Kastamonu'da 11 Ağustos'ta etkili olan şiddetli yağış Bozkurt, Azdavay, Pınarbaşı, Küre, İnebolu, Cide ve Abana ilçelerinde sele neden oldu. Sel en çok 5 bin 400 nüfuslu Bozkurt'u vurdu. Yağışla birlikte ilçe merkezinden geçen Ezine Çayı taştı. Çayın taşmasıyla oluşan sel cadde ve sokakları içine aldı, evler ve iş yerleri sular altında kaldı. Su seviyesi bazı bölgelerde 4 metreye kadar yükseldi, araçlar sürüklendi.
Ezine Çayı kenarındaki, 3 yıl önce yapılan 8 katlı Ölçer Apartmanı yıkıldı, yanındaki 2 binanın ön cephesi çöktü. Sel nedeniyle 70 kişi öldü, 10 kişi kayboldu.
İNCE TEMİZLİK YAPILIYOR
Harabeye dönen ilçede selin izlerinin silinmesi için geniş çaplı çalışma başlatıldı. Aramalarla ilçede temizlik çalışmaları da devam ediyor. İlçe merkezinde, selin getirdiği kütük ve ağaç parçalarıyla hurda araçların kaldırılması tamamlandı. Cadde ve sokaklarla iş yerlerindeki kaba temizlik çalışması da bitti. Yüzlerce ekip cadde ve sokakları suyla yıkayıp, dükkanlarla binaların bodrum katlarında ince temizlik çalışmalarını sürdürdü.
4 KÖPRÜ YAPILACAK
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü'nce selin ardından Ezine Çayı'nın ıslahı kapsamında yapılacak çalışmalar belirlendi. Buna göre, şiddetli yağış sonrası taşan ve zarar gören Ezine Çayı'na 4 bin 500 metre ıslah duvarı ve üzerine 4 kemer tipli köprü yapılacak.
Ayrıca, çayın üstüne 10 adet seki (taşkına engelleyici yapı) ile 15 adet tersip bendi kurulacak.
Çalışmaların kısa sürede başlaması bekleniyor.
EZİNE ÇAYI'NIN YATAĞI SELDE 40 METRE GENİŞLEMİŞ
Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dekan Yardımcısı ve Havza Yönetimi Ana Bilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Miraç Aydın, Bozkurt'ta yaşanan selde Ezine Çayı'nın yatağının yaklaşık 30-40 metre genişlediğini, bunun da bazı binalarda yıkıma neden olduğunu söyledi.
Bölgede incelemelerde bulunan Aydın, Ezine Çayı'nın büyük bir havzası olduğunu söyledi.
Çayın havzasının yaklaşık 376 kilometrekarelik bir alana sahip olduğuna işaret eden Aydın, "Oldukça eğimli bir arazi. Eğimli alanlar daha fazla yüzeysel akışa sebebiyet vererek, derelere daha çok materyalin taşınmasına neden oluyor. Bu da selin şiddetini artırıyor." dedi.
"Yağışlar eskisi gibi düzenli gerçekleşmiyor. Rize'deki, Dereli'deki felaketlerin hepsinde yağışların son 100 yılda gerçekleşmediğini görüyoruz. Ortalamanın 2-3 katı yağışlar olduğunu görüyoruz. Buradaki yağış oranlarına baktığımızda geçmiş yılların çok üstünde olduğunu görüyoruz. Geçen sene ağustos ayında metrekareye 40 kilogram yağış düşmüş. Geçmiş 10-15 yıla baktığımızda 40-50 kilogram arasında düştüğünü görüyoruz. Afetin yaşandığı gün burada metrekareye 139 kilogram yağış düşmüş. Havzanın ilerisinde Mamatlar diye bir yer var, burada 450 kilogram bir yağıştan bahsediyoruz. Geniş ve engebeli bir havza olduğu için şiddetli yağış, taş blokları, kaya parçalarını, ağaçları selle birlikte Bozkurt ilçesine getirdi."
'HES patladı' iddiaları doğru değil
Selden sonra gündeme gelen "HES patladı" iddialarına da değinen Doç. Dr. Aydın, "Şiddetli yağış ve eğimli araziden gelen materyal nedeniyle köprülerin yıkılması, tıkanması normaldir. HES'in yıkıma sebebiyet verdiği söyleniyor ama bu çok da doğru bir yaklaşım değil, 376 kilometrelik büyük bir havzadan gelen su miktarından bahsediyoruz. Yukarı havzadan gelen su önündeki ağaç materyalleri, kaya kütlelerini getirerek önüne ne çıkarsa zarar vermiş" ifadelerini kullandı.
"DERE YATAĞININ KENARLARINA TAMPON BÖLGELER KURMALIYIZ"
Alınabilecek önlemlerin altını çizen Aydın, şunları kaydetti:
"İklimden oluşan farklılıkları nedeniyle yağış rejimini değiştirme şansımız yok. Alacağımız önlemlerle bunun zararını azaltmamız lazım. Geniş perspektiften baktığımızda neredeyse Bozkurt ilçesinin tamamının dere yatağında olduğunu görüyoruz. İlçeyi tamamen kaldıralım diyemeyiz. İlçe buraya kurulmuş ve maalesef dere yatağının daraltıldığını görüyoruz. Dere yatağı maalesef 30-40 metre kadar daraltılmış. Gelen yağış suları o yatağa sığmadığı için yerleşim yerlerine kanalize olmuş. Beraberinde taş, kaya ve ağaçları getirerek hem mal hem de can kaybına neden olmuş. Karşı taraftaki bendin yıkılıp dere yatağının 30-40 metre genişleyip içeri girdiğini, bu sebepten de binaların yıkıldığını görüyoruz. Dere yatağının hemen yakınına bina yapmamamız gerekiyor. Dere yatağının kenarlarına tampon bölgeler kurmalıyız. Bunun büyüklüğü ekolojik şartlara göre belirlenir. Yatağın kenarına bir tampon bölge yapsak, selin şiddeti burada azalırdı. Yatağın kenarı direkt yerleşime açılmamalı, 100 metre olur, 200 metre olur ama mutlaka bir tampon bölge lazım."
"ERKEN UYARI SİSTEMİ ŞART"
Erken uyarı sistemlerinin şart olduğunu dile getiren Aydın, can kaybını azaltmak için erken uyarı sistemlerine ihtiyaç duyulduğunu bildirdi.
Aydın, "Havzanın yukarısına düşen yağışı önceden bilip bunu vatandaşlara bildirmemiz gerekiyor. Bu süreçte vatandaşların önlemler almaları gerekiyor. Burada bir uyarı yapılmış ama zamanında ve çok yeterli olmadığı, vatandaşların da bilinçli hareket edemediği görülüyor. Vatandaşların selin hangi boyutta olacağını anlayamadığı için can kaybının arttığını görüyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
