek bozuyor. Sözde MEB’inde 26 Ocak 2007 tarihinde 13 adet petrol arama ruhsat sahası ilan eden GKRY, Mayıs 2007, Aralık 2012 ve Mart 2017 tarihlerinde de bu sahalarda ruhsat ihaleleri düzenleyerek petrol devlerini Doğu Akdeniz’e çekmişti. GKRY, 17 Eylül 2019’da ise İtalyan ENİ ve Fransız Total ile sondaj anlaşmaları yaptı. GKRY’nin işgal planı doğrultusunda devreye soktuğu bu sondaj anlaşmalarında, Türkiye kıta sahanlığı içerisine giren 7 no’lu parsel öne çıkarken, ayrıca sözde 2, 3, 8 ve 9 no’lu parsellerde yapılacak sondaj faaliyetlerine Total firması da dahil edildi. GKRY, bu adımla İtalyanların vazgeçmesi halinde Fransızların Türkiye’ye rağmen bu sahalarda araştırma ve sondaj yapabileceğine ilişkin alternatif yaratmış oldu. Bu anlaşmalar sonucunda da GKRY, 2019-2020 döneminde 9 farklı sondaj faaliyetinin hedeflendiğini açıkladı.
GKRY’nin bu oyununu, Türkiye’nin bölgedeki oldubitti çabalarına karşı 2006 yılında başlattığı Akdeniz Kalkanı Harekâtı kapsamında Doğu Akdeniz’de aktif görev icra eden Türk donanması bozdu. Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin (KKTC) öngörülen deniz yetki alanlarında araştırma ve sondaj gemilerine refakat eden Türk donanması, bölgede Türkiye’den izinsiz faaliyet girişiminde bulunan 20 gemi ve 1 sondaj gemisini engelledi. Bölgedeki sondaj faaliyeti Türk savaş gemileriyle engellenen İtalyan ENİ, Türkiye’nin itiraz ettiği bölgelerden çekilmek zorunda kaldı. İtalyan ENİ ve Fransız Total, Kasım 2019’da 7. parselde sondaj yapmama kararı alarak bunu kamuoyuna açıkladılar. Bu gelişmeyle paniğe kapılan GKRY, şimdi de anlaşmaya konu diğer parseller; 2, 3, 8 ve 9 no’lu parsellerde sondaja başlamaları için firmaları sıkıştırıyor. GKRY, özellikle de East-Med ittifakının en sadık üyesi olarak görülen Fransızlara bu konuda yoğun baskı yapıyor. Ancak şu ana kadar bu anlaşmanın uygulanmasıyla ilgili bölgede herhangi bir adım atılabilmiş değil. Anlaşmaya konu 2, 3, 8 ve 9 numaralı parseller KKTC sahalarıyla çakışıyor ve bölge, Türkiye’nin KKTC’den aldığı yetkiyle donanmayla koruduğu parseller arasında bulunuyor. Devasa maliyetteki sondaj platformlarını Türk savaş gemileriyle karşı karşıya getirmek istemeyen ENİ ve Total bu bölgelerde de sondaja yanaşmıyor.
Yavuz’un rotası Lefkoşa
- Türkiye iki sondaj ve iki araştırma platformuyla denizlerdeki faaliyetlerini kesintisiz yürütüyor. Kıbrıs doğusundaki Dipkarpaz açıklarında petrol/doğalgaz arayan Fatih sondaj gemisi, önümüzdeki günlerde Mersin Taşucu Limanı’na ikmal için geldikten sonra yeni görev yerine gidecek. Kıbrıs batısındaki Baf bölgesinde sondaj yapan ve bir süredir Taşucu’nda bulunan Yavuz ise yeni görev yeri Lefkoşa-1 hattına doğru dümen kırdı. Sismik araştırma gemisi Barbaros ise Gazimagosa açıklarındaki 2 ve 3 numaralı KKTC ruhsat sahalarında kaynak araştırması yapıyor. Antalya açıklarında bekleyen Oruç Reis araştırma gemisi de Doğu Akdeniz’deki yeni görev yerine hazırlanıyor. Yakında yeni bir sondaj gemisi daha alınıp bu 4 platforma 5.’si eklenecek.
