Türkiye, 2001 yılında yaşadığı ekonomik krizin etkisiyle insani gelişmişlik sıralamasında geriledi. Rapora göre, Türkiye, 2002 yılında 175 ülkeyi içeren insani gelişmişlik sıralamasında 11 basamak gerileyerek 85. sıradan 96. sıraya düştü.
BM Kalkınma Programı'nın (UNDP) hazırladığı "İnsani Gelişim Raporu" açıklandı. BM Türkiye Koordinatörü ve UNDP Daimi Temsilcisi Jakob Simonsen raporu açıklamak için Ankara'da düzenlediği basın toplantısında, Türkiye'nin, AB'ye aday ülkeler ve OECD ülkeleri arasında milli gelir ve insani gelişim bakımından en düşük performans sergileyen ülke olduğunu söyledi.
Simonsen, krizin etkisiyle kötü bir yıl yaşanmasına rağmen, orta ve uzun vadeli bakıldığında Türkiye'nin insani gelişim performansında olumlu unsurların da gözlendiğini belirtti. Simonsen, Türk insanının beklenen ortalama yaşam süresinin uzaması ve okur yazarlık oranında hedeflere ulaşılmasının insani gelişmedeki olumlu unsurlar arasında en önemlileri olduğunu ifade etti.
UNDP'nin hazırladığı 175 ülkeyi içeren insani kalkınma sıralamasında Türkiye "orta düzeyde kalkınma gösteren ülkeler" kategorisinde orta sıralarda yer aldı. Genel sıralamada bir yıl öncesine göre 11 basamak gerileyerek 85'incilikten 96'ıncılığa düşen Türkiye, kendi kategorisi olan ve 85 ülkeyi kapsayan orta düzeyde kalkınmış ülkeler arasında da 41. sırayı aldı. Gürcistan, Azerbaycan ve Arnavutluk gibi eski Doğu Bloku'nun en gerideki bazı ülkelerinin sıralamada Türkiye'nin üzerinde yer alması dikkati çekti.
BM Türkiye Koordinatörü Simonsen'e göre, milli gelir bakımından dünya sıralamasında 80. olan Türkiye, insani gelişme endeksi verilerine göre 96. sırayı alıyor. Satın alma paritesine göre milli gelir ile insani gelişme endeksi verilerine dayanarak yapılan sıralamalarda çıkan bu fark Türkiye'deki gelir eşitsizliğinin sonucu olarak değerlendiriliyor.UNDP verilerine göre 2000 yılında Türkiye nüfusunun en zengin yüzde 10'luk bölümü toplam GSYH'nin yüzde 30.7'sine sahip olurken, en yoksul yüzde 10'un payı ancak yüzde 2.3'te kalmış bulunuyor. Bu arada Simonsen, gelir dağılımındaki eşitsizlikler dikkate alındığında Türkiye'nin insani kalkınma için "yoğun çaba gösterilmesi gereken öncelikli ülkeler" arasında sayılması gerektiğini söyledi.
Türkiye'nin insani kalkınma düzeyini düşüren etkenler arasında borç yükünün önemli yeri bulunuyor. UNDP raporuna göre, 1998-2001 yılları arasında GSYH'nin yüzde 3.5'unu eğitim, yüzde 3.6'sını sağlık ve yüzde 4.9'unu savunma harcamalarına ayıran Türkiye borç ödemelerine yüzde 15 harcamış.
UNDP 2003 İnsani Gelişme Raporu'nda, Türkiye'nin 2015 yılına dek ulaşılması kararlaştırılan hedefler doğrultusunda yapılanlar değerlendirildi. Türkiye'nin Binyıl Toplantısı'nda belirlenen 8 hedefle ilgili kaydettiği gelişmeleri, raporun UNDP Stratejik Politika Yöneticisi Seyhan Aydınlıgil anlattı. Buna göre:
1. HEDEF: Yoksulluk ve açlık çeken insan sayısının yarı yarıya azaltılması. Hedefe yaklaşıldı.
2. HEDEF: Temel eğitimden herkesin yararlanması. Hedef tutturuldu.
3. HEDEF: Cinsiyet eşitliği ve kadının toplumsal konumunun güçlendirilmesi. Fazla mesafe alınamadı.
4. ve 5.HEDEF: 5 yaş altındaki çocuklar ve bebeklerle, gebelik ve doğum sırasında anne ölümlerinin azaltılması. Hedeflere çok yaklaşıldı.
6. HEDEF: Salgın hastalıkların önlenmesi. Sıtma ve verem gibi klasik hastalıkların denetiminde başarılı olduk.
7.HEDEF : Türkiye'nin doğal ve çevresel kaynakları koruma. Pek başarılı olamadık.
----------------- imza------------------
----------------- imza------------------
