Kış mevsiminde karın çok mu yoksa az mı yağacağını eskiler ayvaların bolluğundan anlarlarmış. Ayva ağacı bol meyve verirse, kış çetin geçeceğine, karın çok yağacağına inanılırmış. Ayvanın mevsimi geldi. Eski zamanlarda kar gibi güzellikle de ilişkilendirilmiştir. Bu ilişkiye divan edebiyatında da “sevgilinin yüzündeki ayva tüyleri” imgesiyle rastlarız. Dede Korkut masallarına da konu olan bu altın sarısı meyva, soğuk algınlığı için de kullanılan bir şifa kaynağıdır. Yaptığım halk mutfağı araştırmalarında, öksürüğe iyi geldiğine inanılan bir tarife rastlamıştım. Tarife göre ayvanın tepesi kesilip içi oyulduktan sonra, boşluk hakiki tereyağı ile doldurulup bir fırınlı sobada ağır ağır pişiriliyor ve hastaya bu tereyağlı ayva yediriliyor. Sindirim sistemini rahatlatan, şekeri düşüren, tokluk veren bu meyvenin iyi yanları sayılamayacak kadar çok. Gerçekten de ayvada bolca lifin yanı sıra potasyum, A vitamini, magnezyum ve C vitamini bulunur. Taze haliyle yemek elbette en faydalı tüketim biçimi. Üzerine biraz limon sıkmak veya rendeleyip balla karıştırmak ta hoş sonuçlar verebilir.
AT YEMEKLERİNE YAKIŞIR
Ayva, meyve olarak tükeriminin yanı sıra, şekerin ve salçanın mutfağa girişinden önceki dönemlerde, özellikle et yemeklerinde mayhoşluk versin diye saray aşçılarınca sıklıkla tercih edilirdi. Osmanlı saray mutfağında ayvalı yahnilere, kebaplara rastlamak mümkündür. Daha sonraysa içeriğindeki pektin fark edildi ve güzel meyve jölelerinin üretiminde kullanıldı. Besin olduğu kadar cilt bakımında da kullanılan ayva çekirdeklerini bir gece, az bir miktar suda bekletip, oluşan jöleyi cilde sürmek oldukça hoş sonuçlar verebilir. Çok eski ve çok basit bir tarifle, harika bir ayva jölesini geçmiş yıllarda burada paylaşmıştık. Şöyle hatırlatmak gerekirse, ayvaları yıkayın, dörde bölün ve üzerinden bakınca görünecek kadar suyla oldukça kısık ateşte saatlerce kaynatın. Ardından bir gece süzgeçte bırakın ve asla ezmeyin. Akan suyu tekrar ocağa koyun ve harika bir jöle elde edin. Eğer içine süzdükten sonra çekirdeklerini de atarsanız, ışıl ışıl kırmızı bir jöleniz olur ve tadına da doyum olmaz. Gelin bugün birkaç ayva tarifine göz atalım.
Sağlıklı, mutlu pazarlar dilerim.
Ayva Dolması
Ayvalı Muhallebi
-2 ayva -2 su bardağı şeker -1 litre süt -2 yemek kaşığı un -1 yemek kaşığı nişasta -3 yemek kaşığı tereyağı -Bir leblebi kadar damla sakızı -2 yumurta sarısı -Ayrıca 3 yemek kaşığı tereyağı -1 su bardağı ceviz
Ayvaların kabuklarını soyalım çekirdeklerini çıkartalım. Fındık büyüklüğünde doğrayalım ve bir tencereye, bir su bardağı şekerle karıştırarak koyalım. Kısık ateşte ayvalar kendi suyunu bırakıp çekene kadar tencerenin ağzı kapalı şekilde pişirelim. Pişince dövülmüş cevizle karıştırıp soğutalım. Ayrı bir yerde 3 yemek kaşığı tereyağını eritelim ve 2 yemek kaşığı unu hafifçe kokusu çıkana kadar kavuralım. Nişastayı ilave edelim. Sütü ekleyip koyulaşana kadar kaynatalım. Son 10 dakikada şeker ve dövülmüş damla sakızını ekleyelim, karıştıralım. En son yumurta sarılarını ilave edelim. İyice soğuduktan sonra, kalan tereyağını ekleyip mikserle çırpalım. Bir kaseye bir kat muhallebi, bir kat ayva olacak şekilde yerleştirelim. Buzdolabında dinlendirip servise alalım. Afiyet olsun.
