“Şamlı Bir Yahudi’nin Günlüğü” Suriyeli yazar İbrahim Al Jabin’in çok ses getiren roman üçlemesinin ilk kitabı. Kitap, 2007 senesinde yayınlanmasının hemen ardından Baas rejimi tarafından yasaklanmasına rağmen gizlice satılmaya devam ederek, kısa sürede adeta bir “kült” haline geldi. Ünü, Suriye sınırlarını aşarak Arap dünyasına yayıldı, çok sayıda Arap yazar ve entelektüelin dikkatini çekerek çeşitli tartışmalara neden oldu.
Sıradışı ve sarsıcı… İbrahim al Jabin’in kalemini en iyi tarif edecek kelimeler. Şamlı Bir Yahudi’nin Günlüğü’nün yayınlandığı ilk andan itibaren bu denli etki bırakmasının en büyük sebeplerinden birisi de bu. Zira yazar, alışılmışın çok ötesinde bir Suriye hikâyesi anlatıyor okuyucularına. Romandaki karakterlerin ve olayların birbiriyle olan bağlantısı, ilk bakışta karmaşık gibi görünse de, gerçekte tıpkı bir yapbozun parçaları büyük bir ahenge sahip.
SARSICI BİR HİKAYE
Hiç düşmeyen yüksek bir tansiyona sahip olan Şamlı Bir Yahudi’nin Günlüğü’nün en sarsıcı karakterlerinin başında Yahudi İhad geliyor hiç şüphesiz. Suriye’nin kadim halklarından olan Yahudiler, Şam şehrinin tarihinde uzun bir geçmişe sahip. Ancak bunun edebiyata yansıması çoğunlukla belli sınırlar içerisinde olmuş. İbrahim Al Jabin’in, İhad karakteri ile çok cesurca bir iş yaptığını söylemek gerekiyor. Müslüman bir yazarın kaleminden çıkan böylesine sıra dışı bir Yahudi karaktere rastlamak çok nadir karşılaşabileceğimiz bir durum çünkü. Ve İhad’ın hikâyesi, tek bir insanın hikâyesi olmaktan öte, birçok farklı hikâyenin izleyicisi yapıyor bizleri. İbrahim Al Jabin, önemli bir risk alarak kitabının merkezine aldığı Yahudi karakter üzerinden İsrail’i değersizleştirmeyi başarıyor. Milyonlarca Filistinli’yi yerinden eden bu işgal devletini, gerçekte tam da oldukları noktaya yani Suriye Baas Partisi ile aynı yere koyuyor. Zira bunlar İhad’ın huzurunu kaçırma ve hayatını tehdit etme konusunda suç ortaklığı yapıyor.
Yazarın kendisi, günlük şeklinde yazdığı romandaki zaman ve karakter geçişleri arasında daima sahnede kalıyor. Şamlı Bir Yahudi’nin Günlüğü değil sadece okuduğumuz. Kendisi de Şamlı olan İbrahim Al Jabin, karakterlerden biri olarak bize rehberlik ediyor şehrin aydınlık sokaklarında ve karanlık dönemeçlerinde. Şeyh Muhyiddin İbn Arabi gibi, Şam’ın simgesi olan büyük âlimlerin kabrine götürüyor bizi kimi zaman, kimi zaman ise eski şehirde ya da Kasiyun Dağı’nda dolaşıyoruz birlikte. Yol boyunca karşılaştığımız, Linda ve Nur gibi, her yeni karakter ile biraz daha yakından tanıyoruz şehri.
Camide vaaz veren sıradan bir Müslüman iken Amerikan devleti tarafından aranan tartışmalı bir cihatçı lidere dönüşen Muhammed Şevki, en az Yahudi İhad kadar sarsıcı bir iz bırakıyor. Adeta pimi çekilmiş bir bomba gibi satırlar arasında geziniyor… Zengin bir adamın kızıyla evlendikten sonra bir anda hayatı değişen Muhammed Şevki, yine romanın en ilginç karakterlerinden birisi.
İbrahim Al Jabin, Şamlı Bir Yahudi’nin Günlüğü ile suya bir taş atıyor ve yüzeyde beliren her yeni halka ile Suriye halkının hikâyesinin karanlıkta kalan bir başka yönüyle yüzleştiriyor bizleri. Doğu’nun Gözü ve AlJamiado romanları ile devam ediyor oradan oraya savrulan insanların izini sürmeye. Şamlı Bir Yahudi’nin Günlüğü, uzun ve şaşırtıcı bir hikâyenin başlangıcı henüz…
