F-16 savaş uçağı üretiminin yanı sıra Türk savunma sanayiinin ihtiyaç duyduğu askeri ve sivil amaçlı üretim projelerini planlanan sürede gerçekleştiren Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TAI), dünyanın önde gelen ülkelerinin de içinde yer aldığı yeni yüzyılın en gelişmiş savaş uçağının üretiminde de görev alacak. ABD silahlı kuvvetlerinin envanterinde bulunan F-16, AV-8, F-15 ve F-18 savaş uçaklarının yerini alabilecek ortak taarruz uçağı (JSF) projesinde, Türkiye, TAI aracılığıyla üretimde "ana katılımcı" olarak görev alacak. 1998 yılında başlatılan çalışma ile ortak üretimi öngörülen uçağın "mühendislik ve üretim geliştirme" tekliflerinin incelenmesi sonucu, kazanan firma ve uçak tasarımının Kasım 2001 tarihinde açıklanarak, üretimde önemli bir aşamaya geçilecek.
Dev firmalar
ABD'li Boeing ve Lockheed Martin gibi dev havacılık kuruluşlarının da üretimde görev alacağı JSF projesinde, ABD ve İngiltere "Geliştirmede İşbirliği Ortakları" olarak görev alacak. İtalya, Kanada, Norveç, Hollanda ve Danimarka ise "yardımcı-sınırlı ortaklar" olarak üretime katılacaklar. İsrail ve Singapur da "Bilgilendirilmiş Müşteriler" bazında üretimde görev alırken, TAI Türkiye adına "ana katılımcı" olarak uçağın üretimine katkı sağlayacak.
SM ve TEİ'de katılıyor
Deniz Kuvvetleri için uçak gemilerine iniş-kalkış yapabilecek "Uçak gemisi versiyonu" CV deniz piyadeleri için "Kısa Mesafe Kalkış ve Dikey İniş" özelliklerine sahip bulunan JSF projesine Türkiye'de TAI'nın yanı sıra SM ve TEİ'de katkı da sağlayacak. n ANKARA
Projenin termin programı çerçevesinde Boeing ve Lockheed Martin ile TEİ ise Pratt and Whitney ve General Elecric firmaları ile işbirliği konularında görüşmelerin başlatıldığı da ifade ediliyor. TAI ile iki ABD firması arasında yapılan görüşmelerde, şirketin mevcut kabiliyelerini geliştirmek ve azami oranda kullanmak amacıyla metal ve-veya kompozit gövde paneli tasarımı ve imalatı konusunda işbirliği yapılması kararlaştırıldı.
TAI'nın iki ABD'li firma ile gizlilik anlaşması imzaladığını belirten yetkililer, bu anlaşmanın yürütülen faaliyeler sonucunda TAI'nin projede yapısal tasarım ve imalat alanlarında yer alacağının belirginleşeceğini, bir sonraki aşamada ise TAI mühendislerinin Boeing ve Lockheed Martin mühendisleri ile birlikte tasarım çalışmalarına başlayacağını, ABD hükümetinden alınması gereken bilgi ihracat lisansının alınması için de firmaların başvuruda bulunduğunu belirttiler.
Lockheed Martin ile anlaşma
Üretim geliştirme çalışmalarını üstlenecek firma ile TAI arasında yapılacak anlaşma çerçevesinde "kanat altı harici yük taşıma adaptörü" ile Lockheed Martin tarafından konsept tasarımı yapılan yük taşıma adaptörünün ön tasarım çalışmalarını TAİ yapacak.
