Toryler (Muhafazakar Parti) Brexit için umut besledikleri liderlik yarışında seçtikleri kişinin, Boris Johnson’ın, demokrasilerine zarar vereceklerini hatta parlamentoyu dondurma talebiyle bir darbeye cesaret edebileceğini bilselerdi yine aynı kişiyi seçmeye cesaret edebilirler miydi?
İngiltere tarihinde parlamenter sistemin temeli çok ağır bedeller ödenen Hastings Savaşı ile atıldı. İngiltere’ye 9. yüzyılda gerçekleşen Norman istilalarının akabinde bu savaşla birlikte ilk meclis kurularak Magnum Consilium adı verildi. 1066’lardan günümüze geldiğimizde, şuna açık bir şekilde şahit olmaktayız: İngiltere parlamentosu Brexit darbesi ile çok sancılı bir sürece girmiş durumda.
İngiltere Başbakanı, ne pahasına olursa olsun zor bir Brexit istiyor. Parlamentoyu askıya almaktan çekinmedi. Askeri diktatörlükten bekleyeceğiniz türden bir hareket. “Öfke”, “darbe”, “kötü muamele”, “başarısız devlet statüsüne” giren bir ülke, İngiltere “muz cumhuriyeti”, Boris Johnson ise bir “diktatör”. Bu ifadeler, ülkenin sosyal demokrat entelijansiyasından 72 yaşında bir gazetecinin ülkenin hali hazırdaki Brexit kördüğümü için kullandığı ifadeler.
Boris Jonhson’ın son hamlesini ve Brexit sonrası ülke içi çekişmeleri “iç savaş” olarak nitelendiriyor. Her ne kadar iç savaş bize göre Afganistan’da bir bombanın patlaması veya Boko Haram’ın bir okul basması gibi algılansa da bu İngiltere’nin iç savaşı. İngiltere Başbakanı, halkın oyu ile seçilen parlamenterlerin görevlerini ifa etmelerini dondurarak bir takım düzenlemelerde bulunma girişimi, İngiltere’nin demokrasi bağlamındaki ününü baltalayan cinsten.
Hatırlanıldığı üzere Theresa May, AB ile yaptığı “boşanma anlaşmasını” daha önce 3 defa parlamenterlere sunmuştu ve 3 defa reddedilmişti. Bu şekilde May’in istifasına karar verilmişti. Akabinde yerine gelen Johnson, Avam Kamarası tarafından reddedilmeyi riske etmek istemeyip Kraliçe 2. Elizabeth’ten parlamentonun görev ve yetkilerini askıya almasını talep etti. Bu durum İngiliz kamuoyunda “Britanya darbesi” (a very British coup) olarak nitelendirildi. Bu darbe Chris Mullin’in 2006 yılında İşçi Partisi lideri olarak seçimlerden galip gelen Harry Perkins’i anlattığı “Pek İngilizvari Bir Darbe” kitabında anlatılanlardan farksız. Tek fark kraliyetin Johnson’a destek verirken o dönemde Perkins’e muhalif olmasıdır.
Gelinen noktada milletvekilleri, elbette Johnson’ın onları kışkırtmasını engellemeye çalışacaklardır. Şaşırtıcı bir şekilde, bu seçilmemiş Başbakan şimdiye kadar yalnızca bir gününü House of Commons’da geçirdi ve şimdi göreve geldikten beş hafta sonra parlamenterlerin görev ve yetkilerini dondurmak istemekte. Ülkedeki bu siyasi durum bir iç karışıklık ortamı oluşturarak halkı demokrasi arayışına iletti. Johnson’ın bu en son manevrasının bir siyasi elit tarafından yapılan “korsan eylem” olduğu bilincini taşıyan binlerce kişi ülkenin çeşitli yerlerinde protestolara başladı. Amaçları, yöneticilere güvenerek oyladıkları Brexit sürecinin demokrasiye olan inançlarını zedelemeden nihai bir sonuca varması. Halk, Toryler’in kaçmalarına izin vermek istemiyor. BBC, Boris Johnson’ın parlamentoyu iptal kararının ardından Westminster’dan kesintisiz 10 saat canlı yayın gerçekleştirdi.
Hükümet kamuoyunu Brexit’e hazırlamak amacıyla geçen Pazar günü “Get ready for Brexit (Brexit için Hazır Ol) kampanyası başlattı. Londra’nın belirlenen yerlerine bilboardlar asıldı. Kupa, tişört gibi ürünlerle çeşitli tanıtım malzemeleri insanlara dağıtılmak için hazır. Tüm bunlar gerçekleşirken seçtikleri parlamenterlerin söz haklarının engellemesine karşı çıkan ve protestolarına devam eden halkın taleplerini ve isteklerini göz önünde bulunduran herhangi bir adım atılmadı. Brexit anlaşma planlamasından sorumlu Bakan Michael Gove “Düzenli bir Brexit’in yalnızca milli öneme sahip bir konu olmadığını aynı zamanda ülkenin yumuşak gücünü ve itibarını etkileyen ortak bir sorumluluk olduğunu” ifade etti. Anketlere göre ise, ülkenin yarısı İngiltere’nin AB’den 31 Ekim’de ayrılmasının muhtemel olduğunu düşünüyor. Sonuç olarak İngiltere Başbakanı Boris Johnson’ın parlamentoyu askıya alması, içerisinde çok soru işareti muhteva eden “Brexit kördüğümünün” sonuçlanmasının sadece dokuz hafta uzakta olduğu anlamına geliyor.
