Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu (TAPDK), bir ilke imza atarak, 2012 yılında piyasaya arz edilen sigaralar içerisindeki katkı maddelerini açıkladı. Türkiye'de ilk defa sigara içerisindeki katkı maddelerini kamuoyunun bilgisine sunan TAPDK, bunları, 'Tütün Mamullerinde Kullanılan Girdiler' başlığıyla www.tapdk.gov.tr internet adresinden duyurdu.
TAPDK, Tütün Mamullerinin Zararlarından Korumaya Yönelik Üretim Şekline, Etiketlenmesine ve Denetlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 'Kurum, tüketicinin bilgilendirilmesini sağlamak amacıyla bu madde uyarınca sağladığı bilgileri, ticari sır oluşturan özellikle ürün formülü bilgilerinin korunmasına özen göstererek halkın bilgisine sunar' hükmü gereğince, söz konusu maddeleri açıkladı.
Kurum, 2012 yılında 6 sigara üreticisi firma tarafından piyasaya arz edilen 267 değişik markalı sigara mamulat çeşidinin üretiminde kullanılan girdileri, 'katkı maddeleri', 'sigara kağıdı', 'kenar ek yeri yapıştırıcısı', 'sigara kağıdı üzerinde kullanılan mürekkep', 'filtreleme maddesi', 'filtre sargısı', 'filtre yapıştırıcısı' ve 'uç kağıdı ve uç kağıdı mürekkebi' başlıkları altında kamuoyu ile paylaştı.
Açıklanan listelere göre, sigaralarda 269'u (yanmış) katkı maddesi olmak üzere 602 farklı girdi kullanıldığı ortaya çıktı. 'Katkı maddeleri' başlığıyla açıklanan listede, 'anisaldehit, asetik asit, asetofenon, bal, benzil alkol, Bulgar gül yağı, etil alkol, gliserol, ıhlamur yağı, kakao özütü ve tozu, karamel, karanfil yağı,laktik asit, mentol, meyan kökü tozu, nitrojen, ökaliptol, propilen glikol, rom, şeker, vanilya, yasemin ve yıldız anason yağı'nın da aralarında bulunduğu 269 madde yer aldı.
Sigara kağıdı için 25 (yanmış), kenar ek yeri yapıştırıcısı için 9 (yanmış), sigara kağıdı üzerindeki mürekkepte 35 (yanmış), filtreleme için 39 (yanmamış), filtre sargısında 51 (yanmamış), filtre yapıştırıcısında 37 (yanmamış), uç kağıdı ve mürekkebinde 137 maddenin (yanmamış) kullandığını belirlendi.
Sigara ve Sağlık Ulusal Komitesi (SSUK) Başkanı Prof. Dr. Tezer Kutluk sigarada bulunduğu açıklanan maddeler arasında çok sayıda kansere neden olan kimyasal bulunduğunu belirtti. Hacettepe Üniversitesi Halk Sağlığı Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Hilal Özcebe ise sigarada bulunduğu açıklanan katkı maddelerinin içimi kolaylaştırdığını, nikotine bağımlılığı ve cazibeyi artırdığını söyledi.
'Tatlandırıcı' diye ifade edilenlerin, tütünün tadını değiştirdiğini ifade eden Özcebe, 'Sigaralarda kesinlikle katkı maddesi olmamalı ancak daha da önemlisi ölümlere neden olan tütün kullanımı tamamen yasaklanmalı' diye konuştu.
Türkiye'de sigaralarda kullanımına izin verilen çeşitli maddelerin bazı ülkelerde yasaklandığını bildiren Prof. Elif Dağlı, 'Sadece mentollü sigaralarda değil tümünde bulunan mentol, anestezi etkisi yaratarak sigaranın nefes borusundan içeri çekilmesini sağlıyor. Almanya ve Kanada'da yasaklanan bu madde, söylendiği gibi tatlandırıcı değil bağımlılığı artırmak için kullanılıyor' görüşünü savundu. Kakao ve kabuğunun özütünün sigaranın meydana getirdiği hastalık bulgularını perdelemek için kullanıldığını kaydeden Dağlı, 'Bunlar nefes borusunu açan maddeler. Nefes darlığının belirtileri bu maddeler sayesinde ortadan kaldırılır. Bu liste tütünün içilebilmesi ve nikotin bağımlılığının devam etmesini kolaylaştıran, bağımlılığı pekiştiren kimyasallar listesidir' dedi.
Sağlık Enstitüsü Derneği Başkanı Prof. Dr. Elif Dağlı, sigarada, ağrı kesici ve serumlarda kullanılan maddeler bile bulunduğunu, bunların yasaklanması gerektiğini bildirdi. TAPDK'nın açıkladığı sigaralardaki katkı maddeleriyle ilgili değerlendirmelerde bulunan Dağlı, kurumun 2012'de yayınladığı, sigarada kullanılması yasak maddelerle ilgili kararını eleştirdi.
Söz konusu listeyle dünyanın birçok ülkesinde yasaklı maddelerin Türkiye'de kullanılmasına izin verildiğini öne süren Dağlı, 'Kurumun yayınladığı, tütün mamullerinin üretiminde kullanımına izin verilmeyen maddeler listesinde vitaminler, mineraller, kafein ve probiyotiklerin yanı sıra dünyada çok nadir bulunan 21 çeşit bitki yer alıyor. Oysa bunlardan çok daha tehlikeli birçok kimyasal, yasak listesinde bulunmuyor. Sigara şirketleri de yasak olmadığı için bunları rahat rahat kullanıyor' diye konuştu.
TAPDK'nın söz konusu listesiyle bütün tabi ve suni aromaların sigaralarda kullanımının önünün açıldığını ifade eden Dağlı, şunları belirtti: 'TAPDK'nın sigaralarda bulunduğunu açıkladığı, 'tatlandırıcı' adı altında bir sürü kimyasal madde var. Bir ilaç şirketi, bu kimyasalları ürününde kullanmak istese yüzlerce araştırma yapıp kanıt sunmak zorundadır. Ama sigara şirketleri bu kimyasalları, insan sağlığına zararsız olduğu yönünde hiçbir bilimsel kanıt ileri sürmeden kullanabiliyor. Oysa sigara gibi zararlı bir ürünle insan vücuduna girmesine izin verilen bu maddelerin ne gibi etkilere sahip olduğunun bilinmesi gerekir. Örneğin sigarada bulunduğu açıklanan asetik asit, sirkede de kullanılıyor. Bunun tatlandırıcı olarak kullanılmadığı belli. Yine benzeri türevleri olan benzaldehit, benzil alkol, benzil benzoat, benzil karbinol alerjiye neden oluyor. ' Dağlı ayrıca şekerin nikotine bağımlılığı artırdığını söyleyerek içerikteki tüm tatlı maddelerin tatlandırıcı olarak değil bağımlılığı artırıcı olarak sigaraya konulduğunu söyledi.
