|

Devletin adaleti çalışmıyorsa, kişisel adalet ne güne duruyor?

Michael Winner'in 1974 yılında çektiği Charles Bronson'lu 'Ölümcül Dilek'ten bu yana senaristlere pek çok kez ilham kaynağı oluşturan 'caniler tarafından aile ocağı yok edilmiş dertli baba' teması, Amerikan polisiye sinemasının başarılı yönetmenlerinden Gary Fray'in ellerinde oldukça tazelenmiş bir anlatımla, hukukçuları, sosyologları ve psikologları bir kez daha ciddi bir tartışmanın odağına davet ediyor.

Ali Murat Güven
00:00 - 2/01/2010 Cumartesi
Güncelleme: 21:42 - 1/01/2010 Cuma
Yeni Şafak
Devletin adaleti çalışmıyorsa, kişisel adalet ne g
Devletin adaleti çalışmıyorsa, kişisel adalet ne g

Clyde Shelton, Phildelphia'da eşi ve küçük kızıyla mutlu bir hayat süren başarılı bir yatırımcıdır. Bir akşam evini basan iki hırsız, eşini ve kızını vahşice öldürür, onu da ölümcül bir şekilde yaralar. Ancak, katiller kısa süre içinde yakalanacaktır. Olayın dosyasıyla da Başsavcı Yardımcısı Nick Rice ilgilenmeye başlar.

Shelton, ailesini darmadağın eden her iki suçlu için de mahkemeden ölüm cezası çıkacağına kesin gözüyle bakmaktadır; ancak tutuklulardan biri diğer ortağı aleyhine tanıklık yapma karşılığında "ceza indirimi" talep eder ve savcılık da onun bu isteğini uygun görür. Shelton bu pazarlığa itiraz etse de sonuç değişmeyecektir. Sonuçta, canilerden biri ölüm cezasına çarptırılıp uyuşturucu iğneyle idam edilir, diğeri ise olayı aydınlatıcı tanıklığı karşılığında yalnızca 10 yıl hapis cezası alarak paçayı ucuz kurtarır. Aradan yıllar geçer ve ikinci katil cezasını tamamlayarak serbest bırakılır; fakat özgürlüğüne kavuşmasından çok kısa bir süre sonra meçhul biri tarafından vahşice öldürülür. Doğal olarak, polisin kuşkusunu üzerinde toplayan bir numaralı isim de Shelton'dur. Hayatı o korkunç geceden sonra bir daha asla toparlanmamak üzere dağılmış bulunan kahramanımız, cinayet suçlamasıyla tutuklanıp cezaevine konulur...


POLİTİK BİR TAVIRLA HAREKET EDEN SİYAHÎ YÖNETMEN

"Cuma" (Friday, 1995), "Düzeni Boz" (Set It Off, 1996), "Müzakereci" (Negotiator,1998), "Bağımsız Bir Adam" (A Man Apart, 2003), "İtalyan İşi Soygun" (Italian Job, 2003) ve "Soğukkanlı Ol" (Be Cool, 2005) gibi polisiye-süreven filmleriyle tanıdığımız 1969-New York doğumlu siyahî yönetmen Felix Gary Gray, bilinçli bir politik tercih olarak, başrolünde kendisi gibi siyahî sanatçıların yer aldığı senaryoları beyazperdeye uyarlamaya özel bir önem veriyor. Bu da onun Hollywood'da uzun yıllar boyunca genelde olumsuz karakterleri simgeleyen siyah Amerikalıları "beyazlarla eşit haklara sahip onurlu vatandaşlar" şeklinde yeniden tanımlama yönündeki mücadelesinin sıkı takipçileri açısından en bildik dışavurumu…

Gray'in, aşırı tanıdık bir öyküyü oldukça başarılı bir sinema diliyle tazelemeyi başardığı son filmi "Adalet Peşinde"de de bu klasik duruşundan vazgeçmediğini ve siyah Hollywood'un yükselen yıldızlarından Jamie Foxx'u adaletin koruyucusu bir başsavcı pozisyonuna yerleştirdiğini görüyoruz. Rolüne oldukça yakışan bu tercihin tam karşısında ise son yıllarda "Beyaz Hollywood"un aksiyon sineması karakterlerinde sıklıkla görmeye başladığımız bir başka taze yüz, Gerard Butler var.

Bu yapım için bayat bir öykü demiştik ya; 1970'lerin hızlı yönetmenlerinden Michael Winner'ın "Ölümcül Dilek" (Death Wish) serisini bilen okurlarımız, bu bayatlığın ta nerelerden kaynaklandığını çok daha iyi hatırlayacaklardır hiç kuşkusuz…

İnsanlara çağdaş hukuk düzeninden umudu kestirip onları kendi bireysel adaletlerine yönelttiği iddiasıyla vaktiyle sosyologlar ve hukukçular tarafından ağır bir dille eleştirilen bu film, yapılan onca eleştiriye karşın izleyicinin teveccühüyle karşılanıp zamanla "one-man justice" (bireysel adalet) öyküleri odaklı bir serüven sineması alt-türünün de öncüsüne dönüşecekti. "Ölümcül Dilek"in pehlivan tefrikasına dönüşen devam bölümlerinin yanı sıra, 2000'lerde Jodie Foster'li "Cesur Biri" (The Brave One, 2007) ve Kevin Bacon'lu "Ölüm cezası" (Death Sentence, 2007) gibi genel kalite açısından hiç de fena sayılmayacak kordelalarla sürüp giden bu tartışma, kendisini "uygar" diye tanımlayan kimi ülkeler kamu vicdanını rahatlatmayan yetersiz birer adalet sistemine sahip oldukça gerek sinemacıların, gerekse toplumbilimcilerin gündeminde kalmaya devam edecek gibi görünmekte…

Sonuçta, "İntikam Peşinde", orta hâlli bir hafta sonunun en dişe kovuğa gelir filmi olarak, özellikle "bireysel intikam" alt-türünün beyazperdedeki tarihsel seyrini yakından takip edenlerin ilgisini hak ediyor. Ancak, çocuklar için uygun olmayan sahneler ve yoğun şiddet içerdiği unutulmadan, daha ziyade erişkin eş-dostla izlemeye müsait bir gösteri bu…


ADALET PEŞİNDE / Law Abiding Citizen

Yapım Yılı ve Ülkesi: 2009, ABD yapımı

Türü ve Süresi: Polisiye serüven / 109 dakika

Yönetmen: Felix Gary Gray

Senarist: Kurt Wimmer

Görüntü Yönetmeni: Jonathan Sela

Özgün Müzik Bestecisi: Brian Tyler

Kurgucu: Tariq Anwar (Tarık Enver-Hindistan kökenli İngiliz)

Yapım Tasarımcısı: Alex Hajdu

Sanat Yönetmeni: Jesse Rosenthal

Set Dekoratörü: Chryss Hionis

Makyaj Tasarım Ekibi Şefi: Sarah Mays

Saç Tasarım Ekibi Şefi: Diane Dixon

Kostüm Tasarımcısı: Adrienne Bearden

Oyuncular: Jamie Foxx (Başsavcı Yardımcısı Nick Rice), Gerard Butler (Clyde Shelton), Colm

Meaney (Dedektif Dunnigan), Bruce McGill (Jonas Cantrell), Leslie Bibb (Sarah Lowell), Viola

Davis (Belediye Başkanı), Michael Irby (Dedektif Garza), Regina Hall (Kelly Rice)

İthalatçı Şirket: Fida Film

Dağıtıcı Şirket: Warner Bros.

İçerik Uyarıları: Vahşi şiddet sahneleri, kaba diyaloglar ve bir bölümünde de tecavüz içerdiğinden dolayı, 18 yaşından küçük izleyiciler ve bu tür temalardan hoşlanmayanlar için uygun bir film değildir.

Resmî İnternet Sitesi ve Fragmanı: http://www.lawabidingcitizenfilm.com/

Yıldız Puanı: * * 1/2


AŞKA RUHUNU KAT

Yapım Yılı ve Ülkesi: 2009, Almanya yapımı

Yönetmen: Fatih Akın

Oyuncular: Adam Bousdoukos (Şef Zinos Kazantsakis), Moris Bleibtreu (Illias Kazantsakis), Birol

Ünel (Şef Shayn Weiss), Anna Bederke (Lucia Faust)

İçerik Uyarıları: Bir kaç bölümünde cinsellik/çıplaklık, yanı sıra da bol miktarda argo diyalog içerdiğinden dolayı, 18 yaşından küçükler ve bu tür temalardan hoşlanmayanlar için uygun bir film değildir.

Yıldız Puanı: * * 1/2


AŞKIM / Chéri

Yapım Yılı ve Ülkesi: 2009, İngiltere-Fransa-Almanya ortak yapımı

Yönetmen: Stephen Frears

Oyuncular: Michelle Pfeiffer (Lea de Lonval), Frances Tomelty (Rose), Tom Burke (Wicomte

Desmond)

İçerik Uyarıları: Bir kaç bölümünde cinsellik/çıplaklık içerdiğinden dolayı, 18 yaşından küçükler ve bu tür temalardan hoşlanmayanlar için uygun değildir.

Yıldız Puanı: * * 1/2


YAHŞİ BATI

Yapım Yılı ve Ülkesi: 2009, Türkiye yapımı

Yönetmen: Ömer Faruk Sorak

Senarist: Cem Yılmaz

Oyuncular: Cem Yılmaz, Ozan Güven, Demet Evgar, Özkan Uğur, Zafer Algöz

İçerik Uyarıları: Genel olarak her yaştan izleyici kitlesine uygun olmakla birlikte, bazı argo espriler ilköğretim çağı çocukları için uygun olmayabilir.

Yıldız Puanı: * * 1/2


14 yıl önce