Sağlık ve beslenme konularında bilgi kirliliğinin önüne geçmek için çalışmalar yapan Sabri Ülker Vakfı, İsviçre’nin Lozan şehrinde düzenlenen 11. Dünya Bilim Gazetecileri Konferansı’nda “Bilgi Kirliliği İle Nasıl Mücadele Etmeli?” başlıklı oturuma ev sahipliği yaptı. Türkiye’den de bir grup gazetecinin takip ettiği oturumda sağlık ile beslenme alanında dünyadan ve Türkiye’den en iyi uygulamalar paylaşılarak bilgi kirliliğinin önüne geçilmesi için yapılması gerekenler tartışıldı. Oturum, Avrupa Gıda Bilgi Konseyi İletişim Direktörü Nimali Samarasinha, Science Media Center Başkanı Fiona Fox, Sabri Ülker Vakfı Genel Müdürü Begüm Mutuş ve İletişim Bilimleri Enstitüsü Kurucusu Prof. Dr. Ali Atıf Bir’in katılımıyla düzenlendi. Bilimsel bilginin iletişiminin önemine dikkat çekilen oturumda, sağlık ve beslenme konulu haberlerin toplumu nasıl etkilediğine değinilerek bilim gazeteciliğinin etik kodları da masaya yatırıldı.
Sosyal medya ve uydu kanallarında çok tehlikeli bilgiler paylaşılıyor
Panel sonrasında basın mensupları ile bir araya gelen Sabri Ülker Vakfı Genel Müdürü Begüm Mutuş, kendisinin aynı zamanda Avrupa Gıda Enformasyonu Konseyi’nin de yönetiminde yer aldığı belirterek şöyle konuştu: “Sosyal medya başta olmak üzere her türlü iletişim platformunda sağlık ve beslenme konusundaki paylaşımlar, en çok okunan, en çok sansasyonel ve yanlış bilgi içeren haberlerin başında geliyor. Biz, uluslararası işbirliklerimiz ve bağımsız olarak oluşturduğumuz bilim kurulumuzun faaliyetlerinin yanı sıra medya mensuplarıyla da yakın çalışarak doğru bilginin yayılmasına katkı sağlıyoruz. Özellikle sosyal medyada ve uydu kanallarındaki yayınlarda şok diyetler, vitaminler ve ek gıdalar konusunda son derece tehlikeli olabilecek yanlış bilgiler paylaşılıyor. Biz bilim kurulumuz aracılığıyla belli bir erişimin üstündeki haber ve paylaşımlarda yer alan yanlış bilgilerin doğrusunu veya sözü edilen araştırmaların yeterliliğini değerlendirip, Bilim Bunu konuşuyor platformunda medya ve kamuoyu ile paylaşıyoruz. Yanlış bilgi ile mücadelemiz henüz sınırlı boyutlarda olsa da uluslararası işbirliklerimizi güçlendirerek daha geniş kitlelere ulaşmayı hedefliyoruz.”
10 bin öğretmenle çalışıyoruz
Sabri Ülker Vakfı’nın çalışmaları hakkında da bilgi veren Begüm Mutuş, şunları anlattı: “Çok güçlü bir bilim kurulumuz var. En büyük hedefi de Vakfın bağımsız yönetilmesi. Bilim kurulunun yönlendirilmemesine çok önem veriyoruz. En büyük amacımız sağlıklı beslenme konusunda bilimi destekleme, toplumu sağlığının gelişimine katkı sağlamak. Vakıfta 6 kişi çalışıyoruz. Küçük ama çok etkili bir ekip diyebilirim. Örneğin okullara yönelik ‘Yemekte Denge’ programımızda 10 bin öğretmenle çalışıyoruz. bugüne kadar 750 bin öğrenciye ulaştık. 10 bin kişilik dev bir öğretmen ordusuyla birebir iletişim içinde çalışıyoruz.”
Sağlık ve beslenme haberlerinde referanslar eksik
Türkiye’de en fazla ziyaret edilen web sayfalarında yer alan sağlık ve beslenme içeriklerinin incelendiği “Türk Medyasında Sağlık Haberlerinde Kaynak Değerlendirmesi” haberlerde referans eksikliğine dikkat çekiyor. Araştırma sonuçlarına göre sağlık ve beslenme haberlerinin yüzde 94,7’si imzasız olarak yayınlanıyor. Referans kaynak belirtilmeyen haberlerin oranı yüzde 40,4 iken; kaynak gösterilen haberlere bakıldığında haberlerde gösterilen kaynakların türlerine göre ulusal kaynaklar yüzde 31,9, uluslararası kaynaklar ise yüzde 15,8 olduğu görülüyor. Kaynak kullanımının yetersizliği, uluslararası referans kurumların bilimsel görüşlerinin haber içeriklerine yansımadığını ortaya koyarken, bu alanlarda yaşanan bilgi kirliliğinin de en önemli unsurlarından biri olarak ortaya çıkıyor.
En fazla merak edilen konu: Sağlıklı beslenme
Sabri Ülker Vakfı’nın, "Sağlıklı Beslenme Bilgisi için Kullanılan Kaynaklar ve Bu Kaynaklara Güven 2018" araştırması toplumun yarıdan fazlasının sağlıklı beslenme konularıyla ilgili en çok konusunda uzman kimliği ile iletişim kanallarında yer alan isimlere güvendiğini ortaya koyuyor. Araştırma göre sosyal medyanın en çok bilgi alınan, ancak güven konusunda soru işaretleri de doğurduğunu ortaya koyuyor.
En çok merak edilen konuların başında yüzde 32 ile sağlıklı beslenme yer alıyor. Sağlık konusunda genel bilgiler ve kilo verme/diyet konularını merak edenlerin oranı yüzde 22 olurken, besin takviyeleri konusu ise yüzde 2 ile son sırada yer aldı.
Sağlıklı beslenme konularında en çok itibar gösterilen kişiler , konusunda uzman kimliği ile iletişim kanallarında yer alan isimlere karşı yüzde 62 ile ilk sırada yer alıyor.
Aile/arkadaşlar/çevre yüzde 38 olarak gözükürken, , en çok bilgi alınan kaynak olarak sosyal medya ve televizyon olarak belirtiliyor ama bu mecralara güven duygusu yüzde 13 olarak çıkıyor.
Sağlıklı beslenme konusunda herhangi bir mecradan bilgi edinen her 10 kişiden biri duyduklarını her zaman uyguluyor.
Her 5 kişiden biri sağlıklı beslenmenin yanı sıra kilo verme/diyet konularını da merak ediyor.
Türkiye’nin tek bilimsel bilgi platformu
Sabri Ülker Vakfı, hayata geçirdiği Türkiye’nin ilk dijital bilimsel bilgi platformu ‘Bilim Bunu Konuşuyor’ aracılığıyla sağlık ve beslenme alanlarındaki bilimsel ve güncel bilgileri kamuoyuyla paylaşıyor.
, bilimsel yayınlar ve araştırmalar hem Türkçe hem de İngilizce olarak yayınlanıyor.
