Trakya ve Balkan coğrafyasının endemik türlerinden, bilim insanlarının 'kritik derecede yok olma tehdidi altında' diye raporladığı 'Edirne sümbülü' için Trakya Üniversitesi'nde görevli bilim insanları harekete geçti. Akademisyenler, 'gurbette koruma' adını verdikleri yöntemle bitkiden aldıkları örnekleri laboratuvar ortamında çoğaltıp, sayılarını artırmaya başladı. Trakya Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Peyzaj Mimarlığı öğretim üyesi Dr. Sergun Dayan, amaçlarının sadece Balkan coğrafyasına özgü bu türü koruyarak geleceğe aktarmak olduğunu söyledi.
Bilimsel ismi 'Bellevalia Edirnensis' olan 'Edirne sümbülü'nün ilk olarak 1988'de Edirne'de bulunduğunu hatırlatan Dr. Dayan, "Bu tür aynı zamanda 'Balkan Endemiği' olarak nitelendirdiğimiz türlerden birisi. Endemik bitki türlerinin hepsi yok olma tehdidi altında olmamakla birlikte bir kısmı bu riski taşıyabiliyor. 'Edirne sümbülü' de bu tehdit altındaki türlerden bir tanesi. Bizim kritik derecede tehdit altında dediğimiz, bu şekilde kategorize ettiğimiz bir tür" dedi.
'Koruma amaçlı projeler geliştiriliyor'
Bitkilerin yaşam alanlarında kontrolsüz hayvan otlatılması ile tarımsal faaliyetlerin, yok olma tehlikesi oluşturduğunu dile getiren Dayan, şu şekilde açıklamada bulundu:
- "Bizim yaptığımız çalışmada da bu türü hem 'doğada yaşam alanında koruma' hem de 'gurbette koruma' dediğimiz, laboratuvarda çoğaltarak, sayısını artırarak korumak üzerine projeler geliştiriyoruz. Üniversitemizin değişik birimlerinden bilim insanlarıyla birlikte aynı zamanda Milli Parklar Müdürlüğü'nden bu konudaki uzmanlarla birlikte çalışmaları yürütüyoruz."
'Laboratuvar ortamında çoğaltılıyor'
Doğadaki bitkiden aldıkları doku örnekleriyle laboratuvarda çoğaltarak, koruma çalışmaları yaptıklarını söyleyen Dr. Dayan, açıklamasını şöyle sürdürdü:
- "Bitkiyi doğada korumak önemli ama doğada çoğalma şansı bulamayan bitkileri hızlı bir şekilde üretmek önemli bir strateji. Biz de laboratuvarda bu bitkiyi, aldığımız doku örnekleriyle hızlı bir şekilde çoğaltmayı planladık. Yaptığımız proje kapsamında da bitkinin soğanlarından aldığımız örneklerle çoğaltmasını gerçekleştirdik."
Doğal ortamda sergilenecek
Klonlama işleminden sonra bitkinin çiçeklenme döneminin bitmesinin ardından popülasyonun zarar gördüğü yerlere bitkinin aktarılacağını ve turizm için de sergileneceğini kaydeden Dr. Sergun Dayan, son olarak şu ifadeleri kullandı:
- "Çoğaltmış olduğumuz bu bitki örnekleri henüz gelişim aşamasında olan bitkilerden oluşuyor. Bu aşama sona erdiğinde hem yayılış alanında, popülasyonun zarar gördüğü yerlere bu bitkileri aktaracağız hem de Edirne'nin önemli alanlarında bu bitkiyi turizm amacıyla da sergilemeyi düşünüyoruz çiçeklendiği dönemde."
