Ticari faaliyetlerde uyulması gereken yasal ve yasal olmayan, etik değerlere bağlı bütün kurallara da ticari ahlak denilmektedir. Ticaretin ruhu, doğruluk, güvenlik, satın alma parasıyla nîmeti veren tüketiciye karşı fevkalade nazik ve terbiyeli davranmaktır. Bu hususların birinde kusur eden, ticaretin ruhunu hırpalamış, dolayısıyla kendi kazanç yollarını tıkamış olur. Yalan yere yemin etmek, malın ayıbını gizlemek, malda bulunmayan niteliklerle malı övmek, maliyeti yüksek göstermek, mal darlığından yararlanmak gibi yollarla tüketicileri etkileyerek son günlerde otomobillerde ve konutlarda görülen muazzam fiyat artışlarıyla piyasa fiyatının üzerine çıkmak “fahiş fiyat” olur ve haram kazançtır. Bu nedenlerle ticari ahlak, en az ürün ve hizmet kalitesi kadar önemlidir. Ticaret hayatında iyi niyet kurallarına aykırı, aldatıcı, yanıltıcı söylemler ve davranışlar, hem rekabetin kötüye kullanılmasıdır hem de ahlaksızlıktır.
Ticarette çok para kazanma isteği, satıcıları çok kolay teslim almaktadır. Pazarlamacıların “vampir iştahı” dedikleri çok satmak için satıcıların ticarette yapabileceklerinin haddi hesabı yoktur. Yılların büyük işletmeleri bozuk ürünleri bilerek sattığı görülebilmektedir. Mağazalarından ürün satın alan tüketicilerin birkaç gün sonra şikâyet etmeye geleceğini bile bile parası alınıp satış yapılmaktadır. Satış+satış+satış, bir an evvel tezgahlardaki ürünleri satalım. Hep satalım, sürekli satalım. Cebimiz paralarla dolsun, tüketici kardeş kandırılmış ne yapalım? Helal Kazanç mı, o da ne? Biz paranın cebimize girmesine bakarız. Tüketici kardeş sorun yaşıyormuş, istediğin yere şikâyet et, deriz. 30 yıldır gördüğümüz bu durum tam bir ahlakî çürümüşlük halidir. Tüketiciler, Yeni Tüketici Kanunu’nun getirdiği yasal haklarını şimdiye kadar duymadı. Bilinçsiz, eğitimsiz, haklarını ve hak arama yollarını, akıllı alışveriş yapmayı bilmeyen milyonlarca tüketici seçmen sürekli mağdur olmakta. Yeni Tüketici Kanununa göre internetten alışverişleri düzenleyen “Mesafeli Sözleşmeler ve Finansal Hizmetlere İlişkin Mesafeli Sözleşmelerle” ilgili tüketicinin bilgisi yok. Tüketiciler normal alışverişlerde, “akıllı alışveriş” ilkelerini bilmiyor. İnternetten alışverişlerde dikkat edilecek pratikleri hiç bilmiyor. İnternette kredi kartı kullanırken bilinmesi gereken ilkeleri bilmiyor. İnternetten güvenli alışverişte dikkat edilecek bilgileri hiç bilmiyor. İnternet sitelerinde fiyatlar sürekli indirimli etiketlenmekte. Sürekli indirimli kampanyalarla internet alışverişleri teşvik edilmekte. Sosyal medyada ünlü markaların sahte linkleriyle satışlar yapılmakta. Uzaktan iletişim yoluyla iyi incelenmeden sözleşmeler onaylanmakta. Ürünlerle ilgili yeterli bilgilere sahip olunmadan, piyasada aynı türden ürünle karşılaştırma yapılmadan alışveriş yapılmakta ve satın alınmakta. Güvenlik tedbirlerine uyulmadan kredi kartlarıyla hemen ödenmekte.
Korona salgınıyla birlikte internetten alışverişler patladı ve patlayan internet alışverişleri aynı zamanda çok çeşitli mağduriyetlere ve yoğun tüketici şikâyetlerine zirve yaptırdı.
İnternette kredi kartıyla ödemesi yapılan alışverişlerin çoğunluğu yüzde yüz zamlı. Bildiği mağazada yarı fiyata gören, kandırıldığını şikâyet etmekte. Kredi kartıyla satın alınanın yerine daha ucuz farklı ürün gelmekte. İnternet satıcısı, cep telefonu yerine muz kabuğu vermekte. Salgın öncesi 15 kuruşa satılan maskeler 15 liraya alındı. Yüzde 100 fiyatları artmış spor araç gereçleri evden sipariş edildi. Gidilemeyen ve iptal edilen paket tur bedeli koronavirüsle iade edilmedi. Fotoğraftan beğenip satın aldığı pahalı gömleğin ucuzluğunu hemen anladı. Parasını ödediği eşofman gelmedi. Aradı, kimseyi bulamadı. Oğluna aldığı kaliteli cep telefonu yerine ucuz arızalı telefon geldi. Binlerce tüketici evde otururken kandırıldı. Mağazadaki giyim fiyatlarını bilmeden yüksek zamlı giyim alınıyor. Paket servis hizmeti satın alırken kredi kartı güvenliği ihmal ediliyor. Kargo ve paket servis teslimatlarında, siparişlerde sorunlar yaşanıyor. Kendi mağazalarını internette açanlar fiyatları istediğince yükseltiyor. Sürekli ucuz fiyatlar ve indirimli satışlarla tüketiciler avlanıyor. İnternette yayımlanan görsel fotoğraflarda ürünler beğeniliyor, hiç piyasa fiyatı araştırması yapılmıyor, ihtiyacı olup olmadığına hiç bakılmıyor ve hemen indirimler bitiyor diyerek siparişler veriliyor, internet sitesinin güvenli damga sahibi olup olmadığı araştırılmadan kredi kartıyla ödeme işlemleri yapılıyor. Her şeyin internetten satın alınmaması gerektiği çok iyi bilinmeli.
