Son yılların trend sözü: “İkinci beyin bağırsak”. Peki bu ne anlama geliyor? Birçok açıdan bağırsak beyine benzer özellikler taşıyor. Örneğin, onun da beyin gibi çok sayıda sinir hücresi var, kararlarını kendi başına alıyor, tıpkı beyin gibi hatırlıyor. Bağırsak, yediğimiz içtiğimiz besinlerin insan vücuduna geçtiği bir sınır kapısı gibi. Burada her şey yolunda olursa, güvenli ve doğru besin ögeleri içeri giriyor, sorunlar olursa değerli olanlar geçemediği gibi, değersizler de vücudumuza sızıp sorun çıkartabiliyorlar.
HAZIR GIDALARDAN UZAK DURUN
Bağırsaklar vitamin, minerallerin geçişini sağladığı gibi, bazı uyarıcı hormonların ve koruyucu enzimlerin de insan vücuduna girişini sağlıyor. Üstelik parkinsondan otizme, psikolojik problemlerden anemiye birçok hastalığın sebeplerinden birinin de bağırsaklardaki işleyiş bozukluğu olduğu bilim insanlarınca kanıtlandı. Yani iyi bir yaşamın olmazsa olmazlarından biri, bağırsak sağlığı… Temelde, bağırsak sağlığımızın bozulmasının birkaç sebebi var. Ev yapımı gıdalardan uzaklaşıp ayak üstü, kuru gıdalar tüketmeye alışmak, paketli, hazır ürünlere ağırlık vermek, asitli, şekerli, boyalı içecekler, stres ve su tüketiminin zayıf olması. Özellikle paketlenmiş ürünlerdeki koruyucu maddeler, bağırsak floramıza büyük zarar veriyor. Doğru probiyotik bağırsakta oluşamadığında, vücut sağlığı için gerekli enzim, hormon, vitamin ve mineral dengesi bozuluyor. Bu, özellikle anne ve anne adayında olduğunda, bebeğin bedeni de etkileniyor. Her yaşta sağlıklı olabilmek için yapmamız gereken ilk şey, hazır gıda tüketmekten vazgeçmek. Bundan sonra doğal dengeyi kurabilmek için probiyotik takviyesi yapmalıyız. Şükürler olsun ki, kolay ve lezzetli kaynaklarımız var. Bunların ilki yoğurt. Yoğurdumuzu hindistan cevizi sütü ile karıştırarak farklı bir probiyotik yiyecek çeşidi oluşturabiliriz. Tıpkı yoğurt gibi mayalayabildiğimiz kefir de artık çok sık kullandığımız başka bir probiyotik süt ürünü. Günümüzde badem, hindistan cevizi, ceviz sütleriyle ve taze tahinle, hatta robottan geçirilmiş yağlı tohumlarla da kefir yapılıyor. Peynir, yoğurttan yapılmış tereyağı ve ayran da probiyotik içerirler. Şalgam, boza gibi içeceklerimiz de bu açıdan oldukça değerlidirler. Turşu ve sirke, ev yapımı olduğu sürece probiyotik kaynağıdırlar. Sosyal medyada da karşılaşabileceğimiz kombucha, kvas ve kimchi de diğer kültürlerden tanıdığımız, adını duyduğumuz bazı probiyotik besinler. Ayrıca Berk Balbay, “salma” adında bir probiyotik tarifi verdi. Robottan geçirilmiş karnabahar, körpe karnabahar yaprakları, aronya meyvesi, zerdeçal, kırmızı biber, kaya tuzu, zencefil, bir yemek kaşığı bal, su ilave edilmeden bir kavanozda karıştırılıp, birkaç günde bir kapağı açılarak gazı çıkartılıyor. 15-20 gün sonra tüketime hazır, değerli bir probiyotik kaynağına dönüşüyor. Bugün, sofralarımızı zenginleştirmek ve yeni probiyotikleri vücudumuza kazandırarak daha da sağlıklı olabilmek için bu tariflere yer vermek istedim. Sağlıklı, mutlu pazarlar dilerim.
Lahana turşusu
- 300 g. lahana iç yaprakları ve ortası
- 1 yemek kaşığı kaya tuzu
- 1 havuç
- 1 küçük kök zencefil
- 1 tatlı kaşığı toz zerdeçal
Lahananın sert yaprakları ve ortasını ince ince kıyalım. Üzerine tuz serpip iyice karıştıralım. Havuç ve zencefili halka halka doğrayalım. Bir kavanoza lahana, zencefil ve havucu sıra sıra basarak dolduralım. Hava kalmayacak şekilde doldurduğumuz kavanozun üstüne bir bütün lahana yaprağı koyalım. 10 gün sonra tüketime hazırdır. Afiyet olsun.
Isırgan kefiri
- 1 yemek kaşığı kefir mayası
- 2 su bardağı ısırgan otu suyu
- 1 tatlı kaşığı bal
- 2 yemek kaşığı pekmez
- 4 su bardağı içme suyu
- Birer yemek kaşığı kuşburnu, mürver kurusu, kuru çekirdekli üzüm, yaban mersini kurusu
- Birer portakal ve limonun kabukları ve suyu
Ilık su, pekmez ve kefiri 24 ila 48 saat mayalayıp, su kefiri elde edelim. Su kefirini süzüp kefir mayalarını ayırdıktan sonra, blenderdan geçirdiğimiz ısırgan otunu el veya tahta kaşık, tülbent yardımıyla sıkıp ezerek suyunu çıkartalım. Limon ve portakalın kabuklarını rendeleyelim, suyunu sıkalım. Bir kavanoza su kefiri, kuru meyveler, ısırgan otu suyu, limon ve portakal kabukları ile sularını ilave edip ağzını tülbentle kapatalım. Bir hafta sonra kefirleri alabilir ve servis edebiliriz. Afiyet olsun.
*Bu tarifte ısırgan otu yerine maydanoz, dereotu veya rengi hiç fark etmeksizin çay kullanabiliriz. Yeşil yapraklı bitkilerle hazırladığımızda yüksek oranda C vitamini içereceğinden, tam bir şifa deposuna dönüşür.
Tatlı kvas
- 2 tatlı kaşığı toz maya
- 3-4 dilim ekşi mayalı ekmek veya çavdar ekmeği
- 250 gram çekirdekli kuru üzüm
- 2 çay bardağı pekmez
- 5 litre içme suyu
Ekmekleri küp küp doğrayıp fırında kurutalım. Mayayı 2 su bardağı ılık suyla karıştıralım ve köpürene kadar bekleyelim. 5 litrelik bir kavanoza boşaltıp üzerine ekmeklerin yarısını ilave edelim, kavanozun ağzını bir tülbent ile örtelim. Kabarma oluşana kadar bekleyelim. Ardından kuru üzüm, pekmez ve kalan ekmekleri ilave edelim. Ilıklaştırdığımız suyu üzerine ekleyelim ve tülbentle kapatıp 1 gün süresince mayalayalım. Kvasımızı tülbentten dibini kaldırmamaya çalışarak süzüp buzdolabında bir gece bekletelim. Servise hazırdır, afiyet olsun. *Bu tarifi kuru incir, hurma, kayısı, taze meyveler ile, ekmek ve maya ilave etmeden de yapabilmek mümkün.
