---------------------- manset ---------------------
ABD'nin en büyük enerji devlerinden Enron'un denetçi şirketi Arthur Anderson'un adının karıştığı skandalın boyutları giderek büyüyor. 89 yıllık köklü bir şirket olan Anderson'un Enron belgelerini imha ettiğinin ortaya çıkmasıyla birlikte büyük bir prestij kaybına uğradığı ifade ediliyor. Mali müşavirlik şirketleri arasında dünyada ilk beşte yer alan Anderson dünyanın pekçok ülkesinde olduğu gibi Türkiye'de de iş yapıyor. Anderson'un müşterileri arasında Nurolbank, Alternatif Bank, Telekom, BOTAŞ ve Vakıfbank da yer alıyor. Andersen, pekçok kamu kurumunun özelleştirilmesi ve yeniden yapılanmasında da önemli roller üstlendi.
ABD'de ve dünyanın çeşitli ülkelerinde 85 bin çalışanı olan dev denetim şirketi Arthur Andersen'in karıştığı skandal hakkında pekçok iddia öne sürülüyor. Andersen'in geçtiğimiz aylarda iflas eden Enron'a ait belgeleri imha etmesi üzerine Enron çalışanları Andersen ve muhasebe şirketi hakkında 1 milyar dolar tazminat davası açtılar. Andersen'un yaptığı denetim sırasında Enron'un borçlarını gizlemeye ve bu doğrultuda önemli belgeleri imha ettiği öne sürülüyor. Amerika'yı sarsan Andersen skandalı üzerine gözler denetim yapan özel şirketlere çevrildi. ABD Sermaye Piyasası Kurulu(SEC) denetim şirketlerine yeni kurallar getirecek bir yasa hazırlığı içine girdiği belirtiliyor.
Anderson'un Türk Telekom'un şirketleşme planını gerçekleştirmek için açılan ihalede danışman firma olarak seçildiği ortaya çıktı. IMF'nın istekleri doğrultusunda Türk Telekom'un şirketleşme ve yeniden yapılanması için 30 Ekim'de yapılan Türk Telekom Yönetim Kurulu toplantısında, danışman şirket olarak Andersen seçildi. İhalede 20 firmaya davetiye gönderildi. Bunlardan 13'ü davete cevap verdi, 1 firma geri çekildi. 8 firma yeterli şartları taşımadığı gerekçesiyle elendi. İhaleye Ernst&Young, Arthur Andersen, Diamond Cluster ve The Boston Consulting Group katıldı. 31 Ekim günü 3 milyon 903 bin dolar karşılığında Arthur Andersen danışman firma olarak seçildi. Andersen, stratejik planlama, yurt içi ve dışı piyasaların analizi gibi bazı kritik konuları da içeren 10 haftalık bir çalışma yapmayı kararlaştırdı. Çalışmanın Şubat ayı sonuna kadar tamamlanması öngörüldü. Ulaştırma Bakanı Oktay Vural, Andersen'in çalışmasının 9 aylık bir süreyi kapsayabileceğini belirtti. Andersen'in Türk Telekom'un optimal personel sayısını saptaması öngörüldü. 75 bine yakın çalışanı olan Türk Telekom'da kaç kişinin çalışacağını Andersen belirleyecek. Aynı günlerde Andersen'in, Telekom'un GSM operatörü Aycell'in şirketleşme planını çıkaracağı da belirtildi.
Alternatif Bank A.Ş'nin hesapları da Andersen tarafından denetlendi. Bankanın en büyük hissedarları arasında TÜSİAD Başkanı Tuncay Özilhan'a ait Ege Biracılık Malt Sanayi A.Ş, Güneş Biracılık ve Anadolu Biracılık'ı bünyesinde toplayan Anadolu Efes Biracılık ve Malt Sanayii de olan Alternatif Bank'ın 31 Aralık 2000 tarihinde sona eren hesap dönemine ait ayrıntılı mali tablolar ve bağımsız denetim raporu Andersen tarafından gerçekleştirildi. İsmi Meclis Salonu Skandalı'na karışan NUROL Holding'e ait Nurol Yatırım Bankası A.Ş'nin 2000 yılı hesaplarını da Arthur Andersen Aktif Analiz SMMM A.Ş denetledi. Denetleme işlemi Şubat'taki büyük krizin akabinde gerçekleşti.
Cumhurbaşkanı A. Necdet Sezer ile hükümet arasında rahatsızlığa neden olan ve 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in meşhur aile fotoğrafında yer alan işadamı Kamuran Çörtük'ün Romanya'daki bankasına Vakıfbank üzerinden kaynak aktarılması olayında da Andersen'in rol aldığı ortaya çıktı. Vakıfbank tarafından Andersen'e hazırlatılan bir rapora dayanılarak Çörtük'ün Romanya'daki bankasına 45 milyon dolar aktarıldı. Sezer'in talimatı üzerine DDK tarafından yapılan incelemeler sonucunda Savcılığa suç duyurusunda bulunuldu. Bunun üzerine Başbakan Bülent Ecevit tarafından yapılan açıklamada ise yardımın koalisyon liderleri ve Bakanlar Kurulu'nun ortak onayı ile yurtdışındaki müteşebbislerin desteklenmesi amacıyla gerçekleştiği ileri sürüldü. Banca Turko Romana'nın (BTR) içinde bulunduğu mali güçlüklerin aşılması için Romanya Başbakanı tarafından birkaç kez hükümetten talep edildiği kaydedildi.
Cumhurbaşkanı Sezer'in suç duyurusu üzerine yapılan Başbakanlık açıklamasında "Bugün de olsa veririz" diyen Ecevit, 45 milyon dolar kaynak aktarımında hukuka aykırılığın bulunmadığını öne sürerek, Banca Turko Romana(BTR)'ya aktarılan kaynağın bir bölümü karşılığında Vakıfbank'ın Çörtük'ün Türkiye'deki bazı şirketlerinin hisselerini devraldığını belirtti. Açıklamada Bayındır Grubu'na ait şirketlerin değer tespitlerinin Vakıflar Bankası tarafından Arthur Andersen ve Deloitte and Touche gibi uluslararası denetim kuruluşlarına yaptırıldığı ve en düşük olanının da altında bir değer üzerinden alınan hisselerin değerinin, Devlet Denetleme Kurulu'nca bir uzman görevlendirilerek yeniden belirlendiği kaydedildi. Açıklamada, bu değerlendirmede görevli uzmanın, hisselerin alım değerinin yüksek olduğu sonucuna ulaştığını ve düzenlenen raporun bir yandan Başbakanlığa, diğer yandan savcılığa gönderildiği belirtildi.
Enron'un denetçisi Andersen'in Türkiye'de Baku-Ceyhan Boru Hattı'nın direktörlüğünü üstlendiği, ayrıca BOTAŞ'ın danışmanı olduğu ortaya çıktı. Andersen'in bu işleri ihalesiz olarak alması kafaları karıştırdı. Andersen, BOTAŞ Yönetim Kurulu tarafından seçildi. Telekom gibi BOTAŞ'ın yeniden yapılanması ve şirketleşmesi için devreye giren Andersen'in hazırladığı raporda milyonlarca dolara mal olacak projelerin önerildi.
Andersen'in Enron'un evraklarını imha etme işlemine bulaştığı şeklindeki iddialar üzerine gözler Andersen'in Türkiye'de yaptığı işlere çevrildi. Amerika'daki Enron skandalı ile gündeme gelen Arthur Andersen'in Türkiye'de yaptığı denetim işleri, şirket birleşmeleri ve şirketleşme faaliyetlerinin inceleme konusu olabileceği ifade ediliyor. Buna göre Telekom ve BOTAŞ'ın Andersen ile yaptığı sözleşmeyi yeniden gözden geçirebileceği ve gerekirse sözleşmeyi iptal edebilecekleri ifade ediliyor. Andersen'in karıştığı skandal uluslararası bağımsız mali denetim şirketlerinin güvenirliliğini de büyük ölçüde tehlikeye attı. Bu çerçevede önümüzdeki günlerde Türkiye'de iş yapan uluslararası şirketlerin suistimal yapabilecekleri ihtimaline karşı gerekli önlemlerin alınması gündeme gelecek görünüyor.
Arthur Andersen'in Anne Çocuk Eğitim Vakfı(AÇEV) ile Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı'nın hesaplarını da denetlediği ortaya çıktı. İki vakfın dünyanın en pahalı denetim şirketlerinden Andersen'i seçmeleri ilginç bir gelişme olarak değerlendiriliyor. Andersen'le anlaşarak, gelirlerini her üç ayda bir kamuoyuna açıklama kararı alan TEGV'nin Başkanı İbrahim Betil ise konu ile ilgili olarak yaptığı bir açıklamada, "Tabiî ki devletin yasal bütün kuruluşları bizi denetliyor, vakıfların denetimine tâbiyiz, ama biz bunun bir adım daha ötesine gittik. Bağışçının güvenini kazanmak için hesap verebilir durumda olmamız gerekli. Uluslararası platformda saygınlık kazanmış bir kuruluşun denetimini gönüllü olarak sağlarsak, hem yurtiçinden hem de yurtdışından daha fazla, ayrıca AB'den BM'den, Dünya Bankası Bankası gibi kuruluşlardan da katkı sağlayabiliriz." demişti.
Andersen'in Türkiye'de çeşitli etkinliklere katıldığı, özellikle şirket evlilikleriyle ilgilendiği, yanı sıra değişik alanlarda da faaliyet gösterdiği ortaya çıktı. Finans, ithalat, ihracat, üretim ve hizmet sektörleri olmak üzere endüstrinin her kolunda faaliyet gösteren işletmelerin A'dan Z'ye tüm gereksinimlerini karşılayan, KOBİ'ler için kaynak site olarak tasarlanan ve haber içeriğini Dünya gazetesinin sağladığı en kapsamlı iş portalı olarak kurulan 'kobiline.com'un ortakları arasında Koç, Microsoft ve LBS'nin yanı sıra Arthur Andersen de bulunuyor. Andersen ayrıca insan kaynakları alanında faaliyet gösteriyor.
İflas eden ABD'nin enerji devi Enron'un uluslararası düzeyde ilişkileri ve karıştığı yolsuzluklarla ilgili tartışmalar devam ediyor. Dünyanın en büyük şirket iflası olarak nitelendirilen Enron'un eski Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Cliff Baxter'ın otomobilinde ölü bulunmasından sonra, şirketin uluslararası misyonerlik teşkilatlarını beslediği de ortaya çıktı. ABD Başkanı George W. Bush, Teksas Eyaleti'nin üst yönetimi ile yasama organı Kongre'nin yaklaşık yarısının seçim kampanyalarını besleyen Enron'un Hıristiyan misyonerleri de finansa ettiği belirtildi. Şirketi, kedi sığınaklarından sanat müzelerine, Hıristiyan misyonerlerinden Planlı Ebeveynlik kurumuna kadar birçok hayır kurumunu kullanmış. Şirketin bu stratejisi, nüfuz elde etmek ve şirketin tabandaki gücünü artırmak için çok dikkatlice planlanmış.
89 yıllık köklü bir geçmişi olan Amerikan şirketi Arthur Andersen, üye firmalarıyla 5 kıtada, 84 ülkede, 385 ofiste, yaklaşık 85 bin civarında kadrosuyla mali danışmanlık ve denetim, vergi danışmanlığı, yönetim danışmanlığı, kurumsal finansman, insan kaynakları hizmetleri, risk danışmanlığı, şirket evlilikleri, e-ticaret ve outsourcing alanlarında hizmet veren dünya çapında bir kuruluş. Yılda profesyonel eğitim için hazırlanan para ise 200 milyon doları buluyor. 1963 yılından bu yana Türkiye'de faaliyet gösteren Andersen, 1963-1975 yılları arasında Türkiye'deki faaliyetlerini Londra ofisi aracılığıyla sürdürdü. Türkiye'de ilk yerleşik ofis ise 1975'de açıldı. Ofiste pekçok deneyimli ve ünlü mali müşavir yönetici olarak çalıştı. Andersen Türkiye ofisi bugün bine yakın profesyonel kadrosuyla İstanbul, Ankara, İzmir ve Bursa ofislerinde faaliyet gösteriyor. Şirket Türkiye'de tüketici ürünleri, enerji, finans, otomotiv, savunma sanayii, inşaat, üretim, tekstil, sigorta, petrol, sivil toplum kuruluşları, perakende, eğlence ve iletişim, telekomünikasyon, sağlık ve taşımacılık alanlarında da faaliyet gösteriyor. Deutsch Bank Yönetim Kurulu Üyesi Sedat
----------------- imza------------------
----------------- imza------------------
