Gelincik çiçeğiyle de akraba olan haşhaş, bin yıllardır Anadolu’da üretilen, tüketilen bir bitki. Hitit metinlerinde “haşşika” adıyla geçtiği düşünülen haşhaş, orta Anadolu’da diğer bölgelere oranla daha fazla tüketilir. Hindistan’dan İran’a, oradan Mısır’a ve Roma devletine kadar bir çok eski uygarlığın tarihinde yeri olan haşhaşın eski çağlardan beri yetiştiği en önemli bölge, bugün de hemen akla gelen Afyonkarahisar. Bugünkü Şuhut ilçesindeki arkeolojik kazılarda bulunan sikkenin üzerinde buğday ve haşhaş betimlemeleri oluşu, Selçuklu dönemi çinilerinde haşhaş tasvirleri bulunması ve Osmanlı İmparatorluğu yazmalarında, yemek tariflerinde, Bursa Kanunnamesi içerisinde, Evliya Çelebi’nin seyahatname notlarında adının geçiyor olması aslında her dönem önemli bir rol üstlendiğinin ifadesi. Geçen haftalarda bahsettiğim nevruziye macununda haşhaş tohumları, tarçın, zencefil, kişniş, havlıcan, sandal ağacı, misk gibi bitkilerle karıştırılır.
LEZZETLİ BİR KAHVALTILIK
Beyaz, sarı ve siyah renkleriyle bildiğimiz haşhaşın taze ot haliyle, tohumlarıyla sofralarımızda geldiği şehirlerimizden biri de Burdur. Öyle ki pilavı, helvası, çöreği ve salatası yapılıyor. Bizim bildiğimiz tahin pekmez karışımının bir benzeri olan “haşhaş karması” da burada yapılan lezzetli bir kahvaltılık. Tuzlu kurabiyelerin üzerinde, hamurların içinde yer alan haşhaşın bir kaç tarifini paylaşalım bugün. Sağlıklı ve mutlu bir hafta sonu dilerim.
HAŞHAŞLI ÇÖREK
-4 su bardağı un
- 1 su bardağı su
- 1 su bardağı süt
- 1 çay kaşığı şeker
- 1 tatlı kaşığı tuz
- Bir paket kuru maya
- 1 su bardağı sıvıyağ
- 3 su bardağı ezilmiş haşhaş
- Yağlamak için biraz sıvı yağ
- 2 yumurta
Bir çay bardağı içine yarı yarıya ılık su, şeker ve kuru mayayı koyalım ve kabartalım. Unu eleyip ortasını açalım. Ilık su ve sütü karıştıralım. Maya, tuz, sulu sütü ilave edip yoğuralım. Ayrı bir yerde ezilmiş haşhaş ve sıvıyağı karıştıralım. Mayalanmış hamuru az sıvıyağ sürülmüş tezgaha yayıp iyice açalım. Ellerimizi de hafifçe yağlarsak çok kolay genişletiriz. İyice açtığımız hamura yağlı haşhaşı iyice sürelim. Ortasına bir delik açıp dışa doğru kıvıra kıvıra rulo yapıp kendi etrafında dolayalım. Hamuru tekrar açalım ve düz bir şekilde ikinci kez rulo yapalım. Yağladığımız tepsiye kenardan içe doğru dolayarak tepsiye yerleştirelim. Yarım saat dinlendirelim ve kabarmasını bekleyelim. En son üzerine çırpılmış yumurta sürelim ve 180 derecedeki önceden ısıtılmış fırında 30 dakika pişirelim. Afiyet olsun.
HAŞHAŞLI PİLAV
- 2 su bardağı bulgur
- 1 su bardağı haşhaş tohumu
- 4 yemek kaşığı tereyağı
- Bir tatlı kaşığı tuz
- 3,5 su bardağı su
Bulguru yıkayalım. Tencerede tereyağını eritip bulgur ve haşhaşı ilave edelim. Tuzlu suyu ilave edip karıştıralım. Kısık ateşte ağzı kapalı olarak suyunu çekene kadar pişirelim. Afiyet olsun.
HAŞHAŞ HELVASI
- 1 su bardağı pekmez
- 1 su bardağından bir parmak az şeker
- 2 su bardağı ezilmiş haşhaş
- 1 su bardağı ceviz
- 1 yemek kaşığı zeytinyağı
- 1 tatlı kaşığı tarçın
Pekmezi bir tencerede bir iki parmak azalana kadar kaynatalım. Şeker ve tarçını ilave edelim. Haşhaş ezmesini ekleyelim, karıştıralım. İrice dövdüğümüz cevizleri ekleyelim. Ocağı kapatıp hızla macun olana kadar karıştıralım. Bir tepsi ya da mermer tezgahı zeytinyağı ile yağlayalım. Helvayı döküp bir parmak kalınlığında yayalım. Ilık bir hale gelince bıçak ya da elle şekil verelim. Soğutup servise alalım. Afiyet olsun.
