Bir kişinin hayatını konu alan, kişisel anılara, belgelere ya da sözlü malzemelere dayanarak o kişinin çok yönlü tanıtılmasını amaçlayan biyografiler, büyük sabır ve titizlik isteyen geniş bir araştırma sürecinin sonucunda hayat hikâyesi anlatılan kişinin müspet ve menfi yönleriyle gelecek nesillere ulaşmasını sağlayan ve tarihsel gerçekliğe dayanan edebi türdür. Çalışılacak kişi kadar çalışan kişinin de önemli olduğu biyografiler, tarihte satır aralarında sıkışıp kalmış detayların gün yüzüne çıkartılması ve kültürel sürekliliğin sağlanması bakımından son derece kıymetlidir. Edebiyat tarihinin en eski türlerinden kabul edilen, özellikle 19. yüzyılda belgelere dayanan tarihe ve ötekinin hayatına duyulan merakın, gerçekçiliğin ve ilerlemeci mantığın yaygınlaşmasıyla hızlanan biyografi yazma geleneği, günümüzde çoğunlukla bireysel teşebbüslerle sürdürülmekte, diğer edebi türlerle iç içe geçerek etki gücünü farklı boyutlarda göstermektedir.
Bir milletin öncü şahsiyetleri üzerine hazırlanan biyografiler farklı yaşamsal tecrübeleri yansıtmakla beraber, toplumsal kimlik ve hafızanın kalıcı olmasını da sağlamaktadır. Dolayısıyla bu tür çalışmaların bireysel teşebbüsleri aşarak milli bilince sahip kurumlar tarafından desteklenmesi son derece mühimdir. 1985’te faaliyete başlayan Türk Kültürüne Hizmet Vakfı, Türk İslam medeniyetinin can damarlarından olan vakıf geleneğini büyük bir titizlikle sürdürerek kültürel mirasın ve milli kimliğin nesilden nesile aktarılmasına öncülük etmektedir. “2023 Cumhuriyetin 100. Yılına Armağan Yayın Projeleri” arasında yer alan “Kültürümüzün Temelini Oluşturan Değerli İnsanlarımızın Biyografileri” kapsamında hazırlanan eserler, biyografi geleneğinin yeniden canlandırılması adına büyük bir girişim olarak değerlendirilebilir. Bu kapsamda kültür hayatına kazandırılan Hac Yolunda Bir Karınca Mehmet Genç (Beşir Ayvazoğlu), Erken Kayan Yıldız Erol Güngör (Beşir Ayvazoğlu), Bayraklaşan Şahsiyet Mehmet Emin Resulzade (Yavuz Akpınar), Aydınlıkla Karanlık Arasında Cengiz Dağcı (İbrahim Şahin), Türkistan Bağımsızlığının Bayraktarı Mustafa Çokay (Abdulvahap Kara) ve Türkçeye Adanmış Bir Ömür Nihad Sami Banarlı (Yakup Öztürk), Cumhuriyetin 100. yılına ve vakfın kuruluşunun 40. yılına kadar hazırlanacak olan biyografi serisinin başlangıç eserleridir. Vakfın Yönetim Kurulu Başkanı Şerafettin Yılmaz, kitapların sunuş yazısında biyografi geleneğinin öneminden ve tarihsel değerinden bahsederken yazma sürecinde özellikle akademik disiplin ve edebi duyarlılığın bütünleşmesinin gerekliliğini vurgular ve vakıf olarak tarih boyunca yetişen değerleri yeni nesillere tanıtmak vazifesiyle bu dizinin planlandığını, tarih yazıcılığında ancak bu tür emek mahsulü ve derinlikli çalışmalarla yol alınabileceğini belirtir.
Resimli Türk Edebiyatı Tarihi ve Türkçenin Sırları başta olmak üzere onlarca kitap ve çeşitli mecmualarda yazdığı yüzlerce yazı ile Türk düşüncesine yön veren, Bin Temel Eser projesinin hayata geçmesine öncülük eden Nihad Sami Banarlı, özellikle Yahya Kemal üzerine çalışmalarıyla büyük şairin külliyatının bugünlere ulaşmasını sağlamıştır. Millî duruş ve duyuş sahibi bir entelektüel olarak Banarlı, Türk-İslam estetiğinin inceliklerini ve zarafetini gelecek nesillere aktarmada öncülük etmesine karşın hakkında yeterince çalışma yapılmamış, eserleri kapsamlı bir incelemeye tabi tutulmamıştır.
Türk Kültürüne Hizmet Vakfı Biyografi Serisi arasında yer alan ve Yakup Öztürk tarafından kaleme alınan Türkçeye Adanmış Bir Ömür Nihad Sami Banarlı, söz konusu boşluğu doldurmaktadır. Daha önce Faruk Nafiz Çamlıbel’in biyografisini ve Bozoklu Osman Şakir’in Musavver İran Sefâretnâmesi ve Fatih’ten 1914 Kuşağı’na Türk Resim Sanatı’nı da çalışan, Yeni Osmanlılar Tarihi, Buhranlarımız ve Üç Tarz-ı Siyaset’i yayına hazırlayan Yakup Öztürk, büyük bir titizlikle kaleme aldığı Banarlı biyografisinde, alışılageldik hayatı-sanatı-düşüncesi-eserleri tasnifinden farklı olarak yazarın hayatını, düşüncesini ve eserlerini tek bir çizgi doğrultusunda değerlendirmektedir. Biyografi yazımına daha uygun olan ancak kurgusal dikkat gerektiren bu yöntem, Banarlı’nın hayatındaki kırılmalar ile eserleri ve düşüncesi arasındaki ilişkiyi ortaya koyması bakımından önem arz eder. Nihad Sami Banarlı ile ilgili daha önceden yapılan çalışmaların yazarın belirli yönlerini öne çıkartıp zaman zaman eksik veya hatalı bilgiler aktardığını belirten Öztürk, yazarın hayatını belgeleriyle birlikte detaylı bir şekilde dikkatlere sunarken Banarlı’nın kitaplarını ilk defa bir bütün olarak değerlendirmeye tabi tutar. Ayrıca Banarlı’nın daha önce hiçbir yerde sözü edilmeyen Edirne yıllarını yazarın şahsi mektuplarına ulaşarak gün yüzüne çıkartan Öztürk, meziyetlerin yanında zaafları da gündeme taşıyarak Türk düşüncesinin, dilinin ve edebiyat tarihinin ihmal edilmiş bir entelektüelini kronolojik bir seyirde çok yönlü olarak değerlendirmektedir.
Ömrünü Türkçeye, Türk kültürüne ve edebiyatına hizmete adayan, Samiha Ayverdi’nin deyimiyle bir vatan meczubu olan Banarlı’nın bu kapsamda biyografisinin hazırlanması, vakfın bundan sonra yayımlayacağı diğer biyografilerin kültür tarihine sunacağı katkıyı haberdar etmekte, kaybolmaya yüz tutan değer ve şahsiyetlerin gelecek kuşaklara aktarılması hususunda umut vermektedir.
