2022’de akılda kalanlar

Will Smith’in Oscar törenindeki tokadı.

Yıl sonu geldiğine göre geride bıraktığımız 12 aya bakmak ve genel bir değerlendirme yapmak şart oldu. Zira bütün sektörlerde olduğu gibi sinema alanında da ciddi bir dönemi geride bırakıp yeniliklere yelken açıyoruz. Salgın sürecinin bitmesi, yasakların gevşemesi ve kalkması, çok beklenen yapımların vizyona gelmesi ve dijital mecraların etkinliğinin artması sektörü ciddi şekilde hareketlendirdi.

O halde şimdi bütün yıldan akılda kalanları sıralayıp önemini vurgulayalım...

TÜRKİYE’NİN OSCAR ADAYI KERR

Oscar elbette hep gündemimizde. Bu yılki Oscar ödülleri için Türkiye’deki meslek birlikleri ve Kültür Bakanlığı yetkililerinden oluşan kurul, Tayfun Pirselimoğlu’nun Kerr’ini Türkiye’nin Oscar adayı olarak belirledi. Film, ilk değerlendirmeden geçemeyip kısa listelere kalamadı.

GODARD ÖLDÜ DİYELER!

Sinema tarihinin en önemli isimlerinden biri olan Jean Luck Godard, ötenazi yaptırarak öldü. Hayatı da ilginçliklerle dolu olan Godard’ın ölümü de şaşırttı. Sık sık sinemaya dair farklı arayışlarla gündeme gelen yönetmenin “sinemayı imah etmek” üzere yaptığı ironi kendisinde hayat buldu. Sinemayı imha edemeyince kendini yok etti. Fransız Yeni Dalga kuramının öncü ismi olan ve filmleriyle çığır açan Godard’ın ölümü sinemada bir sayfanın kapanması olarak yorumlandı.

BOĞAZİÇİ FİLM FESTİVALİ’NDE YAŞANANLAR

Bu yıl 10.’su yapılan Boğaziçi Film Festivali’nde her şey normal ilerlerken ödül töreninde tartışma çıktı. Ödül alan Özcan Alper, kürsüden ‘teröre destek vermek’ ile suçlanan isimlere selam gönderince oyuncu Burak Haktanır seyirciler arasından itiraz etti. Tartışmalar daha sonra büyüyüp medyaya taştı. Günlerce konuşulan olayda oyuncu Haktanır kamuoyundan destek görürken, festival yönetimi açıklama yaparak Özcan Alper’in sözlerini kınadı. Sonrasında festivalde görev alanların bir kısmı istifa etti. Boğaziçi Film Festivali’nin geleceği hâlâ merak ediliyor.

KLONDİKE, SAVAŞ VE KADIN

Yılın en çok konuşulan filmlerinden biri Klondike oldu. Zira 2014’te Ukrayna-Rusya sınırında çatışmaların gölgesinde yaşananları anlatan film festival yolculuğuna başladığında Rusya yeniden işgale girişti. Haliyle filmin anlattıkları daha da kıymetlendi. Sundance ve Berlin başta olmak üzere önemli festivallerden büyük ödüller alan film Türkiye-Ukrayna ortak yapımı olduğu için gurur kaynağımız oldu. Yönetmeni Maryna Er Gorbach, yapımcısı Mehmet Bahadır Er olan film Ukrayna’nın Oscar adayı oldu ancak yabancı dilde film kategorisinde kısa listeye kalamadı.

GÜNDEMİN KURAK GÜNLERİ!

Yeni Türk sinemasının gözde isimlerinden Emin Alper’in yeni filmi Kurak Günler, Kültür Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü’nden aldığı destek sonrası senaryosunu değiştirdiği ve LGBT karakteri eklediği için eleştirildi. Teknik olarak senaryo değişikliğine onay gerekirken Alper’in onay almadan filmi tamamladığı iddia edildi. Konu çok tartışıldı. Vizyona da bu manzarada girildi. Filmin sahipleri süreci iyi değerlendirdi ve ‘sansür’ PR’ı yaptı. Film 10 günde 130 bin kişi tarafından izlendi. Alper’in önceki filmleri en fazla 30 bin izlenmişti.

BOZKIRIN TEZENESİ PERDEYE ÇIKAMADI!

Yılın sonuna geldiğimizde bir mahkeme kararı tartışmalara yol açtı. “Garip Bülbül: Neşet Ertaş” filmi mahkeme kararı ile engellendi. Yapımcı Mustafa Uslu karara anlam veremediğini söylerken, Neşet Ertaş’ın ailesi karardan memnun. Kanaatimizce topluma mal olmuş kişilerin hayatlarının filme alınması için izin gerekmesi mantıksız. Kişilik hakkına halel geliyorsa mahkeme gereğini yapar. Fakat filmi izlemeden böylesi karar verilmesi hala tartışılıyor.

AVATAR REKORLAR İÇİN YENİDEN VİZYONA GİRDİ

Sinema tarihinin en çok hasılat elde eden filmi olan Avatar, 13 yıl sonra devam filmi ile yeniden beyaz perdeye çıktı. Sadece Türkiye’de 1 haftada 600 binden fazla izlendi. ABD gişesinde ise 180 milyon dolar hasılat ile giriş yapmış durumda. Filmin dünya genelindek gişesi 600 milyon doları geçti bile. İlk Avatar

2 milyar 900 milyon dolar ile tüm zamanların en çok hasılat elde eden filmi olmuştu. Avatar: Soyun Yolu’nun da yeni bir rekor kıracağına kesin gözüyle bakılıyor.

TÜRKİYE GİŞESİNDE NE OLDU?

Salgin süreci sonrası sinema salonları hareketli bir dönem yaşadı. Elbette eskiye hemen dönülemedi. Ancak sektörü kendisine getirecek bir coşkudan söz edebiliriz.

2022’de vizyona giren filmler arasında ilk sırada Bergen yer alıyor. 5.5 milyon gişe yapan filmin hasılatı da 160 milyon TL... Yerli bir yapımın listenin zirvesinde yer alması mutluluk verici elbette. Hemen sonrasında ‘Kesişme: İyi ki varsın Eren’in gelmesi de sevindirdi. 2,3 milyon izlenen filmin hasılatı 53 milyon TL civarı oldu. TRT ortak yapımı olan film anlamlı hikayesi ile takdir topladı.

2022’de en çok izlenen 10 filme baktığımızda 4 filmin yerli olduğunu görüyoruz. İlginç bir nokta daha var. Box Office verilerine göre en çok izlenen 10 filmin 8’i fantastik ya da animasyon... Dr. Stranger, Thor, Minyonlar, Aslan Hürkuş, The Batman ve Örümcek Adam filmleri gişenin karakterini yansıtıyor.

FESTİVALLER, FESTİVALLER...

Bağımsız sinemanın yaşam alanı olan festivallerde 2022 hayli hareketli geçti. Uluslararası arenada Türkiye’nin ortak yapımcısı olduğu filmler boy gösterirken, Türkiye’de ise festivaller genellikle tartışmalı ve siyasi söylemli geçti.

TRT ortak yapımı Maryna Er Gorbach imzalı Klondike, Sundunce ve Berlin başta olmak üzere çok sayıda festivalden ödülle döndü. Ruben Östlund’un Hüzün Üçgeni ise Cannes’da Altın Palmiye’ye uzandı. Venedik’te Altın Aslan’a İtalyan yönetmen Luca Guadagnino, Bones And All filmi ile ulaştı.

Türkiye’de ise nisan ayında düzenlenen 41. İstanbul Film Festivalinde Klondike ‘Altın Lale’ye ulaştı. 59. Antalya Altın Portakal Film Festivalinde Özcan Alper’in yönettiği Karanlık Gece büyük ödülü aldı. 29. Adana Altın Koza Film Festivalinde ‘Ela ile Hilmi ve Ali’ en iyi film seçildi. 33. Ankara Film Festivalinde Emin Alper’in Kurak Günler’i en iyi film ödülüne uzandı. 10. Boğaziçi Film Festivali’nde ise en iyi film ödülü Kar ve Ayı’ya gitti.

PEKİ, OSCAR? PEKİ, TOKAT!

2022’de 94. kez düzenlenen Oscar töreninde kazanan Coda oldu. Film, bir dijital platform yapımı (Apple) olarak en iyi film ödülünü almasıyla Oscar tarihine geçti. Jessica Chastain’in ilk defa En İyi Kadın Oyuncu, Will Smith’in ise ilk defa En İyi Erkek Oyuncu Ödülü’nü aldığı gecede Jane Campion, üçüncü kez En İyi Yönetmen Oscar’ını alan kadın oldu.

Elbette ödüllerden daha çok konuşulan Will Smith’in tokadı oldu. Komedyen Chris Rock’ın, eşinin saçlarını kazıtması ile dalga geçmesine öfkelenen Smith, sahneye çıkarak tokat attı. Uzun süre tartışılan olay sonrası Smith Oscar törenlerinden uzun süre men edildi. Özürler, izahlar, gözyaşları da peşi sıra geldi...

AKILDA KALAN BAŞARILI FİLMLER

Son olarak 2022’de vizyona giren ya da festivallerde boy gösteren filmler arasından -bizce- özel olanları işaret edelim.