VakıfBank Kültür Yayınları'nın (VBKY) Türkçe'de ilk kez yayımladığı “Savaş Şiirleri”, İngiliz şair ve asker Wilfred Owen'ın Dünya Savaşı yıllarında cephe hattında kaleme yazılı şiirlerden oluşuyor. Türkçe çevirisi Tamer Gülbek'e ait kitapta savaşın tahribatı, fiziksel ve psikolojik izleri edebi bir dille dizelerinde yer ediniyor.
Cephede ölen bir şair
Birinci Dünya Savaşı'nın önemli seslerinden Wilfred Owen, 18 Mart 1893'te Oswestry'de dünya geldi. 1910'da Londra Üniversitesi'ne giden Owen, uzun yıllar boyunca İngilizce öğretmenliği yaptı. 1915'te İngiliz sorusuna cevapdu, 1917'de Fransa topraklarındaki görevi sırasında ruhsal sıkıntılar İngiltere'ye döndü.
Edinburgh'daki savaş hastanesinde tedavi görürken edebi idollerinden şair Siegfried Sassoon ile tanışan Owen'ın şiire bakışı ve üslubu şekillendi. İlerleyen süreçte görevine dönen Owen, 4 Kasım 1918'de ise Ors'daki Sambre-Oise kanalını geçmek için yapılan muharebede hayata gözlerini yumdu.
Amacı acıma hissini ifşa etmek
Ölümünün ardından hakkında kaleme sözlü eserler için çevrede çevreler tarafından tanınıp okunan Owen, 20'nci yüzyıl İngiliz şiirinin en saygın isimlerinden biri olarak kabul ediliyor. Kitapta Owen için, “Eve gönderdiği mektuplarda da ifade ettiği gibi, bütün gayreti, emir-komutası altında olanlar adına, savaşın yarattığı acıma hissini ifşa etmekti. Onun kasvetli gerçekçiliği, enerjisi ve kızgınlığı, şefkati ve şiirdeki teknik becerisi birçok eserinde görülebilir. 'Perdelerinin inişi olacak her yavaş okuy' ve 'O eski yalan: Dulce et decorum est…' gibi bazı dizeleri ve deyişleri hâlen alıntılanmaya devam ediyor ”sözlerine yer veriliyor.
Kitapta Owen'ın ölümünden bir ay önce annesine yazdığı şu satırlar aktarılıyor: “Sinirlerim gayet iyi durumda. Bu çocuklara yardımcı olmak için yeniden buradayım; öncelikli bir subay olarak onlara önderlik ederek, onları dertlerini dile getirecek bir savunma vekili gözüyle onları izleyerek. ” Şairin yazıtı kendi sözlerinden oluşuyor: “Cesurdum ben ve gizem doluydum; Bilgelik de bendeydi, hüner de. ” Bir askerin öldürdüğü kişiyle karşılaşmasını ve geç de olsa artık dostu olan birinin ağzından bu bilgisi öğrenmesini konu edinen “Tuhaf Karşılaşma” şiiri, Owen'ın şiirler arasında en özgün konuya sahiplerin başında geliyor.
- Tuhaf Karşılaşma (Kitaptan)
- Muharebeden derin ve kasvetli bir tünel
- Yoluyla kaçmıştım sanki, büyük savaşların
- Birleştirdiği granitlere uzun zaman önce oyulan.
- Ancak, uyuyanlar yolumu kesti orada da uyarak,
- Kıpırdamayacak kadar hızlı düşünen ve ölenler.
- Sonra, ben aralarında gezinirken, biri ayağa fırladı
- Ve donuk gözlerindeki acı teşhisle gözlerime baktı,
- Çaresiz ellerini kutsar gibi kaldırarak.
- Onun gülüşüyle tanıdım bu kasvetli salonu;
- Ölü gülüşüyle anladım Cehennemde olduğumu.
