İngiltere’nin koronavirüse ilk cevabı kontrollü sürü bağışıklığı yani “herd immunity” denen bir Politika oldu. Bu politikanın tezi, hastalığın temel risk grubu olan yaşlıların evde kalmasını sağlayarak onun dışında ekonomiyi etkilemeyecek oranda insanların çalışma hayatlarına katılmasını sağlamaktı. Bu süreçte oluşan vakaları da hastanede tedavi etmek hedefti. Tedavi edilemeyen belirli sayıda insanın da ölmesini tolere etmek, ki İngiltere Başbakanı Boris Johnson “Pandemiyi kontrol altına almaya çalışsak da sevdiklerimizi kaybedeceğiz hazır olun” sözleri ne kadar realist olsa da ülkede tepki çekmişti. 16 Mart 2020 sabahına uyandığımızda İngiltere’de hükümetin söylemleri bir anda değişti. Dünya’nın en prestijli tıp okullarından İngiltere’deki Imperial College’ın “koronavirüs modellemesinden” sonra bir anda işin rengi değişmiş oldu.
Boris Johnson resmi açıklamada bulunarak halkı evden çalışmaya teşvik etmesi, 12 haftalık fiziksel mesafeyi korumayı önermesi bir kaç gün sonra restoran, spor merkezleri gibi toplu mekanların resmi olarak kapanması ile daha da keskin kararlar alınmış oldu. Kısaca, kısmen virüsün hafifletilmesinin hala 250.000 ölüme yol açacağını gösteren bir analiz sayesinde Boris Johnson hükümeti tepkilere de dayanamayıp bir vites değiştirmiş oldu. Koronavirüs sürecinin ne kadar süreceğine dair resmi makamlardan yapılan bir açıklama yok. Ama benim gördüğüm kadarıyla İngiltere’de fiziksel mesafesi koruma kuralı ile birlikte marketlerde dahi insanlar sırayla tek tek alışverişe alınıyor.
Hükümet bu önlemleri almasa da İngilizler bu konuda bilinçli çıktı. Hükümetin resmileşmeden önceki tavsiye niteliğinde evden dışarı çıkmayın uyarılarının ve kalabalık alanlardan uzak durulması tavsiyelerinin halkta bir karşılığı var. Yani ülke katı yasaklar getirmeden, halk bu uyarıları göz ardı etmeden, sokaklardan, kalabalık mekanlardan çekilmeye başlamıştı zaten. Tabi, Birleşik Krallık içerisinde bazı çatlak sesler de oldu. İskoç özerk yönetiminin tıp konusundaki başdanışmanı Dr. Catherine Calderwood gibi evden dışarı çıkmama kuralına uymayıp istifa edenler de oldu. Calderwood, ailesiyle birlikte ikinci evlerini ziyaret ettiği için polis tarafından uyarıldıktan sonra istifa etti. Hükümetin en dikkat çekici atağı yasaklar getirmeden mali önlemleri açıklaması oldu. Maliye Bakanı Rishi Sunak İngiltere’de Koronavirüs’ten etkilenen işletmeler için 330 milyar sterlinlik garanti paketi açıkladı. Bu rakam İngiltere GSYİH’sının yüzde 15’ine eşdeğer bir rakam.
İngiltere’de hükümet pandemi krizinin ilk günlerinde erken önlem almama konusunda çok sert eleştirilerde bulundu. Şimdilerde ise İngiltere’de hükümet yetersiz test ve koruyucu ekipman eleştirilerine maruz kalıyor. Test sayısı konusunda Almanya ile kıyaslanıyor. Almanya, günlük 90 bin kadar test yaparken halk İngiltere’nin 10 bin civarında yapmasına bir anlam veremiyor. Yani, İngiltere’de test kitlerinin yetersizliği bir siyasi sorun haline gelmiş durumda. Bu nedenle, Sağlık Bakanı Matt Hancock, ay sonuna kadar günde 100 bin test yapmayı hedeflediklerini açıkladı. Durum ne olursa olsun, Johnson hükümetinin bu pandemic sınavını geçip geçmeyeceği özellikle Brexit’in (İngiltere’nin Avrupa Birliğinden ayrılması) devamlılığı adına merak konusu. Hükümet bir an evvel bu krizi atlatıp Brexit sürecine devam etmek istiyor. Hatırlanacağı üzere, İngiltere AB’den ayrılmadan önce 11 aylık geçiş süreci yani ayrılığa hazırlık süreci kararı alınmıştı. Şimdi bu kararın ne olacağı merak konusu. Geçtiğimiz hafta, Best for Britain anketine göre yüzde 64’lük bir kesim geçiş sürecinin pandemiden dolayı uzatılması gerektiğini savunuyor.
Öte yandan koronavirüs teşhisiyle hastanede olan Başbakan Boris Johnson da kabinesini yönetmeye hastaneden devam ederken, bazı milletvekilleri tarafından (tory’ye bağlı milletvekilleri) İkinci Dünya Savaşında sağlık durumuna ragmen yönetime devam eden Churchill gibi davranmakla suçlanıyor ve yerine bir başkasının geçmesine izin verilmesi için zorlanıyor.
İngiltere’deki durumdan, küresel düzleme geçecek olursak, elbette kimileri bu pandemi krizinin müesses nizamın bizi “nizama” getirmek ve kontrolü altına almak için bilinçli olarak oluşturulduğu kanaatinde. 5G istasyonlarının gizli gizli kurulduğunu söyleyenler dahi var. Bunu böyle bir korku filmi veya “Ben bir efsaneyim“ film sahneleri gibi okumak bizi çaresizliğe ve korkuya sürükler. Zaten akıllı telefonlarımıza kavuştuk kavuşalı takip edilmiyor muyuz? “Ne oldu?” derseniz bu pandemi ile, evet, ülkeler akıllı telefonlarla vatandaşlarının vücut ısısına kadar takip etmeye başladılar. Çin’de hükümet akıllı telefonları takibe alarak, çok sayıda yüz tanıyan kameralar kullanarak, ve vatandaşlarını tıbbi durumları ve vücut ısılarını kontrol etmeye ve raporlamaya zorladı. Çin otoriteleri Koronavirüs şüphelilerini teşhis etmek ve bu şüphelileri izleyerek onların kimlerle temas ettiğini belirlemek imkanına sahip oldular. Ortadoğu’ya bakacak olursak İsrail de koronavirüs ile mücadelede istihbarat kaynaklarını kullandı. Netanyahu, İsrail parlamentosundaki komitenin karşı çıkmasına rağmen vatandaşları izleme ve takip etmede Mossad için geliştirilen istihbarat teknolojilerinin kullanılması emrini verdi. “Big brother is watching us (Büyük birader bizi izliyor)” durumunun yeni olmadığını biliyoruz. Koronavirüs süreci, bu denetleme ve tahakküm altına alma durumunu sadece hızlandırmış oldu. Yani, bir nevi kademe atlattı. Şimdiye kadar bunu şiddetle reddeden ülkelerde dahi bu tarz denetleme teknolojileri bu 21. Yüzyıl pandemisi ile ön plana çıkacak.
