Bezelyenin tam mevsimi. Bu güzel, yeşil baklagil Anadolu tarihi açısından da, dünya beslenme tarihi açısından da oldukça önemli ve bahsi, cüssesinden büyük bir yer kaplamakta.
- Bilim insanları, bulunan ilk bezelye kalıntılarının bundan 45bin yıl önceye tarihlenebileceğini söylüyor. Çatalhöyük ve Aşıklıhöyük başta olmak üzere, Anadolu ve Mezopotamya’nın her yanındaki kazı alanlarında buğday gibi mutlaka rastlanan bir bitki bezelye. İnsanlar çok eski zamanlardan beri püre olarak, hamurların içerisine ekleyerek, haşlayarak, et yemeklerine ilave ederek bezelyeyi kullanagelmişler. Tarıma alıp evcilleştirme işi 4500 yıl öncesine gidiyor. Yine Eski Mısır’da bezelye oldukça önemli bir sebze. Firavun Tutankamun’un mezarında bulunan gıdalardan biri de bezelyeydi ve o tarihlerde Mısır’da bezelyenin farklı üç türünün ekildiği bilinmekte. Aynı zamanda Anadolu’nun en önemli uygarlıklarından biri olan Hititler de bezelyeyi tüketiyordu. Örneğin ekşi maya ile hazırlanmış bir hamura, taze bezelyeyi ezerek ilave edip yoğuruyor, ardından fırınlarda pişiriyor ve üzerine bal döküyorlardı. Gerçekten harika bir tarif. Üzerinde deneysel olarak çalıştığım bu ekmeği, alternatif bir lezzet olarak öneriyorum.
UNUTULMAYAN LEZZETLER
Anadolu’nun bu yerli bitkisi, bir ara unutulsa, mutfakta oldukça geride bir role bürünse de, tamamen kaybolmuş sayılmaz. Mesela Bartın’da “araka” yemeği kabuklu bezelyeden yapılır ve oldukça hoş bir lezzettir. Aynı zamanda iyi bir selüloz kaynağı olan bezelye, bağırsak sağlığını güçlendirir, içerisindeki A vitamini, potasyum ve proteinle hem doyurucu, hem de hücrelerin yenilenmesinde destekleyici bir görev yapar. İçerisindeki flavonoidler sayesinde yaşlanma karşıtı etki yapar ve aynı zamanda kansere karşı koruyucu özellikler gösterir.
- Baklagil oluşu sebebiyle hem tatlı, hem tuzlu tariflere çok uygun olan bu güzel sebzeyle bir çok tarif deneyebilmek mümkün. Bugün, bezelyenin farklı ve modern çağa ait tariflerine bakalım istiyorum.
Naneli Bezelye Püresi
-Bir su bardağı iç bezelye l Bir bağ taze nane -Bir çay bardağı krema -2 yemek kaşığı tereyağı -Tane karabiber l Bir çay kaşığı tuz -Çeyrek limon
- Bezelyeleri haşlayalım. Nane yaprakları, krema, tereyağı ve bezelyeyi karıştırarak blendardan geçirelim. Hazırladığımız püreye limon suyu, tuz ve karabiberi ekleyelim. Haşlanmış veya kızartılmış tavuk ile, patates kızartması ile ya da ekmekler üzerine sürerek servise alalım. Aynı zamanda sandviç hazırlarken içine de sürebilir, patates püresi ile karıştırarak köftelerin yanında servise alabiliriz.
- Afiyet olsun.
Tavuklu Bezelye Köfteleri
-200 g. tavuk eti -Bir su bardağı iç bezelye -Bir fincan kinoa -Bir fincan köftelik bulgur -10 yaprak ıspanak -Bir tatlı kaşığı tuz -Bir çay kaşığı karabiber -Kızartmak için yağ
- Bezelyeleri haşlayalım. Bezelyenin haşlama suyu ile köftelik bulguru ıslatalım. Tavuğu haşlayalım, parçalara ayırıp mutfak robotundan geçirelim. Bezelyeyi ve ıspanağı da ezelim ve tavukla karıştırıp iyice yoğuralım. Baharat ve tuzu ilave edelim. Kinoa ve hafifçe ıslatılmış bulguru ilave edip yoğurmaya devam edelim. 20 dakika dinlendirip kıvamını toparlamasını bekleyelim. Hazırladığımız ıspanaklı, bezelyeli köfte hamurunu şekillendirelim. Kızgın yağda kızartalım ve kağıt havlunun üzerine çıkartalım. Ayrı bir yerde yoğurt, kuru nane, sarımsak ve tuz ile bir dip sos yapalım. Köftelerimizi bu sosla servise alalım.
