MSGSÜ Tanpınar Edebiyat Araştırmaları ve Uygulamaları Merkezi Müdürü Prof. Dr. Handan İnci ile yeni açılan merkezin faaliyetlerini ve projelerini konuştuk.
Teşekkür ederim. Öncelikle şunu söylemek istiyorum: Merkezin ilk haberini geçen yıl bu zamanlarda, senin, benimle yaptığın bir söyleşide Yeni Şafak Pazar aracılığıyla duyurmuştuk. Bundan dolayı hem sana hem de Yeni Şafak’a ayrıca teşekkür ederim.
“Tanpınar Akademisi” Ahmet Hamdi Tanpınar’ın 1933’te Ahmet Haşim’in vefatının ardından Güzel Sanatlar Akademisi’nde başlayan üniversite hocalığına bir selam olsun istedik. Akademideki programı belirlerken hareket noktamız da onun düşünce ve edebiyat dünyasının temel kaynakları oldu. Felsefe, resim, sinema, edebiyat, eleştiri, İstanbul gibi anabaşlıklar altında Tanpınar’ın mevcut ya da müstakbel okurlarına bir yol haritası çizebilmek niyeti taşıyor bu proje. Bu dersleri iki aşamalı düşünüyoruz: Birincisi daha genel anlamda bir alan bilgisi aktarmayı amaçlıyor. Mesela resim sanatında dönemler, üsluplar, ressamlar; sinemada akımlar, yönetmenler, mimarîde yapı modelleri, dönemler ve farkları gibi ortalama bir meraklının talep edeceği bilgiyi sunacak. İkinci aşamada bu konular biraz daha derinlemesine ele alınacak. Konunun uzmanı hocalar, sadece o konuda kendini yetiştirmek isteyen kişilerle ders yapacaklar. Mesela önümüzdeki dönem başlayacak olan “Hayat ve Felsefe” seminerleri MSGSÜ Felsefe Bölümü hocaları tarafından düzenleniyor ve bu alana sıkı bir başlangıç yapmak isteyenler için ideal. Tanpınar Akademisi ile üniversitenin bilgisini geniş okur kitlesine, meraklısına yaymak gibi bir amacımız da var. Burada konusunun uzmanı olan ve Tanpınar’ın dünyasını anlama noktasında katkı sunabilecek isimlerle çalışacağız.
Akademinin ilk dersleri bu ay itibariyle başladı. “İstanbul Seminerleri” üst başlığıyla 19. yy İstanbulu’na odaklanmış olarak koruma-restorasyon, müzik ortamı, mimari, edebiyat hayatı, gündelik hayat gibi alanlarda dersler verilecek. Çok üzülerek şunu belirtmek istiyorum: Henüz merkezimizi destekleyecek bir sponsor bulamadığımız için bu dersleri ücretli yapmak durumunda kaldık. 12 kalemden oluşacak etkinliklerimiz arasında sadece akademi dersleri ve İstanbul gezileri ücrete tâbi, bu ikisi dışındakiler ücretsiz.
Evet. O ilk gezi dizisi dostlar arasında yaptığımız bir denemeydi diyebilirim. Artık herkes internet üzerinden sitemizde yayımlanan formlarla (tanpinarmerkezi.com) başvuru yaparak gezilerimize katılabilir. Üsküdar’ı, buraya dair harika bir kitap yazmış olan Sinan Yılmaz ile bunun dışındaki rotaları değerli tarihçi ve rehber Saadet Özen ile geziyoruz. Ben de Tanpınar ve Huzur’dan bölümler okumak üzere gezilerde olacağım.
Burası öncelikle bir edebiyat araştırmaları merkezidir. Sadece Tanpınar’ı incelemek üzere bir merkez kurulamaz mı? Elbette kurulur. Batı dünyasında Kafka için, Joyce için, Shakespeare için var. Tanpınar’ın hayatını ve eserlerini ciddi bir şekilde inceleyip değerlendirmek de bir merkezin çok uzun zamanını alır ayrıca. Ancak biz burayı sadece Tanpınar’a münhasır kılmadık. Şunu da vurgulamak isterim: Burada sadece Tanpınar övgüsü yapacak çalışmalara yer vermeyeceğiz. Biz Tanpınar eleştirilsin, değerlendirilsin, anlaşılsın istiyoruz. Bir Tanpınar metnini eleştiri biliminin kuralları içinde inceleyen her çalışmaya merkezin kapısı sonuna kadar açık. Tanpınar üzerine ileri sürülen görüşlere bakınca Tanpınar’ın karşısında yine Tanpınar’ın yer aldığını görüyoruz. Biz işte bu farklı Tanpınar’ları bir araya getirmek istiyoruz. Bunun yanında Tanpınar’ın çağdaşlarını da içine alan, hatta klasik edebiyattan günümüze kadar geniş bir perspektifte etkinlikler yapacağız. İlk sempozyumumuz Tanpınar’ın çağdaşları üzerine olacak mesela.
Benim odamda! MSGSÜ’nün Bomonti binasındaki odamı şimdilik merkezin de çalışma ofisi gibi kullanıyoruz. İki kişinin paylaştığı bu küçük oda elbette ki Tanpınar adına açılmış, böyle geniş bir program ve kapsamla ortaya çıkan merkez için yeterli değil. Rektörümüz Prof. Yalçın Karayağız kuruluş sürecinde çok destek oldu, mekân açısından da yardımcı olmaya çalıştı. Fakat üniversitemizin bünyesinde böyle bir merkez için tahsis edilecek geniş mekânlar yok. O yüzden ben sadece üniversiteden değil, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan, Vakıflar Genel Müdürlüğü’nden ya da özel kuruluşlardan mekân desteğine açık olduğumuzu belirtmek isterim. Biz bu merkezi kurduk ve böyle başladık. Ancak İstanbul’un kültür hayatına katkı sunmak amacıyla yola çıkan ve en değerli yazarlarımızdan biri adına kurulmuş bu merkezin şüphesiz ki daha rahat çalışılabilecek bir mekânı olmalı. Bazı kuruluşlar sağ olsunlar, bize salonlarını açıyorlar ama bizden sonrakiler rahat ve kalıcı bir yerde bu faaliyetleri sürdürsünler istiyorum.
Tanpınar Arşivi’nin dijitalleştirilmesi tamamen bireysel çabalar ve gönüllü katkılarla oldu. Bu arşivin okura kazandırılması şimdi en öncelikli hedefimiz. Tabii bu işin bir maliyeti var. Arşivin küçük bir bölümü için üniversitemizin BAP projesine başvurduk. Yakında özellikle kültürel arşivlere verdiği destekle öne çıkan İSTKA’ya başvuruda bulunacağız. Buralardan bir katkı alacağımız umudunu taşıyoruz. Tanpınar’dan daha çok ve yeni metinler okumak istiyorsak bir an önce bu destekleri sağlamamız gerekiyor. Tabii bu arada boş durmadık: Tanpınar’ın yarım bıraktığı, muhtemelen bir novella şeklinde planladığı, Suat’ın Mektubu arşiv çalışmasının ilk ürünü olarak bu ay içinde okurla buluşacak. Onun ardından daha önce hiçbir yerde yayınlanmayan gezi notları, mektupları, Saatleri Ayarlama Enstitüsü için yaptığı piyes çalışması, edebiyat tarihinin ikinci cildi için hazırladığı notlar, ayrıca romanlarının elyazması versiyonları basılı halleriyle karşılaştırılarak neşredilecek.
