|

Norman Stone: M. Kemal komünistlerle yaptığı ittifaktan karlı çıkmıştı

Norman Stone, Derin Tarih'in Ekim sayısında Bolşeviklerle Ankara hükümetinin ilişkisini ve bundan Mustafa Kemal'in nasıl kârlı çıktığını anlattı.

Yeni Şafak
17:25 - 3/10/2015 Cumartesi
Güncelleme: 17:28 - 3/10/2015 Cumartesi
Derin Tarih

Bolşeviklerin kurmuş olduğu en dikkat çekici ilişkilerden biri Türk milliyetçileri ile bağlantılarıydı. 1919'da Ankara ve Moskova arasında iletişim kurmak oldukça zordu. Grip salgınları ve iç savaşın ortasında bir mektubun adrese ulaşması üç ayı buluyordu. Fakat Lenin bir şekilde Ankara'daki milliyetçilerin örgütlü ve geleceklerinin parlak olduğuna kanaat getirdi. Diğer tarafta Türk milliyetçileri Moskova ile ittifak yapmanın kendileri için avantajlı olacağını anlamıştı.



1920 yılında, mükemmel bir Osmanlı üst sınıf kökenine sahip olan Albay Ali Fuat Cebesoy, Bolşeviklerin Dışişlerinden sorumlu komiseri Georgi Çicerin ile bir anlaşma yaptı. İki adam birbirlerine 'yoldaş' dediler.



Moskova Büyük Ermenistan projesini desteklememe ve Ankara'daki milliyetçilere altın ve silah gönderme; Mustafa Kemal ise bunun karşılığında Azerbaycan'a dokunmama sözü verdi. Anlaşmanın ilk meyvesi, Kars'ın Ekim 1920'de Türk ordusu tarafından kontrol altına alınması oldu.



Bu tarihten sonra uzunca bir süre Türklerle Sovyetler iyi ilişkiler kurdular. Cumhuriyet Türkiye'sinde Kafkas göçmenlerin edebi yapıtları yayınlanamıyordu; 1945'te ise İsmet İnönü Almanların yanında savaşmış sürgünlerin Sovyetler Birliği'ne geri gönderilmelerine izin verdi. Bu bağlamda bir husus dikkat çekicidir. Genel olarak insanlar -İspanya İç Savaşı'nda olduğu gibi- Komünistlerle ittifak yaptıklarında bunun sonuçları ağır olmuştur.



Mustafa Kemal, tıpkı De Gaulle gibi, Komünistlerle yaptığı ittifaktan Komünistlerden daha fazla fayda sağlayan çok az sayıda devlet adamından biridir. Bu ittifak çerçevesinde ülkede paravan bir Komünist Partisi kurmuş ve partinin genel sekreterliğine Celal Bayar getirilmişti. Her halükarda 1921'e gelindiğinde Bolşevikler hayatta kalabilmek için bütün 'kapitalist' güçleri karşılarına almak yerine, bunlar arasındaki farklılıklardan nemalanmaları gerektiğini öğrenmişlerdi.





#Norman Stone
#Derin Tarih
#Bolşeviklerle Ankara hükümeti
9 yıl önce