İlhan Omar, 8 yaşında Somali’deki iç savaştan Kenya’ya kaçarak dört yıl burada mülteci kampında yaşadıktan sonra, 12 yaşında ABD’ye sığınmacı olarak geldi. İlk olarak 2016 yılında Minnesota Eyalet Meclisi’ne seçildi. 6 Kasım ara seçimi ile Temsilciler Meclisi’nde Minnesota’yı temsile hak kazandı. 3 Ocak Perşembe günü yeminini etti. Onun için düzenleme değişti, 181 yıllık şapka ve başörtü yasağı kaldırıldı. Kimi temsil ediyor? Sadece temsilcisi olduğu Minnesota’yı değil... Omar seçilmesi ile ABD Temsilciler Meclisi’nde, ilk başörtülü ve ilk kez Somalili Amerikalıları temsil eden isim oldu. İlhan Omar sığınmacı kökenli göçmenleri de temsil ediyor; ABD’de renklice (people of color) olarak tabir edilen kitleleri ve Müslümanları’n da aynı şekilde temsilcisi. İlhan Omar’ın ABD Kongresi’ndeki varlığı, Müslüman ailelere, başörtülü genç kızlara ülkeye dair önemli bir mesaj ve kabul duygusu verecek.
İslami anlamda derin bir anlayışa sahip bir ülke kökeninden geliyor olması da başka bir özelliği.
Omar, ilkelerini güçlü şekilde taşımayı seçmiş bir kadın. Ve sadece kendisi olmayı seçmiş bir Amerikalı. Abartısız, içten, çok kültürlü.
İlhan Omar, Eyalet Meclisi görevinde bulunduğu bölgede Cumhuriyetçi rakibine ağır yenilgi yaşattı. Üstelik büyük miktarlarda bağış almadan yürüttü seçim kampanyasını da. İlhan Omar için “ABD kültürünü temsil etmiyor” diyen seçmenler ve troller de oldu. Bu troller ilk Müslüman erkek vekil için bu kadar ses çıkarmamışlardı. Ne de olsa dinin görünen simgesini İslam’da çoğunlukla sadece kadın taşıyor... Omar’a “Biz Hristiyan bir ulusuz” diyerek karşı çıkanlar oldu. Omar, bu eleştirilere hiç sözünü sakınmadan, “Üzgünüm o zaman rahatsız olmaya devam edeceksiniz” diyerek geçecek kadar serinkanlıydı. Çünkü sistemde kazanılmış haklarına dair düzenleme yapılacağından emindi.
İlhan Omar, 2016’da Minnesota Eyalet Meclisi’ne seçilmesinin ardından, siyasette öne geçmeye başladı. Temsilciler Meclisi adaylığının geçersiz olmasını umanlar, 2017 yılında boşandığı eşine vatandaşlık statüsü kazandırmak için evlendiğini iddia ettiler. Omar 24 yaşında Ahmed Hirsi ile dini nikah ile evliydi ve üç çocuğu vardı. Bu ABD’de İslami topluluklar içerisinde bazen görülen bir uygulama. 2008’de Hırsi’den ayrılan Omar, 2009’da İngiliz vatandaşı Ahmed Said Elmi ile resmi olarak evlendi. Bu evlilik de yürümedi ve ayrılmalarının ardından Elmi İngiltere’ye döndü...
İlhan Omar, aile hayatına dönük eleştirilere ve üzerine gelenlere, kişisel hayatının tarihinden çok ülke için neler yapacağını anlatacağını söylemeyi seçti. Özel hayatının hesabını vermeme hakkını usta manevralarla dimdik savundu.
Demokrat Parti’den Temsilciler Meclisi’ne seçilen İlhan Omar’ın tarihi yemin gününe şahitlik etmek amacıyla, Independence Avenue’de bulunan Meclis ofis binasına gittim. Kızkardeşi, yakın çalışan bazı isimler oradaydı. Yorgundular. Bazı farklı temsilcilerin ofislerinde ihtişamlı kekler pastalar hazırlanmıştı. Kimi ofis önünde sosisli arabası vardı. Ve tarçınlı çörek gibi ikramlar... Ilhan Omar’in ofisinde orta boy bidonlarda (Dunkin Donuts) kahveler, mini kapkekler vardı. Ve bir ara içli köfte dolaştı. Oldukça mütevazı olduğunu söylemeliyim. Çoğunluk Somalili ve başörtülü olmakla çeşitli ırk ve inançta kadınlar, saat ilerledikçe ofise gelmeye başladı. Tabii beyler de vardı ama daha az.
Tanıdığım tüm Somalili kadınlar gibi özgüven sahibi, cesur ve ne istediğini bilen bir kadın İlhan Omar. Time dergisine verdiği röportajda da cinsiyetçi bir ortamda büyümediğinin altını çiziyor. Yaklaşık 20 yıl önce babası ile sığınmacı olarak indiği Washington’a Temsilci olarak döndü. “Babam burada daha iyi fırsatlar olacağını düşünerek getirmişti ama bunu tahmin etmezdi” diyor. İlhan Omar’ın babası farklı törensel yemin töreni dahil onu bir an yalnız bırakmadı. Baba, kendi kararlarını verebilen ve sorgulayan bir kız çocuk yetiştirmiş. Washington’a ilk geldiğimde birkaç ay ev arkadaşlığı yaptığım ve hala sonradan edindiğim anne olarak gördüğüm ve görüştüğüm Rukiye Yusuf’un evinde gibi hissettim kendimi. Rukiye, 1970’lerde Somali’den diplomat olan amcası ile New York’a genç yaşında gelmiş ve sonra kendi hayatını kurarak Washington’a yerleşmiş. Gördüğüm en güçlü kadınlardan biri.
İlhan Omar daha naif görünmekle birlikte, aynı diklik, açık sözlülük ve özgüven onda da var.
Kendisine büyüdüğünde ne olmak istediği sorulduğunda “Spice Girls” diyecek kadar tabii bir kadın. Amerikan ruhunun tam da kendisi olduğuna inanıyor. Onun ABD demokrasisi adına göstermelik iliştirilmiş bir kenar süsü olduğunu düşünenler var. Fakat partiler bir sahnede oyuncu iken sadece Omar’i sorgulamak ne kadar doğru olabilir?
